احادیث صحیح بسیاری به ثبوت رسیده‌اند که رسول الله ص برای رفتن رکوع می‌فرمود: الله اکبر و آن را تا رسیدن به رکوع طول می‌داد، این تکبیر رکوع و دیگر تکبیرهای نماز همه سنت هستند، اگر ترک نمود مرتکب مکروه تنزیهی شده است، نه نمازش باطل می‌شود و نه سجود سهو می‌خواهد. فقط تکبیرۀ الإحرام فرض است و بدون آن نماز منعقد نمی‌گردد، و از امام احمد / روایتی است که تکبیرات نماز همه واجب هستند.
(فصل) وقتی که به حد رکوع رسید، سنت است که بگوید: «سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ». سه بار. اما خود رسول الله ص بعضی اوقات در نماز شب به‌اندازه‌ی خواندن سوره‌ی بقره و آل عمران و نساء «سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ». را تکرار می‌فرموده‌اند، چنان‌که در صحیح مسلم به روایت حذیفه بن الیمانب و نیز در سنن ابوداود و غیره آمده است که رسول الله ص فرمود:
«إِذَا قَالَ أَحَدُكُمْ سُبْحَانَ رَبِّي الْعَظِيمِ، ثلاثاً فَقَدْ تَمَّ رُکُوعُهُ». «وقتی یکی از شما در رکوع سه بار گفت: سُبْحَانَ رَبِّي الْعَظِيمِ رکوعش کامل شده است».
«وثبت في الصحيحين عن عائشة ل أن رسولَ الله ص كان يقول في ركوعه وسجوده: «سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَبِحَمْدِكَ، اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيْ». «رسول الله صدر رکوع و سجودش می‌فرمود: خدایا تنزیه می‌گویم و به حمد تو مشغولم، خدایا ای پروردگار ما بیامرز مرا».
«وثبت في صحيح مسلم عن علي س أن النبي ص كان إذا ركع يقول: اللَّهُمَّ لَكَ رَكَعْتُ وَبِكَ آمَنْتُ وَلَكَ أَسْلَمْتُ خَشَعَ لَكَ سَمْعِيْ وَبَصَرِيْ وَمُخِّي وَعَظْمِي وَعَصَبِيْ». «رسول الله ص موقعی که به رکوع می‌رفت می‌فرمود: خدایا برای تو رکوع نمودم و به تو ایمان آوردم و برای تو مسلمان شدم، به خشوع و طاعت تو آمد شنوایی ام و بینایی ام و مغزم و استخوانم و اعصابم».
وجاء في كتب السنن: «خَشَعَ سَمْعِى وَبَصَرِى وَمُخِّى وَعَظْمِى وما اسْتَفَلَّتْ بِهِ قَدَمِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ». رسول الله ص در رکوع می‌فرمود: «خدایا برای تو رکوع کردم و به تو ایمان آوردم و برای تو مسلمان شدم، به فروتنی و طاعت آمد شنوایی ام و بینایی ام و مغزم و استخوانم و آنچه پایم آن را حمل می‌کند به طاعت آمد برای خدایی که پروردگار جهانیان است».
«وَرَوَيْنَا عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ س قَالَ: قُمْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص لَيْلَةً، فَقَامَ فَقَرَأَ سُورَةَ الْبَقَرَةِ، لاَ يَمُرُّ بِآيَةِ رَحْمَةٍ إِلاَّ وَقَفَ وسَأَلَ، وَلاَ يَمُرُّ بِآيَةِ عَذَابٍ إِلاَّ وَقَفَ وتَعَوَّذَ، قَالَ: ثُمَّ رَكَعَ بِقَدْرِ قِيَامِهِ، يَقُولُ فِي رُكُوعِهِ: سُبْحَانَ ذِي الْجَبَرُوتِ وَالْمَلَكُوتِ وَالْكِبْرِيَاءِ وَالْعَظَمَةِ!. ثُمَّ قَالَ فِي سُجُودِهِ مِثْلَ ذَلِكَ». هذا صحيح، رواه أبوداود والنسائي في سننهمـا والترمذي في كتاب الشمـائل بأسانيد صحيحة. «عوف بن مالک گفت: شبی با رسول الله ص به نماز ایستادم، آنگاه سوره‌ی بقره را خواند، به هر‌آیه‌ی رحمتی که می‌رسید می‌ایستاد و طلب رحمت می‌نمود و به هر آیه‌ی عذابی که می‌رسید می‌ایستاد و پناه می‌برد بر خدا از عذاب او. آنگاه به رکوع رفت و آن را طولانی کرد به قدر قیام که سوره‌ی بقره در آن خوانده بود و در رکوع می‌فرمود: «منزه و پاک است خدایی که اجبار همه‌ی کاینات در دست اوست». مُلک و ملکوت برای اوست، پادشاهی جهان و فرمانروایی معنوی بر همه‌ی جهانیان و کبریا و بزرگی همه برای اوست، سپس در سجودش نیز همانند آن را می‌خواند».
«وثبت في صحيح مسلم عن عائشة ل أن رسولَ الله ص كان يقول في ركوعه وسجوده: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِكَةِ وَالرُّوحِ».
«رسول الله ص در رکوع و سجود می‌فرمود: پروردگار فرشتگان و جبرئیل بسیار پاک و منزه و مقدس است». «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ» بضم اول، و بفتح اول «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ» هردو آمده است و مشهورتر به ضم اول است.
«وَرَوَيْنَا في صحيح مسلم عن ابن عباس ب قال: قال رسولُ الله ص: فَأَمَّا الرُّكُوعُ فَعَظِّمُوا فِيهِ الرَّبَّ». «رسول الله ص فرمود: اما رکوع: در آن تعظیم پروردگار به جا آورید». بنابراین، هر لفظی که تعظیم پروردگار در آن باشد کافی است، و بهتر است جمع‌نمودن میان این اذکار، اگر جمع نمی‌نماید هروقتی قسمتی از این اذکار را در رکوع بخواند، و اگر بخواهد کمترین حد کمال را به جا آورد سه بار «سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ» کافی است، و این اذکار رکوع همه سنت است و واجب نیست، اگر تسبیح رکوع را به جا نیاورد، نماز صحیح است و سجود سهو نمی‌خواهد. و امام احمد و جماعتی گفته‌اند: تسبیح رکوع واجب است. بنابراین، رعایت اقوال علما و ترک‌نکردن تسبیح بهتر است.
(فصل) مکروه است قراءت قرآن در رکوع و سجود، و بعضی از علمای مذهب ما گفته‌اند: قراءت قرآن در رکوع و سجود مبطل نماز است.
«رَوَيْنَا في صحيح مسلم عن علي س قال: نَهَانِي رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ أَقْرَأَ رَاكِعًا أَوْ سَاجِدًا».
«علیس فرمود: رسول اللهص مرا منع فرمود از خواندن قرآن در رکوع و سجود».
«وَرَوَيْنَا في صحيح مسلم أيضاً عن ابن عباس ب عن رسول الله ص أنه قال: أَلاَ وَإِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَقْرَأَ الْقُرْآنَ رَاكِعًا أَوْ سَاجِدًا». «رسول الله ص فرمود: آگاه باشید که منع شده ام از خواندن قرآن در رکوع و سجود».
«باب ما يقوله في رفع رأسه من الركوع وفي اعتداله»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر