2
قیامت
الهی اعضاء بدن فردای قیامت چگونه باشند؟
﴿وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَٰٓئِكَ كَانَ عَنۡهُ مَسُۡٔولٗا٣٦﴾ [الإسراء: 36].
«از آنچه به آن آگاهى ندارى، پیروى مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مورد سوال قرار خاهند گرفت».
﴿يَوۡمَ تَشۡهَدُ عَلَيۡهِمۡ أَلۡسِنَتُهُمۡ وَأَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ٢٤﴾ [النور: 24]
«بترسید از روزی که گواهی دهد بر ایشان زبانهاشان و دستهاشان و پاهاشان به آنچه که میکردند».
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا مَا جَآءُوهَا شَهِدَ عَلَيۡهِمۡ سَمۡعُهُمۡ وَأَبۡصَٰرُهُمۡ وَجُلُودُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ٢٠ وَقَالُواْ لِجُلُودِهِمۡ لِمَ شَهِدتُّمۡ عَلَيۡنَاۖ قَالُوٓاْ أَنطَقَنَا ٱللَّهُ ٱلَّذِيٓ أَنطَقَ كُلَّ شَيۡءٖۚ وَهُوَ خَلَقَكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٢١ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَتِرُونَ أَن يَشۡهَدَ عَلَيۡكُمۡ سَمۡعُكُمۡ وَلَآ أَبۡصَٰرُكُمۡ وَلَا جُلُودُكُمۡ وَلَٰكِن ظَنَنتُمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَا يَعۡلَمُ كَثِيرٗا مِّمَّا تَعۡمَلُونَ٢٢﴾ [فصلت: 20-22].
«تا وقتی که آمدند نزدیک آن (یعنی دوزخ) گواهی دهد بر ایشان گوش ایشان و دیدههای ایشان و پوستهاشان به آنچه میکردند و گویند برای پوستها (و سایر اعضای خود) چرا گواهی دادید علیه ما گویند بسخن درآورد ما را خدایی که بسخن آورد هر چیز را و او آفرید شما را نخستین بار و بسوی او باز میگردید . شما اگر گناهانتان را مخفى مىکردید نه بخاطر این بود که از شهادت گوش و چشمها و پوستهاى تنتان بیم داشتید، بلکه شما گمان مىکردید که خداوند بسیارى از اعمالى را که انجام مىدهید نمىداند».
الهی در روز قیامت گمراهان چگونه محشور میشوند؟
﴿وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُمۡ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِهِۦۖ وَنَحۡشُرُهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ عُمۡيٗا وَبُكۡمٗا وَصُمّٗاۖ مَّأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ كُلَّمَا خَبَتۡ زِدۡنَٰهُمۡ سَعِيرٗا٩٧ ذَٰلِكَ جَزَآؤُهُم بِأَنَّهُمۡ كَفَرُواْ بَِٔايَٰتِنَا وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدًا٩٨﴾ [الإسراء: 97-98].
«و هر که را هدایت کند خدای پس اوست راه یافته و هر که را گمراه کند و واگذارد پس نیابی آنان را دوستداران از غیر او و برانگیزانیم آنان را روز رستخیر بر روهاشان کور و گنگ و کر جایگاهشان دوزخ است هرچند فرو نشیند بیفزایم ایشان را آتش این است جزای ایشان برای آن که آنان کافر شدند به آیات ما و گفتند آیا چون باشیم استخوانها و اعضاء پوسیده آیا برانگیخته شویم آفرینشی تازه و جدید».
﴿يَوۡمَ نَحۡشُرُ ٱلۡمُتَّقِينَ إِلَى ٱلرَّحۡمَٰنِ وَفۡدٗا٨٥ وَنَسُوقُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وِرۡدٗا٨٦ لَّا يَمۡلِكُونَ ٱلشَّفَٰعَةَ إِلَّا مَنِ ٱتَّخَذَ عِندَ ٱلرَّحۡمَٰنِ عَهۡدٗا٨٧﴾ [مريم: 85-87].
«در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعى بسوى خداوند رحمان (و پاداشهاى او) محشور مىکنیم در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعى بسوى خداوند رحمان (و پاداشهاى او) محشور مىکنیم در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعى بسوى خداوند رحمان (و پاداشهاى او) محشور مىکنیم».
﴿وَيَوۡمَ نُسَيِّرُ ٱلۡجِبَالَ وَتَرَى ٱلۡأَرۡضَ بَارِزَةٗ وَحَشَرۡنَٰهُمۡ فَلَمۡ نُغَادِرۡ مِنۡهُمۡ أَحَدٗا٤٧ وَعُرِضُواْ عَلَىٰ رَبِّكَ صَفّٗا لَّقَدۡ جِئۡتُمُونَا كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةِۢۚ بَلۡ زَعَمۡتُمۡ أَلَّن نَّجۡعَلَ لَكُم مَّوۡعِدٗا٤٨ وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ فَتَرَى ٱلۡمُجۡرِمِينَ مُشۡفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَٰوَيۡلَتَنَا مَالِ هَٰذَا ٱلۡكِتَٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةً إِلَّآ أَحۡصَىٰهَاۚ وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا٤٩﴾ [الكهف: 47-49].
«و روزی که روان میگردانیم کوهها را و بینی زمین را آشکار کننده و برانگیزیم مردگان را پس فرو نگذاریم از ایشان یکی را عرض کرده شوند بر پروردگارت صف زده هر آینه آمدید ما را چنان که آفریدیم شما را نخستین بار بلکه پنداشتید که هرگز قرار نخواهیم داد برای شما وعدهگاهی و نهاده شد کتاب پس بینی گناهکاران را ترسان از آنچه در اوست و میگویند ای وای بر ما این چگونه کتابی است که اعمال کوچک و بزرگ ما را سرموئی فرونگذاشته جز آنکه همه را نوشته است و در آن کتاب همۀ اعمال خود را حاضر ببینند و خدا به هیچ کس ستم نخواهد کرد».
﴿يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِۚ وَنَحۡشُرُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ يَوۡمَئِذٖ زُرۡقٗا١٠٢﴾ [طه: 102].
«روزی که دمیده شود در صور و برانگیزانیم گنهکاران را آن روز کبودچشم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ إِنَّ زَلۡزَلَةَ ٱلسَّاعَةِ شَيۡءٌ عَظِيمٞ١ يَوۡمَ تَرَوۡنَهَا تَذۡهَلُ كُلُّ مُرۡضِعَةٍ عَمَّآ أَرۡضَعَتۡ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمۡلٍ حَمۡلَهَا وَتَرَى ٱلنَّاسَ سُكَٰرَىٰ وَمَا هُم بِسُكَٰرَىٰ وَلَٰكِنَّ عَذَابَ ٱللَّهِ شَدِيدٞ٢﴾ [الحج: 1-2].
«ای مردمان بترسید از پروردگارتان همانا که زلزلۀ قیامت چیزی است بزرگ روزی که ببینند آن را غافل شود هر شیر دهنده از آنچه شیر داد (مادر از هول طفل خود را فراموش کند) و هر باردار و حامله حمل خود را بیفکند و میبینی مردمان را مستان و نباشند ایشان مستان و لیکن عذاب خدای سخت است».
﴿وَأَنَّ ٱلسَّاعَةَ ءَاتِيَةٞ لَّا رَيۡبَ فِيهَا وَأَنَّ ٱللَّهَ يَبۡعَثُ مَن فِي ٱلۡقُبُورِ٧﴾ [الحج: 7].
«و آن که قیامت آمدنی است نیست شکی در آن و آن که خدای برانگیزاند آنان را که در قبورند».
﴿فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَلَآ أَنسَابَ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ وَلَا يَتَسَآءَلُونَ١٠١﴾ [المؤمنون: 101].
«پس چون دمیده شود در صور پس نباشد نسبها میان ایشان آن روز و نپرسند از یکدیگر».
﴿قَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا مَنۢ بَعَثَنَا مِن مَّرۡقَدِنَاۜۗ هَٰذَا مَا وَعَدَ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَصَدَقَ ٱلۡمُرۡسَلُونَ٥٢ إِن كَانَتۡ إِلَّا صَيۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ فَإِذَا هُمۡ جَمِيعٞ لَّدَيۡنَا مُحۡضَرُونَ٥٣ فَٱلۡيَوۡمَ لَا تُظۡلَمُ نَفۡسٞ شَيۡٔٗا وَلَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٥٤ إِنَّ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ ٱلۡيَوۡمَ فِي شُغُلٖ فَٰكِهُونَ٥٥ هُمۡ وَأَزۡوَٰجُهُمۡ فِي ظِلَٰلٍ عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِ مُتَّكُِٔونَ٥٦ لَهُمۡ فِيهَا فَٰكِهَةٞ وَلَهُم مَّا يَدَّعُونَ٥٧ سَلَٰمٞ قَوۡلٗا مِّن رَّبّٖ رَّحِيمٖ٥٨ وَٱمۡتَٰزُواْ ٱلۡيَوۡمَ أَيُّهَا ٱلۡمُجۡرِمُونَ٥٩ ۞أَلَمۡ أَعۡهَدۡ إِلَيۡكُمۡ يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ أَن لَّا تَعۡبُدُواْ ٱلشَّيۡطَٰنَۖ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٞ٦٠ وَأَنِ ٱعۡبُدُونِيۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ٦١ وَلَقَدۡ أَضَلَّ مِنكُمۡ جِبِلّٗا كَثِيرًاۖ أَفَلَمۡ تَكُونُواْ تَعۡقِلُونَ٦٢ هَٰذِهِۦ جَهَنَّمُ ٱلَّتِي كُنتُمۡ تُوعَدُونَ٦٣ ٱصۡلَوۡهَا ٱلۡيَوۡمَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ٦٤ ٱلۡيَوۡمَ نَخۡتِمُ عَلَىٰٓ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَتُكَلِّمُنَآ أَيۡدِيهِمۡ وَتَشۡهَدُ أَرۡجُلُهُم بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ٦٥ وَلَوۡ نَشَآءُ لَطَمَسۡنَا عَلَىٰٓ أَعۡيُنِهِمۡ فَٱسۡتَبَقُواْ ٱلصِّرَٰطَ فَأَنَّىٰ يُبۡصِرُونَ٦٦ وَلَوۡ نَشَآءُ لَمَسَخۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ مَكَانَتِهِمۡ فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مُضِيّٗا وَلَا يَرۡجِعُونَ٦٧﴾ [يس: 52-67].
«گویند ای وای بر ما چه کسی برانگیخت ما را از خوابگاهمان این است آنچه وعده کرده بود خدای رحمان و راست گفتند پیغمبران نباشد (واقعۀ قیام قیامت) جز یک اوار سخت پس آنگاه ایشان جمع آورده نزد ما حاضر شدگانند پس امروز ستم کرده نشود بر هیچ نفس هیچ چیز و جزا داده نشوید مگر آنچه را که انجام میدادید همانا اهل بهشت امروز در سرگرمی شادانند ایشان و جفتهاشان در سایهها بر سریرها تکیه زنندگانند مر ایشانراست در آن میوهها و مر ایشانراست آنچه میخواهند (برای ایشان) سلام است گفتاری از پروردگار مهربان و جدا شوید امروز ای گناهکاران آیا عهد نکرده بودم با شما ای فرزندان آدم که پرستش مکنید شیطان را همانا او مر شما راست دشمنی آشکار و این که بپرستید مرا این است راه راست و هر آینه گمراه ساخت از شما خلق بسیاری را آیا پس نبودید که دریابید بعقل این است دوزخی که وعده داده میشدید در آئید در آن امروز بسبب آن که کفر میورزیدید امروز مهر مینهیم بر دهنهاشان و سخن میگویند با مادستهاشان و گواهی میدهند پاهاشان به آن عملی که میکردند و اگر خواهیم رقم محو کشیم چشمهاشان پس سبقت کنند (بسوی) راه پس چگونه ببینند و اگر خواهیم مسخ کنیم (صورتهای) ایشان را بر جایشان پس نتوانند رفتن (از آنجا) و نتوانند برگردند».
﴿وَيَوۡمَ يَعَضُّ ٱلظَّالِمُ عَلَىٰ يَدَيۡهِ يَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي ٱتَّخَذۡتُ مَعَ ٱلرَّسُولِ سَبِيلٗا٢٧﴾ [الفرقان: 27].
«و روزی که به دندان میگیرد ستمکار دستهای خود را در حالی که میگوید کاشکی من فرا گرفته بودم همراه رسول خدا راه حقّ را».
﴿وَيَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۚ وَكُلٌّ أَتَوۡهُ دَٰخِرِينَ٨٧ وَتَرَى ٱلۡجِبَالَ تَحۡسَبُهَا جَامِدَةٗ وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ ٱلسَّحَابِۚ صُنۡعَ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ أَتۡقَنَ كُلَّ شَيۡءٍۚ إِنَّهُۥ خَبِيرُۢ بِمَا تَفۡعَلُونَ٨٨﴾ [النمل: 87-88].
«و (به خاطر آورید) روزى را که در «صور» دمیده مىشود، و تمام کسانى که در آسمانها و زمین هستند در وحشت فرو مىروند، جز کسانى که خدا خواسته؛ و همگى با خضوع در پیشگاه او حاضر مىشوندکوهها را مىبینى، و آنها را ساکن و جامد مىپندارى، در حالى که مانند ابر در حرکتند؛ این صنع و آفرینش خداوندى است که همه چیز را متقن آفریده؛ او از کارهایى که شما انجام مىدهید مسلّماً آگاه است».
﴿وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يُبۡلِسُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ١٢﴾ [الروم: 12].
«و روزی که برپا شود قیامت نومید شده خاموش بمانند گنهاکاران و مشرکان ».
﴿وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يَوۡمَئِذٖ يَتَفَرَّقُونَ١٤ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَهُمۡ فِي رَوۡضَةٖ يُحۡبَرُونَ١٥ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَا وَلِقَآيِٕ ٱلۡأٓخِرَةِ فَأُوْلَٰٓئِكَ فِي ٱلۡعَذَابِ مُحۡضَرُونَ١٦﴾ [الروم: 14-16].
«و روزی که برپا شود قیامت آن روز متفرق و منقسم شوند (مردمان) پس اما انان که ایمان آوردند و کردند کارهای شایسته پس ایشان در بهشت شادمان گردانیده شوند و اما انان کافر شدند و تکذیب کردند آیات ما را و ملاقات آخرت را پس آنها در عذاب حاضر کرده شدگانند ».
﴿فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يَنفَعُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَعۡذِرَتُهُمۡ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ٥٧﴾ [الروم: 57].
«پس در آن روز نفع و سود نیابند آنان که ستم کردند عذرخواهی ایشان قبول نخواهد شد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَلَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيًۡٔاۚ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ٣٣﴾ [لقمان: 33].
«ای مردمان بپرهیزید از پروردگارتان و بترسید از روزی که کفایت نکنند و کارسازی نکند هیچ پدری از فرزندش و نه هیچ فرزندی او کفایت کننده است از پدرش چیزی را همانا که وعدۀ خدا حق است پس نباید که فریب دهد شما را زندگانی دنیا و نباید که فریب دهد شما را در (کار) خدا و بنام خدا آن فریب دهنده (شیطان)».
﴿وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلۡمُجۡرِمُونَ نَاكِسُواْ رُءُوسِهِمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ رَبَّنَآ أَبۡصَرۡنَا وَسَمِعۡنَا فَٱرۡجِعۡنَا نَعۡمَلۡ صَٰلِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ١٢﴾ [السجدة: 12].
«و اگر ببینی آن هنگام که گناهکاران به زیر افکندند سرهاشان را در پیشگاه پروردگارشان که ای پروردگار ما دیدیم و شنیدیم پس برگردان ما را تا کنیم کار شایسته همانا که ما یقین و باور دارندگانیم ».
﴿يَوۡمَ لَا يُغۡنِي مَوۡلًى عَن مَّوۡلٗى شَيۡٔٗا وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ٤١﴾ [الدخان: 41].
«روزى که هیچ دوستى کمترین کمکى به دوستش نمىکند، و از هیچسو یارى نمىشوند؛».
﴿يَوۡمَ تَكُونُ ٱلسَّمَآءُ كَٱلۡمُهۡلِ٨ وَتَكُونُ ٱلۡجِبَالُ كَٱلۡعِهۡنِ٩ وَلَا يَسَۡٔلُ حَمِيمٌ حَمِيمٗا١٠ يُبَصَّرُونَهُمۡۚ يَوَدُّ ٱلۡمُجۡرِمُ لَوۡ يَفۡتَدِي مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِئِذِۢ بِبَنِيهِ١١ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَأَخِيهِ١٢ وَفَصِيلَتِهِ ٱلَّتِي تُٔۡوِيهِ١٣ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ يُنجِيهِ١٤ كَلَّآۖ إِنَّهَا لَظَىٰ١٥ نَزَّاعَةٗ لِّلشَّوَىٰ١٦ تَدۡعُواْ مَنۡ أَدۡبَرَ وَتَوَلَّىٰ١٧ وَجَمَعَ فَأَوۡعَىٰٓ١٨﴾ [المعارج: 8-18].
«روزی که شود آسمان مانند مس گداخته و گردد کوهها مانند پشم رنگین و نپرسد هیچ دوستی (حال) دوستی را. در حالی نشان داده شوند ایشان بهم آرزو کند گناهکار که فدا دهد (برای نجات خود) از عذاب آن روز پسران خود را وزنش و برادرش را و خویشاوندانش که پناهش میدهند. و هر که در زمین است همه را (یکسره فدا دهند) پس برهاندش چنین نیست، همانا دوزخ آتشی است شعله زننده، کِشَنده است پوست سرشان را. میخواند (آتش) آنر ا که پشت گردانید و اعراض کرد. و جمع کرد (مال را) پس نگاه داشت».
﴿يَوۡمَ يَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ سِرَاعٗا كَأَنَّهُمۡ إِلَىٰ نُصُبٖ يُوفِضُونَ٤٣ خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۚ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلَّذِي كَانُواْ يُوعَدُونَ٤٤﴾ [المعارج: 43-44].
«روزی که برآیند از قبرها شتابان، گویا که ایشان بسوی نشانهها میدوند خاشع و فروافتاده چشمهاشان (از شرمندگی) فراگیرد ایشان را خواری، این آن روزی است که وعده داده می شدند».
﴿يَسَۡٔلُ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلۡقِيَٰمَةِ٦ فَإِذَا بَرِقَ ٱلۡبَصَرُ٧ وَخَسَفَ ٱلۡقَمَرُ٨ وَجُمِعَ ٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ٩ يَقُولُ ٱلۡإِنسَٰنُ يَوۡمَئِذٍ أَيۡنَ ٱلۡمَفَرُّ١٠ كَلَّا لَا وَزَرَ١١ إِلَىٰ رَبِّكَ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡمُسۡتَقَرُّ١٢ يُنَبَّؤُاْ ٱلۡإِنسَٰنُ يَوۡمَئِذِۢ بِمَا قَدَّمَ وَأَخَّرَ١٣﴾ [القيامة: 6-13].
«میپرسد که کی خواهد بود روز قیامت. پس چون خیره شود چشم و تیره گردد ماه و جمع گردد آفتاب و ماه. گوید انسان آن روز که کجاست گریزگاه جز درگاه خدا هیچ آرامگاهی نیست آن روز آدمی به هر نیک و بدی که در عمر کرده از نتیجۀ همه آگاه خواهد شد».
﴿يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ٣٤ وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ٣٥ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ٣٦ لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ٣٧ وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ٣٨ ضَاحِكَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ٣٩ وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذٍ عَلَيۡهَا غَبَرَةٞ٤٠ تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ٤١ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ٤٢﴾ [عبس: 34-42].
«روزی که گریزد مرد از برادرش و مادرش و پدرش و زنش و پسرش برای هر مردی از ایشان و در آن روزگاریست که بازمیداردش (از دیگران) روهائی در آن روز تابان است. خندان شادمان، و روهائی در آن روز بر آن غبار کدورتست فرو گیرد آنها را سیاهی و تیرگی. آن گروه ایشانند کافران بدکار».
﴿يَوۡمَ يَجۡمَعُكُمۡ لِيَوۡمِ ٱلۡجَمۡعِۖ ذَٰلِكَ يَوۡمُ ٱلتَّغَابُنِۗ وَمَن يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ وَيَعۡمَلۡ صَٰلِحٗا يُكَفِّرۡ عَنۡهُ سَئَِّاتِهِۦ وَيُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ٩﴾ [التغابن: 9].
«روزی که جمع کند شما را برای روز جمعه (قیامت) آنست روز مغبونی (و ظهور غبن) و هر که ایمان آرد به خدا و بکند کار شایسته دور میکند (خدا) از وی بدیهای او را و داخل میکند او را به بهشتهایی که میرود از زیر (قصرهای) آن نهرها جاویدان باشند در آن همیشه این است کامیابی بزرگ».
﴿إِنَّ ٱلسَّاعَةَ ءَاتِيَةٌ أَكَادُ أُخۡفِيهَا لِتُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا تَسۡعَىٰ١٥﴾ [طه: 15].
«همانا قیامت آینده است میخواهم پنهان دارم آن را تا جزا داده شود هر کسی به آنچه کوشید».
﴿إِنَّ ٱلسَّاعَةَ لَأٓتِيَةٞ لَّا رَيۡبَ فِيهَا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يُؤۡمِنُونَ٥٩﴾ [غافر: 59].
«همانا که قیامت آمدنی است، نیست شک در آن و لیکن اکثر مردمان ایمان نمیآورند».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّيۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَۚ ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗۗ يَسَۡٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ١٨٧﴾ [الأعراف: 187].
«میپرسندت از قیامت کی باشد وقوعش بگو همانا دانش آن نزد پروردگار منست ظاهر نمیکند آن را در وقتش مگر او گران آمد در آسمانها و زمین نیاید شما را مگر ناگهان میپرسند از تو که گویا تو دانایی بر آن بگو نیست علم آن مگر نزد خدا ولیکن بیشتر مردمان نمیدانند ».
الهی حساب در قیامت چگونه باشد؟
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيۡرٞ مِّنۡهَا وَهُم مِّن فَزَعٖ يَوۡمَئِذٍ ءَامِنُونَ٨٩ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَكُبَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٩٠﴾ [النمل: 89-90].
«کسانى که کار نیکى انجام دهند پاداشى بهتر از آن خواهند داشت؛ و آنان از وحشت آن روز درامانند و آنها که اعمال بدى انجام دهند، به صورت در آتش افکنده مىشوند؛ آیا جزایى جز آنچه عمل مىکردید خواهید داشت؟».
﴿وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ تَرَى ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى ٱللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسۡوَدَّةٌۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡمُتَكَبِّرِينَ٦٠﴾ [الزمر: 60].
«و روز قیامت کسانی که برخدا دروغ بستند بنگری که روی همۀ آنها سیاه شده است آیا جهنّم بهترین جایگاه برای متکبّران نیست».
﴿وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخۡرَىٰ فَإِذَا هُمۡ قِيَامٞ يَنظُرُونَ٦٨ وَأَشۡرَقَتِ ٱلۡأَرۡضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ وَجِاْيٓءَ بِٱلنَّبِيِّۧنَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ٦٩ وَوُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَا يَفۡعَلُونَ٧٠ وَسِيقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا فُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَتۡلُونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِ رَبِّكُمۡ وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ بَلَىٰ وَلَٰكِنۡ حَقَّتۡ كَلِمَةُ ٱلۡعَذَابِ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ٧١ قِيلَ ٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ٧٢ وَسِيقَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا وَفُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَا سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡ طِبۡتُمۡ فَٱدۡخُلُوهَا خَٰلِدِينَ٧٣﴾ [الزمر: 68-73].
«و دمیده شود در صور پس بیهوش گردد هر که در آسمانها و هر که در زمین است مگر آن که خواهد خدا باز دمیده شود در آن (بار) دیگر پس در آن وقت ایشان ایستادگانند مینگرند (هر طرف را) و روشن شود زمین به نور پروردگارش نهاده شود نامۀ اعمال و آورده شود پیغمبران و گواهان و حکم کرده شود میانشان به راستی و ایشان ظلم کرده نمیشوند و تام داده شود هر شخصی را جزای آنچه کرده است و او داناتر است به آنچه میکنند و رانده شوند آنان که کافر شدند بسوی دوزخ گروه گروه تا چون آمدند نزد آن گشوده شود درهایش و گویند به ایشان نگهبانان آن و (یعنی دوزخ) آیا نیامد شما را رسولانی از شما که میخواندند بر شما آیات پروردگارتان را و بیم میدادند شما را از ملاقات این روز گویند آری ولیکن لازم آمد حکم عذاب بر کافران گفته شود که داخل شوید در درهای دوزخ جاودانیان در آن پس بد است اقامت گاه متکبران و رانده شوند آنان که ترسیدند از پروردگارشان بسوی بهشت گروه گروه تا چون آمدند نزد بهشت و گشوده شود درهای آن و گویند به ایشان خازنان بهشت سلام باد بر شما خوش باشید پس درآئید در آن (بهشت) وشما در آن جاویدانید».
﴿وَٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ وَمَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ١٣٥﴾ [آل عمران: 135].
«نیکان آنها هستند که هرگاه کار شایسته از آنان سر زند یا ظلمی به نفس خویش کنند خدا را به یاد آرند و از گناه خود به درگاه خدا توبه و استغفار کنند (که میدانند) که جز خدا هیچ کس نمیتواند گناه خلق را بیامرزد، و آنها هستند که اصرار در کار زشت نکنند چون به زشتی معصیت آگاهند».
الهی آنها که قیامت را باور ندارند چگونهاند؟
﴿قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ قَالُواْ يَٰحَسۡرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطۡنَا فِيهَا وَهُمۡ يَحۡمِلُونَ أَوۡزَارَهُمۡ عَلَىٰ ظُهُورِهِمۡۚ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ٣١﴾ [الأنعام: 31].
«به تحقیق زیان کردند آنان که تکذیب کردند ملاقات خدای را تا چون بیایدشان قیامت ناگهان گویند ای پشیمانی ما بر آنچه تقصیر کردیم در آن و ایشان برمیدارند گناهانشان را بر پشتهاشان آگاه باشید بد است آنچه برمیدارند».
﴿وَلَوۡ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسۡتِعۡجَالَهُم بِٱلۡخَيۡرِ لَقُضِيَ إِلَيۡهِمۡ أَجَلُهُمۡۖ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ١١﴾ [يونس: 11].
«و اگر زود رساند خدای برای مردمان بدی را مانند آن که زود میطلبند خوبی و خیر را هر آینه رانده شده بود بسوی ایشان اجلشان پس وامیگذاریم آنان را که امید ندارند ملاقات ما را در سرکشی و زیادهرویشان که سرگردان باشند».
الهی انسان در روز قیامت چه میگوید؟
﴿يَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي قَدَّمۡتُ لِحَيَاتِي٢٤﴾ [الفجر: 24].
«گوید ای کاش (چیزی) پیش فرستاده بودم در زندگیم».
الهی فریبکاران در قیامت چگونهاند؟
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ فَتَنُواْ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ لَمۡ يَتُوبُواْ فَلَهُمۡ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمۡ عَذَابُ ٱلۡحَرِيقِ١٠﴾ [البروج: 10].
«همانا آنان که مبتلا به عقوبت گردند مردان مؤمن و زنان با ایمان را پس توبه نکردند مر ایشانراست عذاب دوزخ و برای آنهاست عذاب سوزان».
الهی شیطان فردای قیامت به گناهکاران چه میگوید؟
﴿وَقَالَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَمَّا قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ إِنَّ ٱللَّهَ وَعَدَكُمۡ وَعۡدَ ٱلۡحَقِّ وَوَعَدتُّكُمۡ فَأَخۡلَفۡتُكُمۡۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّآ أَن دَعَوۡتُكُمۡ فَٱسۡتَجَبۡتُمۡ لِيۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوٓاْ أَنفُسَكُمۖ مَّآ أَنَا۠ بِمُصۡرِخِكُمۡ وَمَآ أَنتُم بِمُصۡرِخِيَّ إِنِّي كَفَرۡتُ بِمَآ أَشۡرَكۡتُمُونِ مِن قَبۡلُۗ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٢٢﴾ [إبراهيم: 22].
«و گفت شیطان چون گذشت کار همانا که خدای وعده کرد شما را وعدۀ راست و وعده کردم شما را پس خلاف کردم شما را و نبود مرا بر شما هیچ تسلّطی مگر آن که خواندم و دعوت کردم شما را پس اجابت کردید مرا پس ملامت مکنید مرا و ملامت کنید نفسهای خود را نیستم من فریادرس شما را و نیستید شما فریادرس من همانا که من کافر شدم به آنچه انباز گرفتید مرا از پیش همانا که ستمکاران مرآنان را عذابی است دردناک».
الهی کافران در روز قیامت چه آرزو میکنند؟
﴿رُّبَمَا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ كَانُواْ مُسۡلِمِينَ٢﴾ [الحجر: 2].
«بسا آرزو کنند آنان که کافر شدند که کاش بودند گردن نهادگان».
الهی فردای قیامت مردان وزنان چگونه است ؟
﴿لِّيُدۡخِلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَيُكَفِّرَ عَنۡهُمۡ سَئَِّاتِهِمۡۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عِندَ ٱللَّهِ فَوۡزًا عَظِيمٗا٥ وَيُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ ٱلظَّآنِّينَ بِٱللَّهِ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِۚ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِۖ وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَلَعَنَهُمۡ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرٗا٦﴾ [الفتح: 5-6].
«تا داخل کند مردان با ایمان و زنان با ایمان را در بهشتها که میروند از زیر آنها نهرها جاویدان باشند در آن و تا زایل کند از ایشان بدیهای ایشانرا، و هست این نزد خدا کامیابی بزرگ و تا عذاب کند مردان منافق وزنان منافق را و مردان مشرک و زنان مشرک را که گمان کنندهاند بر خدا گمان بد (منعکس) بر ایشانست گردش بد و خشم کرد خدا بر ایشان و لعنت کرد ایشان را و مهیا کرد برای ایشان دوزخ را و بد است بازگشت به دوزخ».
﴿لِّيُعَذِّبَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ وَيَتُوبَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمَۢا٧٣﴾ [الأحزاب: 73].
«تا عذاب کند خدا مردان منافق و زنان منافق را و مردان شرکآورنده و زنان شرکآورنده و توبهپذیرد خدای بر مردان مؤمن و زنان مؤمن و هست خدای آمرزندۀ مهربان».
﴿يَوۡمَ تَرَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ يَسۡعَىٰ نُورُهُم بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَبِأَيۡمَٰنِهِمۖ بُشۡرَىٰكُمُ ٱلۡيَوۡمَ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١٢ يَوۡمَ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتُ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱنظُرُونَا نَقۡتَبِسۡ مِن نُّورِكُمۡ قِيلَ ٱرۡجِعُواْ وَرَآءَكُمۡ فَٱلۡتَمِسُواْ نُورٗاۖ فَضُرِبَ بَيۡنَهُم بِسُورٖ لَّهُۥ بَابُۢ بَاطِنُهُۥ فِيهِ ٱلرَّحۡمَةُ وَظَٰهِرُهُۥ مِن قِبَلِهِ ٱلۡعَذَابُ١٣﴾ [الحديد: 12-13].
«روزی که بینی مردان با ایمان و زنان با ایمان را که میشتابند نورشان پیش رویشان و طرف دست راستشان است (گفته میشود) مژده باد شما را امروز شما راست بوستانها و بهشتهایی که میرود از زیر آنها نهرها جاودان باشید در آن اینست کامیابی بزرگ. روزی که گویند مردان منافق و زنان منافق به آنان که ایمان آوردند منتظر شوید تا ما روشنی برگیریم از نور شما گفته شود بازگردید در عقب سر خودتان پس نوری بجوئید و برآورده شود میانشان دیواری که مر اوراست دری اندرون آن در آنست رحمت و از طرف بیرون آن است عذاب».
الهی روز قیامت مقدارش چقدر است؟
﴿تَعۡرُجُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ إِلَيۡهِ فِي يَوۡمٖ كَانَ مِقۡدَارُهُۥ خَمۡسِينَ أَلۡفَ سَنَةٖ٤﴾ [المعارج: 4].
«بالا میروند فرشتگان و روح (روح القدس) بسوی او در روزی که هست مقدار آن پنجاه هزار سال».
الهی وقتی در صور دمیده شود چه خواهد شد؟
﴿فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ نَفۡخَةٞ وَٰحِدَةٞ١٣ وَحُمِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ وَٱلۡجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةٗ وَٰحِدَةٗ١٤ فَيَوۡمَئِذٖ وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ١٥ وَٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَهِيَ يَوۡمَئِذٖ وَاهِيَةٞ١٦ وَٱلۡمَلَكُ عَلَىٰٓ أَرۡجَآئِهَاۚ وَيَحۡمِلُ عَرۡشَ رَبِّكَ فَوۡقَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ ثَمَٰنِيَةٞ١٧ يَوۡمَئِذٖ تُعۡرَضُونَ لَا تَخۡفَىٰ مِنكُمۡ خَافِيَةٞ١٨ فَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَيَقُولُ هَآؤُمُ ٱقۡرَءُواْ كِتَٰبِيَهۡ١٩ إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَٰقٍ حِسَابِيَهۡ٢٠ فَهُوَ فِي عِيشَةٖ رَّاضِيَةٖ٢١ فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٖ٢٢ قُطُوفُهَا دَانِيَةٞ٢٣ كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ هَنِيَٓٔۢا بِمَآ أَسۡلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡأَيَّامِ ٱلۡخَالِيَةِ٢٤ وَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِشِمَالِهِۦ فَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُوتَ كِتَٰبِيَهۡ٢٥ وَلَمۡ أَدۡرِ مَا حِسَابِيَهۡ٢٦ يَٰلَيۡتَهَا كَانَتِ ٱلۡقَاضِيَةَ٢٧ مَآ أَغۡنَىٰ عَنِّي مَالِيَهۡۜ٢٨ هَلَكَ عَنِّي سُلۡطَٰنِيَهۡ٢٩ خُذُوهُ فَغُلُّوهُ٣٠ ثُمَّ ٱلۡجَحِيمَ صَلُّوهُ٣١ ثُمَّ فِي سِلۡسِلَةٖ ذَرۡعُهَا سَبۡعُونَ ذِرَاعٗا فَٱسۡلُكُوهُ٣٢ إِنَّهُۥ كَانَ لَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ ٱلۡعَظِيمِ٣٣ وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ٣٤ فَلَيۡسَ لَهُ ٱلۡيَوۡمَ هَٰهُنَا حَمِيمٞ٣٥ وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنۡ غِسۡلِينٖ٣٦ لَّا يَأۡكُلُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡخَٰطُِٔونَ٣٧﴾ [الحاقة: 13-37].
«پس چون دمیده شود در صور یک دمیدن. و برداشته شود زمین و کوهها پس باز کوبیده شوند (بیکدیگر) در یک شکستن پس آن روز واقع شود واقع شونده و پاره شود آسمان پس در آن روز سست است. و فرشتگانند در اطراف آن و بردارند عرش پروردگارت را بالای آنها در آن روز هشت (فرشته). در آن روز عرضه کرده شوید (به پیشگاه خدا) پوشیده نماند از شما هیچ چیزتان. پس اما آن که داده شد نامۀ عملش بدست راستش پس گوید بگیرید بخوانید نامۀ اعمال مرا. همانا من یقین داشتم که دریابندهام حساب خود را پس وی در عیشی پسندیده است. در بهشت بلند (مقام) که میوهاش نزدیک به دسترس است. (گفته شود) بخورید و بیاشامید گوارا بسبب آنچه پیش فرستاده بودید در روزهای گذشته و اما کسی که داده شود نامه عملش بدست چپش. پس گوید ای کاش داده نمیشد مرا نامه اعمال من. و نمیدانستم که چیست حساب من. ای کاش آن مرگ پایان کار بود. رفع نیازی نکرد از من مالم. قدرت و تسلط از من زایل شد. (گفته شود) بگیرید او را در غل و زنجیر کنید. پس در آتش دوزخ بیفکنیدش. آنگاه در زنجیری که درازای آن هفتاد ذراع است درآریدش. همانا او ایمان نداشت بخدای بزرگ و ترغیب نمیکرد بر طعام دادن مستمند. پس نیست او را امروز این جا دوستدار. و نیست (او را) غذایی مگر از غساله چرک و زردآب (جهنم) که نمیخورد آن را مگر گناهکاران».
﴿يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَتَأۡتُونَ أَفۡوَاجٗا١٨ وَفُتِحَتِ ٱلسَّمَآءُ فَكَانَتۡ أَبۡوَٰبٗا١٩ وَسُيِّرَتِ ٱلۡجِبَالُ فَكَانَتۡ سَرَابًا٢٠﴾ [النبأ: 18-20].
«روزی که دمیده شود در صور پس بیائید فوج فوج. و شکافته و گشوده شود آسمان پس باشد در آن درها و روان گردانیده شود کوهها پس گردد سراب».
الهی کافران به چه بهانهای از کمک به مستمندان خودداری میکنند؟
﴿وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنُطۡعِمُ مَن لَّوۡ يَشَآءُ ٱللَّهُ أَطۡعَمَهُۥٓ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ٤٧﴾ [يس: 47].
«و چون مؤمنان به آنها گفتند که از آنچه خدا روزی شما قرار داده برای او به فقیران انفاق کنید کافران به اهل ایمان جواب دادند آیا به کسی که اگر خدا میخواست به او هم مانند ما روزی میداد اطعام کنیم؟ شما به ما این اندرز میکنید پیداست که سخت در غلط و گمراهی هستید».
الهی اطاعات و ناسپاسی بندگانت در بارگاه ملکوتیت اثری دارد؟
﴿إِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنكُمۡۖ وَلَا يَرۡضَىٰ لِعِبَادِهِ ٱلۡكُفۡرَۖ وَإِن تَشۡكُرُواْ يَرۡضَهُ لَكُمۡۗ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ٧﴾ [الزمر: 7].
«اگر همه کافر شوید خدا از (طاعت) همۀ شما بینیاز است ولیکن کفر (و شرک) را هم از بندگانش نمیپسندد و اگر (طاعت و) شکرش بجای آرید از شما آن پسند اوست و بدانید که هرگز بار گناه کسی را دیگری بر دوش نخواهد گرفت و پس از این بازگشت شما همه بسوی خداست و او شما را به هر چه در دنیا کردهاید آگاه میسازد که او از اسرار دل خلق به خوبی آگاه است».
الهی نگهدارنده دین و دنیای ما چه کسیست؟
﴿أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ٣٦ وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن مُّضِلٍّۗ أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِعَزِيزٖ ذِي ٱنتِقَامٖ٣٧ وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَنِيَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ هَلۡ هُنَّ كَٰشِفَٰتُ ضُرِّهِۦٓ أَوۡ أَرَادَنِي بِرَحۡمَةٍ هَلۡ هُنَّ مُمۡسِكَٰتُ رَحۡمَتِهِۦۚ قُلۡ حَسۡبِيَ ٱللَّهُۖ عَلَيۡهِ يَتَوَكَّلُ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ٣٨﴾ [الزمر: 36-38].
«آیا خدای(مهربان) برای بندهاش کافی نیست؟ که مردم تو را از قدرت غیرخدا میترسانند؟ و هر که را خدا گمراه کند (بعد از اتمام حجّت به حال خود واگذارد) دیگر او را راهنمایی نخواهد بود و هر کس را خدا هدایت کند دیگر احدی او را گمراه نتواند کرد آیا خدا مقتدر و غالب و منتقم (از ستمکاران) نیست (البته که هست) و ای رسول اگر از این مشرکان بپرسی که زمین و آسمانها را که آفریده است؟ البته جواب دهند خدا آفریده است پس به آنها بگو چه تصوّر میکنید آیا جز خدا همه بتها که میخوانید اگر خدا بخواهد مرا رنجی رسد آن بتان دفع توانند کرد؟ یا اگر خدا بخواهد مرا رحمتی رساند آنها توانند آن رحمت را از من بازدارند؟ (هرگز نمیتوانند) بگو خدا مرا کافی است که متوکّلان عالم بر او توکّل کنند».
الهی رحمت تو نسبت به بندگانت چگونه باشد؟
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّئَِّاتِ وَيَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ٢٥﴾ [الشورى: 25].
«و اوست خدایی که توبۀ بندگانش را میپذیرد و گناهانشان میبخشد و هر چه کنید میداند».
الهی زنده کردن همة انسانها در روز قیامت چگونه است؟
﴿مَّا خَلۡقُكُمۡ وَلَا بَعۡثُكُمۡ إِلَّا كَنَفۡسٖ وَٰحِدَةٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعُۢ بَصِيرٌ٢٨﴾ [لقمان: 28].
«نیست آفریدن شما و نه برانگیختن شما (بعد از مرگ) مگر چون یک تن همانا خدا شنوای بیناست».
﴿وَٱلَّذِي نَزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءَۢ بِقَدَرٖ فَأَنشَرۡنَا بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّيۡتٗاۚ كَذَٰلِكَ تُخۡرَجُونَ١١﴾ [الزخرف: 11].
«و (وی) آنست که فرود آورد از آسمان آب به اندازه پس زنده گردانیدیم با آن زمین خشک و مرده را (شما) همچنین برآورده میشوید (از قبرها)».
﴿وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ وَإِن تَدۡعُ مُثۡقَلَةٌ إِلَىٰ حِمۡلِهَا لَا يُحۡمَلۡ مِنۡهُ شَيۡءٞ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰٓۗ إِنَّمَا تُنذِرُ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَۚ وَمَن تَزَكَّىٰ فَإِنَّمَا يَتَزَكَّىٰ لِنَفۡسِهِۦۚ وَإِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ١٨﴾ [فاطر: 18].
«و برنمیدارد هیچ بردارنده (گناه) بار (گناه) دیگری را و اگر بخواهد (کسی را) گران بار به برداشتن بار خویش برداشته نشود از آن بار چیزی و اگر چه باشد صاحب قرابت جز این نیست که بیم میکنی آنان را که میترسند از پروردگارشان بهنادیده و نهان و بر پا داشتند نماز را و هر که پاکی نفس حاصل کرد پس جز این نیست که پاکیزه میشود برای (سود) خودش و بسوی خداست بازگشت».
﴿لَن تَنفَعَكُمۡ أَرۡحَامُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡۚ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَفۡصِلُ بَيۡنَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٣﴾ [الممتحنة: 3].
«سودی ندهد هرگز شما را خویشاوندان شما و نه فرزندانتان در روز قیامت جدائی می اندازد (خدا) در میان شما و خدا به آنچه میکنید بیناست».
الهی گفتگوی کافران در روز قیامت چه باشد؟
﴿وَقَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ٢٠ هَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ٢١ ۞ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ٢٢ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ٢٣ وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسُۡٔولُونَ٢٤ مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ٢٥ بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ٢٦ وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ٢٧ قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ٢٨ قَالُواْ بَل لَّمۡ تَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ٢٩ وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۢۖ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ٣٠ فَحَقَّ عَلَيۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآۖ إِنَّا لَذَآئِقُونَ٣١ فَأَغۡوَيۡنَٰكُمۡ إِنَّا كُنَّا غَٰوِينَ٣٢ فَإِنَّهُمۡ يَوۡمَئِذٖ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ٣٣﴾ [الصافات: 20-33].
«و گویند ای وای بر ما این روز جزا است (گفته شود از جانب حق) اینست روز داوری که شما آن را تکذیب میکردید جمع کنید آنان را که ستم کردند و اصنافشان را و آنچه را که میپرستدیند از غیر خدا پس دلالت کنید ایشان را به راه دوزخ نگاهشان دارید که ایشان مسئولند (که بازخواست میشوند) چیست شما را که یاری همدیگر نمیکنید؟ بلکه ایشانند آنروز تسلیم شوندگان و روی آورند بعضیشان بر بعضی میپرسند از یکدیگر که شما بودید که میآمدید ما را از راست (و خوبی و یا از راه قسم) گویند (نه) بلکه شما نبودید مؤمنان (باختیار خودتان) و نبود ما را بر شما هیچ تسلطی بلکه بودید گروهی سرکشان پس ثابت شد بر ما سخن پروردگار ما همانا ما چشندگان عذابیم پس شما را گمراه کردیم که ما نیز بودیم گمراهان پس همانا ایشان آن روز در عذاب انبازان و شریکانند».
﴿وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن وَلِيّٖ مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَتَرَى ٱلظَّٰلِمِينَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَ يَقُولُونَ هَلۡ إِلَىٰ مَرَدّٖ مِّن سَبِيلٖ٤٤﴾ [الشورى: 44].
«و هر که را گمراه کند (یعنی واگذارد) خدا پس نیست او را هیچ کارسازی بعد از آن و میبینی ستمکاران (کافران) را چون بینند عذاب را گویند آیا باشد بسوی بازگشتن هیچ راهی؟».
الهی بندگان مخلص فردای قیامت چگونهاند؟
﴿إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ٤٠ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ٤١ فَوَٰكِهُ وَهُم مُّكۡرَمُونَ٤٢ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ٤٣ عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ٤٤ يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۢ٤٥ بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ٤٦ لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ٤٧ وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ٤٨﴾ [الصافات: 40-48].
«(امروز همه مسؤولند) جز بندگان پاک و با اخلاص خدا، آنان را (در بهشت ابد) (رزق و)روزی معین است، و میوههای گوناگون، وهم آنها بزرگوار و محترمند و در بهشت پرنعمت متنعمند و بر تختهای عالی روبروی یکدیگر نشستهاند (حور و غلمان) جام شراب طهور بر آنان دور میزنند شرابی سپید و روشن که آشامنده لذّت کامل برد که در آن نه خمار و نه دردسری و نه مستی و مدهوشی است و در بزم حضورشان زیباچشمانند که جز به شوهر خود به هیچ کس ننگرند».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ مِنۢ بَعۡدِ مَا قَنَطُواْ وَيَنشُرُ رَحۡمَتَهُۥۚ وَهُوَ ٱلۡوَلِيُّ ٱلۡحَمِيدُ٢٨﴾ [الشورى: 28].
«و اوست خدایی که باران را پس از نومیدی خلق میفرستد و (نعمت و) رحمت خود را فراوان میگرداند و اوست خداوند محبوبالذات و ستوده صفات».
﴿هُوَ ٱلَّذِي يُنَزِّلُ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦٓ ءَايَٰتِۢ بَيِّنَٰتٖ لِّيُخۡرِجَكُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ بِكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ٩﴾ [الحديد: 9].
«اوست خدایی که بر بندۀ خود (محمد صل الله علیه و آله و سلم ) آیات قرآن روشنبیان را نازل گردانید تا شما بندگان را از ظلمات (جهل و عصیان) بیرون آورده و بنور (علم و ایمان) رهبری کند و خدا بسیار در حق شما مشفق و مهربان است».
﴿وَلَلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لَّكَ مِنَ ٱلۡأُولَىٰ٤﴾ [الضحى: 4].
«وعالم آخرت برای تو بسی بهتر از دنیاست».
الهی تعداد ماهها چند باشد و چند ماه حرام است؟
﴿إِنَّ عِدَّةَ ٱلشُّهُورِ عِندَ ٱللَّهِ ٱثۡنَا عَشَرَ شَهۡرٗا فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ يَوۡمَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ مِنۡهَآ أَرۡبَعَةٌ حُرُمٞۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُۚ فَلَا تَظۡلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمۡۚ وَقَٰتِلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ كَآفَّةٗ كَمَا يُقَٰتِلُونَكُمۡ كَآفَّةٗۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ٣٦﴾ [التوبة: 36].
«همانا عدد ماهها نزد خدا (که به حساب حقّ و صلاح خلق است) در کتاب (تکوین و تشریع) خدا دوازده ماه است از آن روزی که خدا آسمان و زمین را بیافرید و از آن دوازده ماه چهار ماه ماههای حرام خواهد بود (نزد اکثر مفسّران ذیقعده و ذیحجّه و محرّم و رجب است) این است دستور دین استوار و محکم پس در آن ماهها تعدّی و ستم (به جنگ و خونریزی) در حقّ خود و یکدیگر مکنید و متفقاً همه با مشرکان کارزار کنید چنانکه مشرکان متفقاً باشما به جنگ و خصومت برخیزند و بدانید که خدا با اهل تقوی (یار و یاور) است».
الهی حافظان حدود تو چه کسانند؟
﴿ٱلتَّٰٓئِبُونَ ٱلۡعَٰبِدُونَ ٱلۡحَٰمِدُونَ ٱلسَّٰٓئِحُونَ ٱلرَّٰكِعُونَ ٱلسَّٰجِدُونَ ٱلۡأٓمِرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱلنَّاهُونَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡحَٰفِظُونَ لِحُدُودِ ٱللَّهِۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ١١٢﴾ [التوبة: 112].
«توبهکنندگان، عبادت کاران، سپاسگویان، سیاحت کنندگان(در راه خدا ) ، رکوع کنندگان، سجدهآوران، آمران به معروف، نهى کنندگان از منکر، و حافظان حدود (و مرزهاى)الهى، (مؤمنان حقیقىاند)؛ و بشارت ده به (اینچنین) مؤمنان!».
الهی برای چه کسانی نباید طلب آمرزش کرد؟
﴿مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَن يَسۡتَغۡفِرُواْ لِلۡمُشۡرِكِينَ وَلَوۡ كَانُوٓاْ أُوْلِي قُرۡبَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمۡ أَنَّهُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ١١٣﴾ [التوبة: 113].
«پیغمبر و گروندگان او نباید برای مشرکان هر چند خویشان آنها باشند از خدا آمرزش طلب کنند (و رقّت به حال آنها کنند) بعد از آنکه آنها را اهل دوزخ شناختند».
﴿إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۖ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ٣﴾ [يونس: 3].
«پروردگار شما، خداوندى است که آسمانها و زمین را در شش روز [= شش دوران] آفرید؛ سپس بر عرش (تخت قدرت) قرار گرفت، و به تدبیر کار (جهان) پرداخت؛ هیچ شفاعت کنندهاى، جز با اذن او نیست؛ این است خداوند، پروردگار شما! پس او را پرستش کنید! آیا متذکّر نمىشوید؟!».
﴿يَوۡمَئِذٖ لَّا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ إِلَّا مَنۡ أَذِنَ لَهُ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَرَضِيَ لَهُۥ قَوۡلٗا١٠٩﴾ [طه: 109].
«و در آن روز شفاعت هیچکس سود نبخشد جز آن کس که خدای رحمان به او رخصت شفاعت داده و سخنش پسند او گردیده (چون انبیاء و بندگان خاص)».
﴿يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡ وَلَا يَشۡفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ٱرۡتَضَىٰ وَهُم مِّنۡ خَشۡيَتِهِۦ مُشۡفِقُونَ٢٨﴾ [الأنبياء: 28].
«و هرچه از ازل کرده تا ابد میکنند همه را خدای داند و هرگز آن مقرّبان از احدی جز آن کسی که خدا از او راضی است شفاعت نکنند و دایم از خوف قهر خدا هراسانند».
﴿قُل لِّلَّهِ ٱلشَّفَٰعَةُ جَمِيعٗاۖ لَّهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٤٤﴾ [الزمر: 44].
«بگو شفاعت بر خلق با خداست که سلطان ملک زمین و آسمانهاست و پس از مرگ بازگشت همه شما بسوی اوست».
الهی مثل زندگی در این دنیا چگونه است؟
﴿إِنَّمَا مَثَلُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ مِمَّا يَأۡكُلُ ٱلنَّاسُ وَٱلۡأَنۡعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلۡأَرۡضُ زُخۡرُفَهَا وَٱزَّيَّنَتۡ وَظَنَّ أَهۡلُهَآ أَنَّهُمۡ قَٰدِرُونَ عَلَيۡهَآ أَتَىٰهَآ أَمۡرُنَا لَيۡلًا أَوۡ نَهَارٗا فَجَعَلۡنَٰهَا حَصِيدٗا كَأَن لَّمۡ تَغۡنَ بِٱلۡأَمۡسِۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٢٤﴾ [يونس: 24].
«محققاً مثل زندگانی دنیا به آبی ماند که از آسمان فرو فرستادیم تا به آن باران انواع مختلف گیاه زمین از آنچه آدمیان و حیوانات تغذیه کنند بروید تا آنگاه که زمین را از خرمی و سبزی به خود زیور بسته آرایش کند و مردمش خود را بر آن قادر و متصرف پندارند که ناگهان فرمان ما به شب یا روز در رسد و آن همه زیور زمین را دور کند و چنان خشک شود که گویی دیروز در آن هیچ نبوده است (این حقیقت حال فنای دنیاست) اینگونه خدا آیاتش را روشن برای اهل فکر بیان میکند».
الهی اگر دشمن صلح طلبید چه کنیم؟
﴿وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ٦١ وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُۚ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ٦٢﴾ [الأنفال: 61-62].
«و اگر دشمنان به صلح و مسالمت تمایل داشتند تو نیز مایل به صلح باش (و از مکر دشمن میندیش) و بر خدا توکل کن و کار خود را به خدا واگذار که خدا شنوای (دعای مؤمنان) و دانا به صلاح خلق است و اگر دشمنان به فکر فریب دادن تو باشند البته مطمئن باش که خدا ترا کفایت کند اوست که به نصرت خود و یاری مؤمنان تو را مؤید و منصور گردانید».
﴿وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا يَوۡمَ ٱلۡفُرۡقَانِ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ٤١﴾ [الأنفال: 41].
«و ای مؤمنان بدانید که هر چه به شما غنیمت و فایده رسد (زیاد یا کم) خمس آن خاص خدا و رسول و خویشان او یتیمان و فقیران و در راه ماندگان است به آنها بدهید اگر به خدا و آنچه بر بندۀ خود (محمد صل الله علیه و آله و سلم ) در روز فرقان و روزی که دو سپاه (اسلام و کفر در جنگ بدر) روبرو شدند نازل فرمود ایمان آوردهاید و بدانید که خدا بر هر چیز تواناست».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَنفَالِۖ قُلِ ٱلۡأَنفَالُ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَصۡلِحُواْ ذَاتَ بَيۡنِكُمۡۖ وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ١﴾ [الأنفال: 1].
«(ای رسول ما) چون امت از حکم انفال (غنایم رسیده بدست مسلمانان بدون جنگ و زحمت از قبیل معادن، بیشه، زمین خرابه بیمالک و قاطیع ملوک و غیره) را بپرسند جواب ده که انفال مخصوص خدا و رسول است (که رسول و جانشینانش به هر کس و هر قدر که صلاح باشد ببخشد) در این صورت شما مؤمنان باید از خدا بترسید (در مورد انفال از طمع و نزاع و تفرقه بپرهیزید) بلکه در ایجاد رضایت و اتحاد بین خودتان بپردازید و مطیع خدا و رسول باشید اگر اهل ایمانید».
﴿فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمۡتُمۡ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٦٩﴾ [الأنفال: 69].
«پس اکنون از هرچه غنیمت بیابید بخورید حلال و گوارای شما باد ولیکن خدا ترس و پرهیزکار باشید که خدا آمرزندۀ خطاها و مهربان به خلق است».
﴿مَّآ أَفَآءَ ٱللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡقُرَىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ كَيۡ لَا يَكُونَ دُولَةَۢ بَيۡنَ ٱلۡأَغۡنِيَآءِ مِنكُمۡۚ وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ٧ لِلۡفُقَرَآءِ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَأَمۡوَٰلِهِمۡ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗا وَيَنصُرُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ٨﴾ [الحشر: 7-8].
«و آنچه خدا از اموال کافران دیار به رسول خود غنیمت داد آن متعلق به خدا و رسول و خویشاوندان رسول است و یتیمان و فقیران و راه ماندگان این حکم برای آنست که غنایم دولت توانگران را نیفزاید (بلکه بر مبلّغان دین و فقیران اسلام اختصاص یابد) و شما آنچه رسول حق دستور دهد (منع یا عطا کند) بگیرید و هر چه نهی کند واگذارید و از خدا بترسید که عقاب خدا بسیار سخت است. مقام بلند (یا غنایم) خاص فقیران مهاجر است که آنها را از وطن و اموالشان به دیار غربت راندند در صورتیکه (چشم از خانه و مال پوشیده) در طلب فضل و خشنودی خدا میکوشند و خدا و رسول را یاری می کنند و اینان به حقیقت راستگویان عالمند».
الهی آنها که در جنگ به دشمن میکنند چگونه باشند؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمۡ فِئَةٗ فَٱثۡبُتُواْ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٤٥﴾ [الأنفال: 45].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید هر گاه با فوجی از دشمن مقابل شدید پایداری کنید و خدا را پیوسته یاد آرید باشد که پیروز و فاتح گردید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَى ٱلۡقِتَالِۚ إِن يَكُن مِّنكُمۡ عِشۡرُونَ صَٰبِرُونَ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ٦٥ ٱلۡـَٰٔنَ خَفَّفَ ٱللَّهُ عَنكُمۡ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمۡ ضَعۡفٗاۚ فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ صَابِرَةٞ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُمۡ أَلۡفٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفَيۡنِ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ٦٦﴾ [الأنفال: 65-66].
«ای رسول مؤمنان را به جنگ ترغیب کن اگر بیست نفر از شما صبور و پایدار باشید بر دویست نفر از دشمنان پیروز خواهید شد و اگر صد نفر بودید با هزار نفر از کافران برابری توانید کرد و پیروزی بدست خواهید آورد زیرا گروهی بیدانشند (و شما با دین و دانشید لذا توانا و غالب بر آنهائیدهم اکنون خداوند به شما تخفیف داد، و دانست که در شما ضعفى است؛ بنابراین، هرگاه یکصد نفر با استقامت از شما باشند، بر دویست نفر پیروز مىشوند؛ و اگر یکهزار نفر باشند، بر دو هزار نفر به فرمان خدا غلبه خواهند کرد! و خدا با صابران است!».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَا لَكُمۡ إِذَا قِيلَ لَكُمُ ٱنفِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱثَّاقَلۡتُمۡ إِلَى ٱلۡأَرۡضِۚ أَرَضِيتُم بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ فَمَا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ٣٨ إِلَّا تَنفِرُواْ يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا وَيَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيۡٔٗاۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ٣٩﴾ [التوبة: 38-39].
«ای کسانی که ایمان آوردید جهت چیست که چون به شما امر شود که برای جهاد در راه دین بیدرنگ آماده شوید (چون بار گران) به خاک زمین دل بستهاید آیا راضی به زندگانی دنیا عوض حیات ابدی آخرت شدید در صورتی که متاع دنیا در برابر عالم آخرت اندک و ناچیز است بدانید که اگر در راه دین خدا برای جهاد بیرون نشوید خدا شما را به عذابی دردناک معذّب خواهد کرد و قومی دیگر برای جهاد بجای شما برمیگمارد و شما به خدا زیانی نمی رسانید (بلکه خود را زیانکار ابدی کردهاید) و خدا بر هر چیز تواناست».
الهی در جنگ با مشرکان و کافران چگونه باشیم؟
﴿فَإِذَا ٱنسَلَخَ ٱلۡأَشۡهُرُ ٱلۡحُرُمُ فَٱقۡتُلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡ وَخُذُوهُمۡ وَٱحۡصُرُوهُمۡ وَٱقۡعُدُواْ لَهُمۡ كُلَّ مَرۡصَدٖۚ فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَخَلُّواْ سَبِيلَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٥ وَإِنۡ أَحَدٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ٱسۡتَجَارَكَ فَأَجِرۡهُ حَتَّىٰ يَسۡمَعَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ أَبۡلِغۡهُ مَأۡمَنَهُۥۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡلَمُونَ٦﴾ [التوبة: 5-6].
«پس از آن که ماههای حرام (ذیقعده و ذیحجه و محرم و رجب) درگذشت آنگاه مشرکین را هر جا بیابید به قتل رسانید و آنها را دستگیر و محاصره کنید و از هر سو در کمین آنها باشید چنانچه از شرک توبه کرده نماز اسلام بپا داشتند و زکات دادند پس از آنها دست بدارید (و توبه آنان بپذیرید) که خدا آمرزنده و مهربان است و هر گاه یکی از مشرکان به تو پناه آورده از دین آگاه شود بدو پناه ده تا کلام خدا بشنود، پس از شنیدن سخن خدا او را بیهیچ خوف و اندیشه به مأمن و منزلش برسان زیرا که این مشرکان مردم نادانند (اگر ایمن شده آیات خدا بشنوند باشد که ایمان آرند».
﴿قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ ٱلۡحَقِّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حَتَّىٰ يُعۡطُواْ ٱلۡجِزۡيَةَ عَن يَدٖ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ٢٩﴾ [التوبة: 29].
«(ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده است و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمیدانند و به دین حق (و آئین اسلام) نمیگروند کارزار کنید تا آنگاه که با ذّلت و تواضع به اسلام جزیه دهند».
﴿فَإِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَضَرۡبَ ٱلرِّقَابِ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَثۡخَنتُمُوهُمۡ فَشُدُّواْ ٱلۡوَثَاقَ فَإِمَّا مَنَّۢا بَعۡدُ وَإِمَّا فِدَآءً حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَاۚ ذَٰلِكَۖ وَلَوۡ يَشَآءُ ٱللَّهُ لَٱنتَصَرَ مِنۡهُمۡ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَاْ بَعۡضَكُم بِبَعۡضٖۗ وَٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ٤﴾ [محمد: 4].
«شما مؤمنان چون (در میدان جنگ) با کافران روبرو شوید باید (شجاعانه) آنها را گردن زنید تا آنگاه که از خونریزی بسیار دشمن را از پا درآورید پس آن گاه اسیران جنگی را محکم به بند کشید تا بعداً او را آزاد گردانید یا فدا گیرید تا (در نتیجه جنگ) سختیهای خود را فرو گذارد این حکم فعلی است و اگر خدا میخواست خود از کافران انتقام میکشید و همه را بیزحمت جنگ شما هلاک میکرد و لیکن (این جنگ کفر و ایمان) برای امتحان خلق به یکدیگر است و آنان که در راه خدا کشته شدند خدا هرگز رنج و اعمالشان را ضایع نگرداند».
الهی جان دادن کافران چگونه است؟
﴿وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ يَتَوَفَّى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ٥٠﴾ [الأنفال: 50].
« و اگر ببینى کافران را هنگامى که فرشتگان (مرگ)، جانشان را مىگیرند و بر صورت و پشت آنها مىزنند و (مىگویند:) بچشید عذاب سوزنده را (،به حال آنان تأسف خواهى خورد)!».
الهی در مسجدالحرام میشود با کفّار جنگید؟
﴿وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ ثَقِفۡتُمُوهُمۡ وَأَخۡرِجُوهُم مِّنۡ حَيۡثُ أَخۡرَجُوكُمۡۚ وَٱلۡفِتۡنَةُ أَشَدُّ مِنَ ٱلۡقَتۡلِۚ وَلَا تُقَٰتِلُوهُمۡ عِندَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَٰتِلُوكُمۡ فِيهِۖ فَإِن قَٰتَلُوكُمۡ فَٱقۡتُلُوهُمۡۗ كَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡكَٰفِرِينَ١٩١﴾ [البقرة: 191].
«هر جا مشرکان را دریافتید بکُشید و از شهر و دیارشان برانید چنانکه آنان شما را از وطن آواره کردند و فتنهگری که آنها کنند سختتر و فسادش بیشتر از جنگ است در مسجدالحرام با آنان نبرد مکنید مر آنکه پیشدستی کنند در این صورت رواست که آنها را در حرم به قتل رسانید این است کیفر کافران».
الهی آنان که در راه تو کشته شوند چگونهاند؟
﴿وَلَا تَقُولُواْ لِمَن يُقۡتَلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتُۢۚ بَلۡ أَحۡيَآءٞ وَلَٰكِن لَّا تَشۡعُرُونَ١٥٤﴾ [البقرة: 154].
«کسی را که در راه خدا کشته شد مرده نپندارید بلکه او زندۀ جاوید است ولیکن شما این حقیقت را در نخواهید یافت».
﴿وَلَئِن مُّتُّمۡ أَوۡ قُتِلۡتُمۡ لَإِلَى ٱللَّهِ تُحۡشَرُونَ١٥٨﴾ [آل عمران: 158].
«اگر در راه خدا بمیرید یا کشته شوید (غم مدارید که) برحمت ایزدی پیوسته و بسوی خدا محشور خواهید شد».
﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ١٦٩﴾ [آل عمران: 169].
«مپندارید که شهیدان راه خدا مردند بلکه زنده به حیات ابدی شدند و در نزد پروردگارشان متنعم خواهند بود».
﴿فَلۡيُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ يَشۡرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا بِٱلۡأٓخِرَةِۚ وَمَن يُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيُقۡتَلۡ أَوۡ يَغۡلِبۡ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا٧٤﴾ [النساء: 74].
«مؤمنان باید در راه خدا با آنان که حیات مادّی دنیا را بر آخرت گزیدند جهاد کنند و هر کس در جهاد براه خدا کشته شد یا فاتح گردید زود باشد که او را (در بهشت ابدی) اجری عظیم دهیم».
﴿ٱنفِرُواْ خِفَافٗا وَثِقَالٗا وَجَٰهِدُواْ بِأَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٤١﴾ [التوبة: 41].
«برای جنگ با کافران سبکبار و مجهز بیرون شوید (با فوج سواره یا پیاده آسان یا مشکل) و در راه خدا به جان و مال جهاد کنید این کار شما را بسی بهتر خواهد بود اگر مردمی با فکر و دانش باشید».
﴿خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ٢٢﴾ [التوبة: 22].
«در آن بهشت ابدی همیشه متنعم خواهند بود (این مقام را به طاعت از خدا طلب کنید) که طاعت را نزد خدا پاداش بزرگ است».
﴿وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوٓاْ أَوۡ مَاتُواْ لَيَرۡزُقَنَّهُمُ ٱللَّهُ رِزۡقًا حَسَنٗاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ٥٨﴾ [الحج: 58].
«و آنان که در راه رضای خدا از وطن هجرت گزیدهاند و در این راه کشته شدند یا مرگشان فرا رسید البته خدا رزق و روزی نیکوئی (در بهشت ابد) نصیبشان گرداند که همانا خدا بهترین روزیدهندگان است».
﴿وَٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ فِينَا لَنَهۡدِيَنَّهُمۡ سُبُلَنَاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَمَعَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ٦٩﴾ [العنكبوت: 69].
«و آنان که در راه ما به جان و مال کوشش کردند محققاً آنها را براه (معرفت و لطف خویش) هدایت میکنیم و همیشه خدا یار نیکوکاران است».
﴿وَمَثَلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ ٱلَّذِي يَنۡعِقُ بِمَا لَا يَسۡمَعُ إِلَّا دُعَآءٗ وَنِدَآءٗۚ صُمُّۢ بُكۡمٌ عُمۡيٞ فَهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ١٧١﴾ [البقرة: 171].
«و مثل کافران در شنیدن سخن انبیاء و درک نکردن معنای آن چون حیوانی است که آوازش کنند از آن آواز معنائی درک نکرده جز صدایی نشنود و کفار هم از شنیدن و گفتن و دیدن حق کر و لال و کورند زیرا عقل خود را در کار نمیبندند».
الهی در جنگ بین مؤمنان چگونه باشیم؟
﴿وَإِن طَآئِفَتَانِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱقۡتَتَلُواْ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَاۖ فَإِنۢ بَغَتۡ إِحۡدَىٰهُمَا عَلَى ٱلۡأُخۡرَىٰ فَقَٰتِلُواْ ٱلَّتِي تَبۡغِي حَتَّىٰ تَفِيٓءَ إِلَىٰٓ أَمۡرِ ٱللَّهِۚ فَإِن فَآءَتۡ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا بِٱلۡعَدۡلِ وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ٩ إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَ أَخَوَيۡكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ١٠﴾ [الحجرات: 9-10].
«و اگر دو طایفه از اهل ایمان به قتال و دشمنی برخیزند شما مؤمنان در میان آنها صلح برقرار دارید و اگر یک قوم بر دیگری ظلم کرد با آن طایفه قتال کنید تا به فرمان خدا بازآید (و ترک ستم کند) پس هر گاه حکم حق برگشت با حفظ عدالت میان آنها صلح دهید و همیشه عدالت کنید که خدا بسیار اهل عدل و داد را دوست میدارد به حقیقت مؤمنان همه برادر یکدیگرند پس همیشه بین برادران ایمانی خود (چون نزاعی شود) صلح دهید و خداترس و پرهیزکار باشید که مورد رحمت الهی گردید».
﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَعۡمَٰلُهُمۡ كَسَرَابِۢ بِقِيعَةٖ يَحۡسَبُهُ ٱلظَّمَۡٔانُ مَآءً حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَهُۥ لَمۡ يَجِدۡهُ شَيۡٔٗا وَوَجَدَ ٱللَّهَ عِندَهُۥ فَوَفَّىٰهُ حِسَابَهُۥۗ وَٱللَّهُ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ٣٩ أَوۡ كَظُلُمَٰتٖ فِي بَحۡرٖ لُّجِّيّٖ يَغۡشَىٰهُ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ سَحَابٞۚ ظُلُمَٰتُۢ بَعۡضُهَا فَوۡقَ بَعۡضٍ إِذَآ أَخۡرَجَ يَدَهُۥ لَمۡ يَكَدۡ يَرَىٰهَاۗ وَمَن لَّمۡ يَجۡعَلِ ٱللَّهُ لَهُۥ نُورٗا فَمَا لَهُۥ مِن نُّورٍ٤٠﴾ [النور: 39-40].
«و آنان که کافرند اعمالشان در مثل به سرابی ماند در بیابان هموار بیآب که شخص تشنه آنرا آب پندارد و به جانب آن شتابد چون بدانجا رسد هیچ آب نیابد و آن کافر خدا را حاضر و ناظر اعمال خویش بیند که به حساب کارش تمام کامل برسد (و کیفر کفرش بدهد) و خدا به یک لحظه حساب تمام خلایق میکند یا (مثل اعمال کافران) به ظلمات دریای ژرفی ماند که امواج آن (که شرک و اعمال زشت است) بعضی بالای بعضی دیگر دریا را بپوشاند و ابر تیرۀ کفر نیز بر فراز آن برآید تا تاریکیها ظلماتی یکی برفراز دیگری قرار گیرد که چون دست خود را بیرون آرد هیچ نتواند آن را ببیند و هر که را خدای نور نبخشید هرگز روشنی نخواهد یافت».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَعَنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمۡ سَعِيرًا٦٤ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ لَّا يَجِدُونَ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا٦٥ يَوۡمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ يَقُولُونَ يَٰلَيۡتَنَآ أَطَعۡنَا ٱللَّهَ وَأَطَعۡنَا ٱلرَّسُولَا۠٦٦ وَقَالُواْ رَبَّنَآ إِنَّآ أَطَعۡنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَآءَنَا فَأَضَلُّونَا ٱلسَّبِيلَا۠٦٧ رَبَّنَآ ءَاتِهِمۡ ضِعۡفَيۡنِ مِنَ ٱلۡعَذَابِ وَٱلۡعَنۡهُمۡ لَعۡنٗا كَبِيرٗا٦٨﴾ [الأحزاب: 64-68].
«خدا کافران را لعن کرد و بر آنان آتش دوزخ مهیا گردانید آنان در آن دوزخ برای همیشه معذبند و بر نجات خود هیچ یار و یاوری نخواهند یافت در آن روز صورتهاشان بر آتش همی بگردد (و فریاد پشیمانی از دل برکشند) گویند ای کاش ما (در دنیا) خدا و رسول را اطاعت می کردیم و گویند ای خدا ما اطاعت امر بزرگان و پیشوایان (فاسد) خود کردیم که ما را براه ضلالت کشیدند تو ای خدا عذاب آنان را در برابر گردان و به لعن و غضب شدید گرفتارشان گردان».
الهی بر دل چه کسانی مهر مینهی؟
﴿كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ قَلۡبِ مُتَكَبِّرٖ جَبَّارٖ﴾ [غافر: 35].
«و همچنین خدا مهر مینهد بر دل هر تکبر کنندۀ جفاکاری».
الهی اعمال چه کسانی نابود خواهد شد؟
﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱتَّبَعُواْ مَآ أَسۡخَطَ ٱللَّهَ وَكَرِهُواْ رِضۡوَٰنَهُۥ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ٢٨﴾ [محمد: 28].
«بدین سبب که از بیراهی که موجب خشم خداست رفتند و راه رضا و خشنودی او را نپیمودند خدا هم اعمالشان را محو و نابود گردانید».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَشَآقُّواْ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡٔٗا وَسَيُحۡبِطُ أَعۡمَٰلَهُمۡ٣٢﴾ [محمد: 32].
«آنان که به خدا کافر شدند و راه خدا را به روی خلق بستند با رسول او پس از آن که راه هدایت بر آنها روشن شد باز مخالفت کردند (بدانند که) به خدا ضرری نمیرسانند زیان مخالفت بر خود آنهاست و اعمال آنها را خدا البته محو و نابود گرداند».
الهی در مقابل خبرهای فاسقان چگونه باشیم؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن جَآءَكُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإٖ فَتَبَيَّنُوٓاْ أَن تُصِيبُواْ قَوۡمَۢا بِجَهَٰلَةٖ فَتُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَا فَعَلۡتُمۡ نَٰدِمِينَ٦﴾ [الحجرات: 6].
«ای مؤمنان (عالم) هر گاه فاسقی خبری برای شما آورد (تصدیق مکنید تا) تحقیق کنید مبادا از روی نادانی به قومی رنجی رسانید و سخت پشیمان گردید».
الهی زینت دنیا برای کافران است
﴿وَلَوۡلَآ أَن يَكُونَ ٱلنَّاسُ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ لَّجَعَلۡنَا لِمَن يَكۡفُرُ بِٱلرَّحۡمَٰنِ لِبُيُوتِهِمۡ سُقُفٗا مِّن فِضَّةٖ وَمَعَارِجَ عَلَيۡهَا يَظۡهَرُونَ٣٣ وَلِبُيُوتِهِمۡ أَبۡوَٰبٗا وَسُرُرًا عَلَيۡهَا يَتَّكُِٔونَ٣٤ وَزُخۡرُفٗاۚ وَإِن كُلُّ ذَٰلِكَ لَمَّا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَٱلۡأٓخِرَةُ عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُتَّقِينَ٣٥﴾ [الزخرف: 33-35].
«و اگر نه این بود که همه مردم یک نوع و یک امتند ما آنان که کافر به خدا میشوند (از پستی دنیا و بیقدری آن به مال فراوان) سقف خانههایشان را از نقرۀ خام قرار میدادیم (و چندین طبقه که بر سقف بام) با نردبان بالا روند و نیز بر منزلهایشان درهای بسیار و تختها که بر آن تکیه زنند قرار میدادیم و (عماراتشان) به زر و زیور میاراستیم و اینها همه متاع (پست فانی) دنیاست و آخرت ابدی نزد خدا و مخصوص اهل تقوی است».
﴿وَجَزَٰٓؤُاْ سَيِّئَةٖ سَيِّئَةٞ مِّثۡلُهَاۖ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ٤٠﴾ [الشورى: 40].
«و انتقام بدی مردم بمانند آن بد رواست (نه بیشتر) و باز اگر کسی درگذشته (عفو کند) بین خود و دشمن اصلاح کرد اجر او بر خداست و خدا هیچ ستمکاران را دوست نمیدارد».
﴿وَلَمَنِ ٱنتَصَرَ بَعۡدَ ظُلۡمِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَا عَلَيۡهِم مِّن سَبِيلٍ٤١ إِنَّمَا ٱلسَّبِيلُ عَلَى ٱلَّذِينَ يَظۡلِمُونَ ٱلنَّاسَ وَيَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٤٢﴾ [الشورى: 41-42].
«و هر کس پس از ظلمی که برافروخته برای انتقام یاری طلبد بر او هیچ مؤاخذهای نیست تنها راه مؤاخذه بر آنهایی است که به مردم ظلم کنند و در زمین بناحق شرارت انگیزند بر آنها (در دنیا انتقام و در آخرت) عذاب دردناک است».
الهی انتقام در مقابل ستم چگونه باشد؟
﴿وَلَمَنِ ٱنتَصَرَ بَعۡدَ ظُلۡمِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَا عَلَيۡهِم مِّن سَبِيلٍ٤١ إِنَّمَا ٱلسَّبِيلُ عَلَى ٱلَّذِينَ يَظۡلِمُونَ ٱلنَّاسَ وَيَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٤٢﴾ [الشورى: 41-42].
«و هر کس پس از ظلمی که برافروخته برای انتقام یاری طلبد بر او هیچ مؤاخذهای نیست تنها راه مؤاخذه بر آنهایی است که به مردم ظلم کنند و در زمین بناحق شرارت انگیزند بر آنها عذاب دردناک است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِصَاصُ فِي ٱلۡقَتۡلَىۖ ٱلۡحُرُّ بِٱلۡحُرِّ وَٱلۡعَبۡدُ بِٱلۡعَبۡدِ وَٱلۡأُنثَىٰ بِٱلۡأُنثَىٰۚ فَمَنۡ عُفِيَ لَهُۥ مِنۡ أَخِيهِ شَيۡءٞ فَٱتِّبَاعُۢ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَأَدَآءٌ إِلَيۡهِ بِإِحۡسَٰنٖۗ ذَٰلِكَ تَخۡفِيفٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَرَحۡمَةٞۗ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ١٧٨ وَلَكُمۡ فِي ٱلۡقِصَاصِ حَيَوٰةٞ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ١٧٩﴾ [البقرة: 178-179].
«ای اهل ایمان حکم قصاص کشتگان چنین معین گشت که مردآزاد را در برابر مرد آزاد و بنده را در مقابل بنده و زن را بجای زن قصاص توانید کرد و چون صاحب خون از قاتل که برادر دینی اوست بخواهد درگذرد بدون دیه یا گرفتن دیه کاری است نیکو پس دیه را قاتل در کمال رضا و خشنودی ادا کند در این حکم تحفیف و آسانی امر قصاص و رحمت خداوندی است پس از این دستور هر که از آن سرکشی کند و به قاتل ظلم و تعدی روا دارد او را عذاب سخت خواهد بود خردمندان! حکم قصاص برای حفظ حیات شماست تا مگر از قتل یکدیگر بپرهیزید».
الهی آنها که رشوه میگیرند چگونهاند؟
﴿وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ وَتُدۡلُواْ بِهَآ إِلَى ٱلۡحُكَّامِ لِتَأۡكُلُواْ فَرِيقٗا مِّنۡ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ بِٱلۡإِثۡمِ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ١٨٨﴾ [البقرة: 188].
« و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید! و براى خوردن بخشى از اموال مردم به گناه، (قسمتى از) آن را (به عنوان رشوه) به قضات ندهید، در حالى که مىدانید (این کار، گناه است)! ».
﴿إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُۗ وَمَا ٱخۡتَلَفَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ١٩﴾ [آل عمران: 19].
«همانا دین پسندیده نزد خدا آئین اسلام است و اهل کتاب در آن راه مخالفت نپیمودند مگر پس از آنکه به حقانیت آن آگاه شدند و این خلاف را از راه رشک و حسد بمیان آوردند هر کس به آیات خدا کافر شود بترسد که محاسبۀ خدا زود خواهد بود».
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰٓ إِلَى ٱلسَّمَآءِ فَسَوَّىٰهُنَّ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٢٩﴾ [البقرة: 29].
«او خدائی است که همۀ موجودات زمین را برای شما خلق کرد پس از آن به خلقت آسمان نظر گماشت و هفت آسمان را بر فراز یکدیگر برافراشت و او بر همه چیز (همه نظام آفرینش) داناست».
﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا فَوۡقَكُمۡ سَبۡعَ طَرَآئِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ ٱلۡخَلۡقِ غَٰفِلِينَ١٧﴾ [المؤمنون: 17].
«همانا مافوق شما (خاکیان) هفت آسمان (عالم پاک) را فراز یکدیگر آفریدیم و لحظهای از توجّه به خلق غافل نبودهایم و نخواهیم بود».
الهی چگونه موجودات را میآفرینی؟
﴿قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٤٧﴾ [آل عمران: 47].
«مریم عرض کرد خدایا مرا چگونه فرزندی تواند بود و حال آن که مردی با من نزدیک نشده، گفت: چنین است کار خدا بینیاز از هر سببی است هر چه خواهد بدون اسباب میآفریند چون مشیت او به خلقت هر چیزی قرار گیرد بهمحض این که گوید موجود باش در دم موجود شود».
﴿بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ١١٧﴾ [البقرة: 117].
«او آفرینندۀ آسمانها و زمین است و چون ارادۀ آفریدن چیزی کند به محض آن که گوید موجود باش هماندم موجود خواهد شد».
﴿إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٤٠﴾ [النحل: 40].
«ما به امر نافذ خود هر چه اراده کنیم و گوئیم موجود باش همان لحظه موجود خواهد شد».
﴿إِنَّمَآ أَمۡرُهُۥٓ إِذَآ أَرَادَ شَيًۡٔا أَن يَقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٨٢﴾ [يس: 82].
«فرمان نافذ خدا (در عالم) چون ارادۀ خلقت چیزی را کند به محض این که گوید موجود باش بلافاصله موجود خواهد شد».
﴿ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞ وَزِينَةٞ وَتَفَاخُرُۢ بَيۡنَكُمۡ وَتَكَاثُرٞ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِۖ كَمَثَلِ غَيۡثٍ أَعۡجَبَ ٱلۡكُفَّارَ نَبَاتُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَكُونُ حُطَٰمٗاۖ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٞ شَدِيدٞ وَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٞۚ وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ٢٠﴾ [الحديد: 20].
«(الا ای هوشیاران) بدانید که زندگانی دنیا به حقیقت بازیچهای است طفلانه و لهو و عیاشی آرایش (زنانه) و تفاخر و خودستائی با یکدیگر و حرص افزون مال و فرزندان این حقیقت کار دنیاست و در مثل مانند بارانی است که به موقع ببارد وگیاهی در پی آن از زمین بروید که برزگر یا کفار دنیاپرست را به شگفت آورد و سپس بنگری که زود خشک شود و بپوسد و در عالم آخرت (دنیاطلبان را) عذاب سخت جهنم (و مؤمنان را) آمرزش و خشنودی حق نصیب است و باری بدانید که دنیا جز متاع فریب و غرور چیزی نیست».
﴿وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۖ وَلَلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٣٢﴾ [الأنعام: 32].
«دنیا به جز بازیچۀ کودکانه و هوسرانی بیخردان هیچ نیست و همانا سرای دیگر پرهیزکاران را نیکوتر است آیا تعقل و اندیشه (در این گفتار) به کار نمیبندید؟».
﴿وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ فَأَصۡبَحَ هَشِيمٗا تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقۡتَدِرًا٤٥﴾ [الكهف: 45].
«ای رسول ما برای امت چنین زندگانی تمام دنیا را مَثَل زن (خلق در یک باغ و مزرعه حال دنیا را به چشم مینگرند) که ما آب بارانی از آسمان نازل کردیم و به آن آب درختان و نباتات گوناگون زمین در هم پیچیده و خرّم بروید سپس صبحگاهی همه در هم شکسته و خشک شود و به دست بادهای حوادث زیر و زبر گردد و خدا بر هر چیز در عالم اقتدار کامل دارد».
﴿إِنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ يُؤۡتِكُمۡ أُجُورَكُمۡ وَلَا يَسَۡٔلۡكُمۡ أَمۡوَٰلَكُمۡ٣٦﴾ [محمد: 36].
«(و بدانید که) زندگانی دنیا جز بازیچه و هوسرانی نیست و اگر به خدا ایمان آرید و پرهیزگار شوید پاداش اعمال شما را (در بهشت) خواهد داد و از اموال شما چیزی (مزد هدایت) نمیخواهد».
الهی آسمان و زمین در چه مدت آفریده شد؟
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۖ وَهُوَ مَعَكُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٤﴾ [الحديد: 4].
«او کسی است که آسمانها و زمین را در شش روز (شش دوران)آفرید، سپس بر تخت قدرت قرار گرفت (و به تدبیر جهان پرداخت) آنچه را در زمین فرو میرود میداند و آنچه را از آن خارج میشود، و آنچه از آسمان نازل میگردد و آنچه به آسمان بالا میرود، و او با شماست هر جا که باشید و خداوند نسبت به آنچه انجام میدهید بیناست».
﴿إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۢ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٥٤﴾ [الأعراف: 54].
«پروردگار شما، آن خدایی است که آسمانها و زمین را در شش رور خلق کرد. آنگاه بر روی عرش قرار گرفت. روز را به پردۀ شب در پوشاند، که با شتاب در پی آن پوید و خورشید و ماه و ستارگان، به امر او مسخّر گردید. (ای بندگان) آگاه باشید که ملک آفرینش، خاص خداست و حکم نافذ، فرمان اوست که منزه و بلندمرتبه و آفرینندۀ عالمیان است».
﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ ٱلرَّحۡمَٰنُ فَسَۡٔلۡ بِهِۦ خَبِيرٗا٥٩﴾ [الفرقان: 59].
«او خدایی است که اسمانها و زمین و آنچه را در میان این دو است در شش روز (شش دوره) آفرید، سپس بر کرسی قدرت قرار گرفت (و به تدبیر جهان پرداخت) او رحمان است، از او بخواه که از همه چیز آگاه است».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ فَوۡقَهُمۡ صَٰٓفَّٰتٖ وَيَقۡبِضۡنَۚ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱلرَّحۡمَٰنُۚ إِنَّهُۥ بِكُلِّ شَيۡءِۢ بَصِيرٌ١٩﴾ [الملك: 19].
«آیا ندیدند و ننگریستند بسوی مرغان بالای سرشان که گشاینده بالند و فرا میآرند (بال را)، (که) نگاهشان نمیدارد (در هوا) مگر خدای بخشنده همانا او به هر چیز بیناست».
﴿وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ بِسَاطٗا١٩ لِّتَسۡلُكُواْ مِنۡهَا سُبُلٗا فِجَاجٗا٢٠﴾ [نوح: 19-20].
«و خدا گردانید برای شما زمین را گسترده (و فرش). تا راه سپر شوید در آن به راههای گشادۀ آن».
﴿إِنَّا خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَةٍ أَمۡشَاجٖ نَّبۡتَلِيهِ فَجَعَلۡنَٰهُ سَمِيعَۢا بَصِيرًا٢ إِنَّا هَدَيۡنَٰهُ ٱلسَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرٗا وَإِمَّا كَفُورًا٣﴾ [الإنسان: 2-3].
«همانا آفریدیم انسان را از نطفۀ درهم آمیخته در حالی که میآزماییم او را پس گردانیدیم او را شنوا و بینا. همانا ما هدایت کردیم او را به راه راست در حالی که یا شکرگزار و یا ناسپاس است».
﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ٢﴾ [الملك: 2].
«آن که آفرید مرگ و حیات را تا بیازماید شما را کدام شما خوبترید از حیث کردار و او غالب آمرزگار است».
﴿وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِبَاسٗا١٠ وَجَعَلۡنَا ٱلنَّهَارَ مَعَاشٗا١١﴾ [النبأ: 10-11].
«و گردانیدیم شب را پوشش و گردانیدیم روز را وقت کار و معاش».
﴿وَجَعَلۡنَا نَوۡمَكُمۡ سُبَاتٗا٩﴾ [النبأ: 9].
«و گردانیدیم خواب شما را مایۀ آسایش و رفع خستگی».
الهی بر هر انسانی نویسندگانی مأمور هستند؟
﴿وَإِنَّ عَلَيۡكُمۡ لَحَٰفِظِينَ١٠ كِرَامٗا كَٰتِبِينَ١١ يَعۡلَمُونَ مَا تَفۡعَلُونَ١٢﴾ [الانفطار: 10-12].
«و همانا بر شما (گذاشته شده) نگهبانان. گرامی قدر نویسندگان. میدانند آنچه را که بجا میآورید».
﴿إِن كُلُّ نَفۡسٖ لَّمَّا عَلَيۡهَا حَافِظٞ٤﴾ [الطارق: 4].
«هیچ نفسی نیست مگر که بر اوست نگهبانی».
الهی هر چه در آسمان و زمین است تسبیح میگویند؟
﴿يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ ٱلۡمَلِكِ ٱلۡقُدُّوسِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ١﴾ [الجمعة: 1].
«به پاکی یاد میکند و تسبیح گوید خدا را هر آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است (خدایی که) منزه و پاک و مقتدر و داناست».
﴿يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۖ لَهُ ٱلۡمُلۡكُ وَلَهُ ٱلۡحَمۡدُۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ١﴾ [التغابن: 1].
«به پاکی یاد میکند و تسبیح میکند خدا را هر آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، خاص اوست پادشاهی و خاص اوست ستایش و او بر همه چیز تواناست».
﴿قُلۡ إِنَّ ٱلۡمَوۡتَ ٱلَّذِي تَفِرُّونَ مِنۡهُ فَإِنَّهُۥ مُلَٰقِيكُمۡۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٨﴾ [الجمعة: 8].
«بگو همانا آن مرگی که میگریزید از آن، هر آینه آن رسنده است به شما پس برگردانیده میشوید بسوی دانندۀ غیب و شهود (و نهان و آشکار) و خبر میدهد شما را به آنچه انجام می دادید».
الهی روزی انسانها چگونه میرسد؟
﴿وَيَرۡزُقۡهُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَحۡتَسِبُۚ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسۡبُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَٰلِغُ أَمۡرِهِۦۚ قَدۡ جَعَلَ ٱللَّهُ لِكُلِّ شَيۡءٖ قَدۡرٗا٣﴾ [الطلاق: 3].
«و روزی دهد او را از آنجا که گمان نمیبرد و هر که توکل کند بر خدا پس او (خدا) بس است او را بیشک خدا رساننده است کار خود را و امر خود را، به تحقیق مقرر فرموده خدا برای هر چیز اندازهای».
﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَمَن يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ يَهۡدِ قَلۡبَهُۥۚ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ١١﴾ [التغابن: 11].
« هیچ مصیبتى رخ نمىدهد مگر به اذن خدا! و هر کس به خدا ایمان آورد، خداوند قلبش را هدایت مىکند؛ و خدا به هر چیز داناست! ».
﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٨٠﴾ [الأعراف: 180]
«و مر خدای راست نامهای نیکو پس بخوانیدش به آن و واگذارید آنان را که کجروی میکنند در نامهای او، بزودی جزا داده خواهند شد آنچه را که میکردند».
﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱللَّهَ أَوِ ٱدۡعُواْ ٱلرَّحۡمَٰنَۖ أَيّٗا مَّا تَدۡعُواْ فَلَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَلَا تَجۡهَرۡ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتۡ بِهَا وَٱبۡتَغِ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلٗا١١٠﴾ [الإسراء: 110].
«بگو بخوانید خدا را به اسم الله یا بخوانید به اسم بخشاینده (الرحمن) هر کدام را بخوانید پس او راست نامهای نیکو و بلند مخوان نمازت را و آهسته مکن آن را و بجوی میان این راهی را».
الهی سرزمین خوب و بد چگونه باشد؟
﴿وَٱلۡبَلَدُ ٱلطَّيِّبُ يَخۡرُجُ نَبَاتُهُۥ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَٱلَّذِي خَبُثَ لَا يَخۡرُجُ إِلَّا نَكِدٗاۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَشۡكُرُونَ٥٨﴾ [الأعراف: 58].
«و بلد و شهر پاکیزه بیرون میآید رستنیهایش به فرمان پروردگارش و آنچه ناپاکست بیرون نیاید مگر اندک دور از هم و بیفایده همچنین میگردانیم نشانهها را برای آنان که شکر میکنند».
الهی همه فرشتگانت آدم را سجده کردند؟
﴿وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ١١﴾ [الأعراف: 11].
«و هر آینه به تحقیق آفریدیم شما را، پس شکل دادیم شما را، پس گفتیم مر فرشتگان را که سجده کنید مر آدم را، پس سجده کردند مگر ابلیس که نبود از سجده کنندگان».
﴿وَجَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ ٱلۡجِنَّ وَخَلَقَهُمۡۖ وَخَرَقُواْ لَهُۥ بَنِينَ وَبَنَٰتِۢ بِغَيۡرِ عِلۡمٖۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يَصِفُونَ١٠٠﴾ [الأنعام: 100].
«آنان براى خدا همتایانى از جنّ قرار دادند، در حالى که خداوند همه آنها را آفریده است؛ و براى خدا، به دروغ و از روى جهل، پسران و دخترانى ساختند؛ منزّه است خدا، و برتر است از آنچه توصیف مىکنند! ».
الهی خورشید و ماه ستارگان چگونهاند؟
﴿فَالِقُ ٱلۡإِصۡبَاحِ وَجَعَلَ ٱلَّيۡلَ سَكَنٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ حُسۡبَانٗاۚ ذَٰلِكَ تَقۡدِيرُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡعَلِيمِ٩٦ وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلنُّجُومَ لِتَهۡتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۗ قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٩٧﴾ [الأنعام: 96-97].
«شکافندۀ سپیدهدمان و گردانید شب را آرامگاهی و آفتاب و ماه را برای حساب این است تقدیر غالب دانا و اوست که قرار داد برای شما ستارگان را تا راه یابید به آنها در تاریکیهای بیابان و دریا هر آینه به تحقیق تفصیل دادیم آیتها را برای گروهی که میدانند».
﴿هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٥﴾ [يونس: 5].
«اوست که گردانید آفتاب را روشنایی و ماه را روشنی و مقرر کردش منزلها تا بدانید شماره سالها و حساب را ، نیافریده است خدا این را مگر براستی بیان میکند نشانهها را برای گروهی که میدانند».
الهی با آنان که میخواهی هدایت شوند چه میکنی؟
﴿فَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يَهۡدِيَهُۥ يَشۡرَحۡ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِۖ وَمَن يُرِدۡ أَن يُضِلَّهُۥ يَجۡعَلۡ صَدۡرَهُۥ ضَيِّقًا حَرَجٗا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي ٱلسَّمَآءِۚ كَذَٰلِكَ يَجۡعَلُ ٱللَّهُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ١٢٥﴾ [الأنعام: 125].
«پس هر که را خواهد خدای که هدایت کند میگشاید سینهاش را برای اسلام و کسی را که بخواهد که گمراه کند میگرداند سینهاش تنگ بسیار تنگ گویا (به تکلف) بالا میرود در آسمان همچنین قرار میدهد خدای بدی عذاب را بر آن که به حقّ نمیگروند».
﴿وَكَذَٰلِكَ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ رُوحٗا مِّنۡ أَمۡرِنَاۚ مَا كُنتَ تَدۡرِي مَا ٱلۡكِتَٰبُ وَلَا ٱلۡإِيمَٰنُ وَلَٰكِن جَعَلۡنَٰهُ نُورٗا نَّهۡدِي بِهِۦ مَن نَّشَآءُ مِنۡ عِبَادِنَاۚ وَإِنَّكَ لَتَهۡدِيٓ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ٥٢﴾ [الشورى: 52].
«و همچنین وحی فرستادیم بسوی تو روح (قرآن) را از امر خود نمیدانستی که چیست کتاب و چیست ایمان و لیکن گردانیدیم آن را روشنی که هدایت میکنیم آن کسی را که خواهیم از بندگان خود و همانا تو هدایت میکنی به راه راست».
﴿وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٖۖ وَمِنَ ٱلۡبَقَرِ وَٱلۡغَنَمِ حَرَّمۡنَا عَلَيۡهِمۡ شُحُومَهُمَآ إِلَّا مَا حَمَلَتۡ ظُهُورُهُمَآ أَوِ ٱلۡحَوَايَآ أَوۡ مَا ٱخۡتَلَطَ بِعَظۡمٖۚ ذَٰلِكَ جَزَيۡنَٰهُم بِبَغۡيِهِمۡۖ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ١٤٦﴾ [الأنعام: 146].
«و بر آنانی که یهود شدند حرام کردیم هر حیوان صاحب ناخنی را و از گاو و گوسفند حرام کردیم بر ایشان پیههای آن دو را مگر آنچه را که برداشت پشتهاشان یا رودهها یا آنچه آمیخته باشد به استخوان این است پاداش ما با این حکم آنها را مجازات کردیم چون آنها ستم کردند وما راستگویانیم».
الهی دشمنترین و مهربانترین کسان نسبت به ایمان آورندهگان چه کسانند؟
﴿لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ ٱلنَّاسِ عَدَٰوَةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقۡرَبَهُم مَّوَدَّةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنۡهُمۡ قِسِّيسِينَ وَرُهۡبَانٗا وَأَنَّهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ٨٢﴾ [المائدة: 82].
«هر آینه مییابی سختترین مردمان را در دشمنی نسبت به مسلمانان، یهود را و آنان که شرک آوردند و هر آینه مییابی نزدیکترینشان را در دوستی برای آنان که ایمان آورند آنان که گفتند ما نصرانی هستیم این به سبب آن است که از ایشان کشیشان و دانشمند هستند و این که ایشان گردنکشی نمی کنند».
﴿إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمۡ عَدُوّٞ فَٱتَّخِذُوهُ عَدُوًّاۚ إِنَّمَا يَدۡعُواْ حِزۡبَهُۥ لِيَكُونُواْ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ٦﴾ [فاطر: 6].
«همانا که شیطان شما راست دشمن، پس بگیرید او را دشمن، جز این نیست که میطلبد گروه خود را تا باشند از اهل دوزخ و آتش سوزان».
الهی گناه چه کسانی آمرزیده نمیشود؟
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا٤٨﴾ [النساء: 48].
« خداوند (هرگز) شرک را نمىبخشد! و پایینتر از آن را براى هر کس (بخواهد و شایسته بداند) مىبخشد. و آن کسى که براى خدا، شریکى قرار دهد، گناه بزرگى مرتکب شده است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا١١٦﴾ [النساء: 116].
«همانا خدای نمیآمرزد آن را که شرک آرد بر وی و میآمرزد فروتر از آن را بر کسی را که خواهد و کسی که شرک آرد به خدای پس به تحقیق گمراه شد؟ و از سعادت بسیار دور افتاد».
الهی دفن کردن را چگونه به قابیل آموختى؟
﴿فَبَعَثَ ٱللَّهُ غُرَابٗا يَبۡحَثُ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُرِيَهُۥ كَيۡفَ يُوَٰرِي سَوۡءَةَ أَخِيهِۚ قَالَ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ فَأُوَٰرِيَ سَوۡءَةَ أَخِيۖ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلنَّٰدِمِينَ٣١﴾ [المائدة: 31].
«پس برانگیخت خدای زاغی را که به چنگال گود نماید در زمین تا بنمایدش که چگونه بپوشد جسد برادرش را گفت ای وای بر من آیا ناتوانتر از این هستم که باشم مانند این زاغ پس بپوشانم جسد برادرم را پس گشت از پشیمانان».
الهی خوردن چه حیواناتی حرام است؟
﴿يَسَۡٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ٤ ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٥﴾ [المائدة: 4-5].
«میپرسندت چه چیز حلال کرده شد برای ایشان بگو حلال کرده شد برای شما پاکیزهها و آن صیدی که توسط سگان شکاری و مرغان شکاری میآموزانیدشان از آنچه خدای به شما آموخت پس بخورید از آنچه نگاه داشتند برای شما و یاد کنید نام خدای را بر وی و بترسید از خدای همانا خدای زود حساب است. امروز حلال کرده شد برای شما پاکیزهها و خوراک اهل کتاب حلالست برای شما و خوراکتان حلالست برای ایشان و زنان آزاد با ایمان و زنان آزاد از آنان که صاحب کتابند از پیش از شما چون دادیدشان مهرهاشان را پاکیزه بوده و مواظب باشید زناکار نباشد و رفیق و دوست نگرفته باشد و کسی که کافر شد به دین اسلام پس به تحقیق ناچیز شد کردارش و اوست در آخرت از زیانکاران».
﴿فَكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ إِن كُنتُم بَِٔايَٰتِهِۦ مُؤۡمِنِينَ١١٨ وَمَا لَكُمۡ أَلَّا تَأۡكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَقَدۡ فَصَّلَ لَكُم مَّا حَرَّمَ عَلَيۡكُمۡ إِلَّا مَا ٱضۡطُرِرۡتُمۡ إِلَيۡهِۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا لَّيُضِلُّونَ بِأَهۡوَآئِهِم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُعۡتَدِينَ١١٩﴾ [الأنعام: 118-119].
«پس بخورید از آنچه یاد کرده شد نام خدای بر آن اگر به آیاتش ایمان دارید و چیست شما را که نخورید از آنچه یاد کرده شد نام خدا بر آن و به تحقیق که تفصیل داد برای شما آنچه حرام کرد بر شما مگر آنچه ناچار شوید به آن و همانا بسیاری از روی جهل و به هوای نفس خود و نادانی به گمراهی روند. همانا خدای تو به تجاوزکنندگان از حدود او داناتر است».
﴿وَلَا تَأۡكُلُواْ مِمَّا لَمۡ يُذۡكَرِ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَإِنَّهُۥ لَفِسۡقٞۗ وَإِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ لَيُوحُونَ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِهِمۡ لِيُجَٰدِلُوكُمۡۖ وَإِنۡ أَطَعۡتُمُوهُمۡ إِنَّكُمۡ لَمُشۡرِكُونَ١٢١﴾ [الأنعام: 121].
«و مخورید از آنچه یاد کرده نشد نام خدا بر آن و همانا آن فسق و گناهی است و بدرستی که شیاطین میرسانند پنهانی به دوستانشان تا مجادله کنند با شما و اگر اطاعت کنید ایشان را همانا شما هر آینه شرک آورندهاید».
الهی بوزینه و خوک انسان مسخ شدهاند؟
﴿قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَۚ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ٦٠﴾ [المائدة: 60].
«گو: «آیا شما را از کسانى که موقعیت و پاداششان نزد خدا برتر از این است، با خبر کنم؟ کسانى که خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته، و مورد خشم قرار داده، (و مسخ کرده،) و از آنها، میمونها و خوکهایى قرار داده، و پرستش بت کردهاند؛ موقعیت و محل آنها، بدتر است؛ و از راه راست، گمراهترند.».
الهی کم و زیاد شدن عمر چگونه باشد؟
﴿وَٱللَّهُ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ جَعَلَكُمۡ أَزۡوَٰجٗاۚ وَمَا تَحۡمِلُ مِنۡ أُنثَىٰ وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلۡمِهِۦۚ وَمَا يُعَمَّرُ مِن مُّعَمَّرٖ وَلَا يُنقَصُ مِنۡ عُمُرِهِۦٓ إِلَّا فِي كِتَٰبٍۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٞ١١﴾ [فاطر: 11].
«و خدا آفرید شما را از خاک پس از نطفه پس گردانید شما را جفتها و حامله نمیشود هیچ زنی و نمیزاید مگر به علم او و عمر دراز داده نمیشود هیچ دراز عمری و کم کرده نمیشود از عمرش جز آن که (ثبت است) در کتاب همانا که آن بر خدا آسان است».
﴿وَمَا يَسۡتَوِي ٱلۡبَحۡرَانِ هَٰذَا عَذۡبٞ فُرَاتٞ سَآئِغٞ شَرَابُهُۥ وَهَٰذَا مِلۡحٌ أُجَاجٞۖ وَمِن كُلّٖ تَأۡكُلُونَ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُونَ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٢﴾ [فاطر: 12].
«و یکسان نیستند دو دریا این (یک) شیرین است فرو نشانندۀ تشنگی است (که) خوشگوار است آبش و آن دو دیگر شور تلخ مزۀ زننده است و از هر یک میخورید گوشت تازه و بیرون میآورید زیوری که میپوشید آن را و میبینی کشتیها را در آن شکافندگان آب تا بجویید از فضل و احسانش و باشد که شما شکر کنید».
الهی انسان مؤمن پیامبر را باید از خودش هم بیشتر دوست داشته باشد؟
﴿ٱلنَّبِيُّ أَوۡلَىٰ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَأَزۡوَٰجُهُۥٓ أُمَّهَٰتُهُمۡۗ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ إِلَّآ أَن تَفۡعَلُوٓاْ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِكُم مَّعۡرُوفٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا٦﴾ [الأحزاب: 6].
« پیغمبر سزاوار است به تصرف امور مؤمنان از خودهاشان (از جان و مال در حکم او مضایقه نکنند) و زنان پیغمبر مادران ایشانند و صاحبان قرابت ارحام بعض ایشان سزاوارترند و نزدیکتر به بعضی در حکم کتاب خدا از مؤمنان دیگر و از مهاجران مگر آن که بکنید به دوستانتان خوبی و نیکویی این (حکم) در کتاب نوشته شده است».
﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ جَاعِلِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ رُسُلًا أُوْلِيٓ أَجۡنِحَةٖ مَّثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۚ يَزِيدُ فِي ٱلۡخَلۡقِ مَا يَشَآءُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ١﴾ [فاطر: 1].
«ستایش خدایی راست که آفرینندۀ آسمانها و زمین است گرداننده (و قرار دهندۀ) فرشتگان است فرستادگان، صاحبان بالها دو تا دو تا و سه تا سه تا و چهار تا چهار تا میافزاید و در آفرینش آنچه میخواهد همانا خدا بر همه چیز تواناست».
الهی سنت به مرور زمان قابل تغییر است؟
﴿ٱسۡتِكۡبَارٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَكۡرَ ٱلسَّيِّيِٕۚ وَلَا يَحِيقُ ٱلۡمَكۡرُ ٱلسَّيِّئُ إِلَّا بِأَهۡلِهِۦۚ فَهَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ ٱلۡأَوَّلِينَۚ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ ٱللَّهِ تَبۡدِيلٗاۖ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ ٱللَّهِ تَحۡوِيلًا٤٣﴾ [فاطر: 43].
«از راه سرکشی در زمین و حیله اندیشیدن برای کار بد و احاطه نمیکند اندیشیدن بد مگر به اهلش پس آیا انتظار میبرند جز طریقۀ (عقوبت) پیشنیان را پس هرگز نیابی مر سنّت خدا را تغییری و هرگز نیابی مر سنت و دستور خدا را تغییری».
﴿وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ ءَايَتَيۡنِۖ فَمَحَوۡنَآ ءَايَةَ ٱلَّيۡلِ وَجَعَلۡنَآ ءَايَةَ ٱلنَّهَارِ مُبۡصِرَةٗ لِّتَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ وَلِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ وَكُلَّ شَيۡءٖ فَصَّلۡنَٰهُ تَفۡصِيلٗا١٢﴾ [الإسراء: 12].
«و گردانیدیم شب و روز را دو آیت و نشانه پس محو و تاریک کردیم نشانه شب را و گردانیدیم نشانۀ روز را نور دهنده و روشن تا بجویید برتری و افزونی را از پروردگارتان و تا بدانید شمار سالها و حساب را و هر چیزی را بیان کردیم به تفصیل».
﴿أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِيَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٨٦﴾ [النمل: 86].
«آیا ندیدی که ما گردانیدیم شب را تا آرام گیرند در آن و روز را بینش بخش همانا در آن هر آینه آیتهاست از برای گروهی که ایمان میآورند».
﴿قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمُ ٱلَّيۡلَ سَرۡمَدًا إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِضِيَآءٍۚ أَفَلَا تَسۡمَعُونَ٧١ قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمُ ٱلنَّهَارَ سَرۡمَدًا إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِلَيۡلٖ تَسۡكُنُونَ فِيهِۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ٧٢ وَمِن رَّحۡمَتِهِۦ جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٧٣﴾ [القصص: 71-73].
«بگو ببینید (خبر دهید) که اگر گرداند خدا بر شما شب را همیشه تا روز قیامت کیست خدایی بجز الله که بیارد برای شما روشنی را آیا پس نمیشنوید بگو ببینید (خبر بدهید) اگر گرداند خدا بر شما روز را همیشه تا روز قیامت کیست خدایی جز الله که بیارد برای شما شب را تا آرام گیرید در آن آیا پس نمیبینید، و از رحمت اوست که قرار داد برای شما شب و روز را تا بیارامید در آن و تا بجویید از فضلش (در روز) و باشد که شما سپاسگزاری کنید».
﴿يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ١٣﴾ .فاطر:13
«داخل میکند شب را در روز و در میآورد (داخل میکند) روز را در شب و مسخّر ساخت آفتاب و ماه را هر یک میرود به مدتی معین و مقرر این (کنندۀ کارها) خدا پروردگار شماست (که) پادشاهی او راست و آنان که میخوانند بجز او مالک نمیباشند به یک پوستۀ هستۀ خرما».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٤ وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَأَنۡهَٰرٗا وَسُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ١٥ وَعَلَٰمَٰتٖۚ وَبِٱلنَّجۡمِ هُمۡ يَهۡتَدُونَ١٦﴾ [النحل: 14-16].
«و اوست آن که رام کرد دریا را تا بخورید از آن گوشتی تازه و بیرون آورید از آن زیوری را که میپوشید آن را و میبینی کشتی را شکافنده در آن و تا بجویید از بخشش او و باشد که شما سپاسگزاری کنید و افکند در زمین کوهها را مبادا که میل کند به شما و نهرها و راههایی باشد که شما راه یابید و علامتها و به ستاره ایشان راه مییابند».
الهی چهارپایان اهلی برای بشر آفریده شد؟
﴿وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ٥﴾ [النحل: 5].
« و چهارپایان را آفرید؛ در حالى که در آنها، براى شما وسیله پوشش، و منافع دیگرى است؛ و از گوشت آنها مىخورید! ».
﴿وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ٧ وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ٨﴾ [النحل: 7-8].
«و میکِشند بارهای شما را بهسوی شهری که نباشید رسنده به آن مگر به مشقّت جانها همانا پروردگار شما هر آینه مهربان بخشاینده است و اسب ها و استرها و خرها را تا سوار شوید آنها را و آرایش و زینتی و میآفریند (برای سواری شما) آنچه را نمیدانید».
﴿وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ٨٠﴾ [النحل: 80].
«و خدا گردانید برای شما از خانههاتان آرامگاهی و قرار داد برای شما از پوستهای چهارپایان خانهها که سبک برمیدارید آن را روز سفر و کوچکردنتان، کوچتان و روز اقامتتان و از پشمهای آن و کرکهای آن و موهای آنها پوشش و فرش و مایۀ تجارت تا هنگامی مقرر».
﴿وَٱلۡبُدۡنَ جَعَلۡنَٰهَا لَكُم مِّن شَعَٰٓئِرِ ٱللَّهِ لَكُمۡ فِيهَا خَيۡرٞۖ فَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهَا صَوَآفَّۖ فَإِذَا وَجَبَتۡ جُنُوبُهَا فَكُلُواْ مِنۡهَا وَأَطۡعِمُواْ ٱلۡقَانِعَ وَٱلۡمُعۡتَرَّۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرۡنَٰهَا لَكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٣٦ لَن يَنَالَ ٱللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَآؤُهَا وَلَٰكِن يَنَالُهُ ٱلتَّقۡوَىٰ مِنكُمۡۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمۡ لِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰكُمۡۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُحۡسِنِينَ٣٧﴾ [الحج: 36-37].
«نحر شتران فربه را از شعایر حج مقرّر داشتیم که در آن قربانی شما را خیر و صلاح است پس هنگام ذبح آن بر پا ایستاده نام خدا را یاد کنید و چون پهلویش به زمین افتاد (ذبح کامل شود) از گوشت آن تناول و به فقیر و سائل اطعام کنید. خدا این بهائم را مسخّر و مطیع شما ساخته تا شکر نعمتهای خدا را بجای آرید و بدانید که هرگز گوشت این قربانیها نزد خدا به درجۀ قبول نمیرسد لیکن تقوای شما است که به پیشگاه قبول او خواهد رسید و این بهائم را مسخّر شما ساخته است تا خدا را که شما را هدایت فرموده تسبیح و تکبیر گویید و مژده ده نیکوکاران را».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا خَلَقۡنَا لَهُم مِّمَّا عَمِلَتۡ أَيۡدِينَآ أَنۡعَٰمٗا فَهُمۡ لَهَا مَٰلِكُونَ٧١ وَذَلَّلۡنَٰهَا لَهُمۡ فَمِنۡهَا رَكُوبُهُمۡ وَمِنۡهَا يَأۡكُلُونَ٧٢ وَلَهُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ وَمَشَارِبُۚ أَفَلَا يَشۡكُرُونَ٧٣﴾ [يس: 71-73].
«آیا ندیدند کافران که ما آفریدیم برای ایشان بدست قدرت خود چهارپایان را پس ایشان آنان را مالکند و رام ساختیم آنها را برای ایشان پس بعضی از آنها وسیلۀ سواری ایشان است و از بعض آنها میخورند و مر ایشان را در آن است سودها و آشامیدنیها آیا پس شکر نمیکنند».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡعَٰمَ لِتَرۡكَبُواْ مِنۡهَا وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ٧٩ وَلَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ وَلِتَبۡلُغُواْ عَلَيۡهَا حَاجَةٗ فِي صُدُورِكُمۡ وَعَلَيۡهَا وَعَلَى ٱلۡفُلۡكِ تُحۡمَلُونَ٨٠﴾ [غافر: 79-80].
«خداست آن که آفرید برای شما چهارپایان را تا سوار شوید برخی از آنها را و برخی از آنها را بخورید و مر شما راست در آنها سودها و تا برسید سوار شده بر آنها به مقصدی که دلهاتان دارید و بر کشتیها در آن سوار و بار حمل کنید».
﴿لِتَسۡتَوُۥاْ عَلَىٰ ظُهُورِهِۦ ثُمَّ تَذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ رَبِّكُمۡ إِذَا ٱسۡتَوَيۡتُمۡ عَلَيۡهِ وَتَقُولُواْ سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِينَ١٣﴾ [الزخرف: 13].
«تا قرار گیرید بر پشتهای آن پس یاد کنید نعمت پروردگارتان را چون قرار گیرید بر آن و بگویید پاک است آن (ذاتی) که مسخّر ساخت برای ما این را و نبودیم مر آن را توانا».
الهی هر چه در آسمان و زمین است سجده کنندهاند؟
﴿وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ٤٩﴾ [النحل: 49].
«و مر خدای را سجده میکند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از جنبنده و فرشتگان و ایشان سرکشی نمیکنند».
﴿تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبۡعُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفۡقَهُونَ تَسۡبِيحَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا غَفُورٗا٤٤﴾ [الإسراء: 44].
«تبسیح میکند او را آسمانهای هفتگانه و زمین و هر که در آنهاست و نیست هیچ چیز مگر که تسبیح میکند به ستایش او و لیکن در نمییابید تسبیح ایشان را همانا که اوست بردبار آمرزنده».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يَسۡجُدُۤ لَهُۥۤ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ وَٱلنُّجُومُ وَٱلۡجِبَالُ وَٱلشَّجَرُ وَٱلدَّوَآبُّ وَكَثِيرٞ مِّنَ ٱلنَّاسِۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيۡهِ ٱلۡعَذَابُۗ وَمَن يُهِنِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن مُّكۡرِمٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَفۡعَلُ مَا يَشَآءُ۩١٨﴾ [الحج: 18].
«آیا ندیدی که خدا را سجده میکند هر که در آسمانها و هر که در زمین است و آفتاب و ماه و ستارگان و کوهها و درختان و جانوران و بسیاری از مردمان و بسیاری که ثابت شد بر او عذاب و هر که را خوار سازد خدا پس نیست او را هیچ عزّت دهنده همانا خدای میکند آنچه میخواهد».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُۥ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱلطَّيۡرُ صَٰٓفَّٰتٖۖ كُلّٞ قَدۡ عَلِمَ صَلَاتَهُۥ وَتَسۡبِيحَهُۥۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِمَا يَفۡعَلُونَ٤١﴾ [النور: 41].
«مگر نمیدانی که هر کس در آسمان و زمین است، با مرغان گشوده بال، تسبیح خدا میکنند؟ آری هر کدام دعا و تسبیح خود را دانند، و خدا هم داناست به آنچه آنان انجام میدهند».
الهی آدم و جن از چه آفریده شدند؟
﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ٢٦ وَٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ٢٧ وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ٢٨ فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ٢٩﴾ [الحجر: 26-29].
«ما انسان را از گِل خشکیدهاى (همچون سفال) که از گِل بد بوى (تیره رنگى) گرفته شده بود آفریدیم! و جن را پیش از آن، از آتش گرم و سوزان خلق کردیم! (به خاطر بیاور) هنگامى که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من بشرى را از گل خشکیدهاى که از گل بدبویى گرفته شده، مىآفرینم هنگامى که کار آن را به پایان رساندم، و در او از روح خود دمیدم، همگى براى او سجده کنید! ».
﴿ثُمَّ جَعَلَ نَسۡلَهُۥ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن مَّآءٖ مَّهِينٖ٨ ثُمَّ سَوَّىٰهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِۦۖ وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفِۡٔدَةَۚ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ٩﴾ [السجدة: 8-9].
«پس گردانید نسلش را از عصاره و مایهای از آب بیقدر و پست. پس راست و درست اندام کرد او را و دمید در وی از روحش و گردانید برای شما گوش و چشمها و قلب و هوش باز اندکی شکر میکنید».
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ مِنۡ عَلَقَةٖ ثُمَّ يُخۡرِجُكُمۡ طِفۡلٗا ثُمَّ لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡ ثُمَّ لِتَكُونُواْ شُيُوخٗاۚ وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّىٰ مِن قَبۡلُۖ وَلِتَبۡلُغُوٓاْ أَجَلٗا مُّسَمّٗى وَلَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ٦٧﴾ [غافر: 67].
«اوست که آفرید شما را از خاک باز از منی باز از خون بسته پس بیرون میآورد شما را کودکی پس (باقی میگذارد شما را) تا برسید به کمال خود باز تا بشوید پیران و بعضی از شما کسی است که میرانیده میشود از پیش (یعنی جلوتر) و (باقی میگذارد) تا برسید به مدتی معین (برای مرگ) و تا شاید دریابید به عقل (دلایل قدرت خدا را)».
﴿خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ كَٱلۡفَخَّارِ١٤ وَخَلَقَ ٱلۡجَآنَّ مِن مَّارِجٖ مِّن نَّارٖ١٥﴾ [الرحمن: 14-15].
«آفرید انسان را از گِل خشکی مانند سفال پخته. و آفرید جن را از شعلۀ خالص آتش».
﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن طِينٖ١٢ ثُمَّ جَعَلۡنَٰهُ نُطۡفَةٗ فِي قَرَارٖ مَّكِينٖ١٣ ثُمَّ خَلَقۡنَا ٱلنُّطۡفَةَ عَلَقَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡعَلَقَةَ مُضۡغَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡمُضۡغَةَ عِظَٰمٗا فَكَسَوۡنَا ٱلۡعِظَٰمَ لَحۡمٗا ثُمَّ أَنشَأۡنَٰهُ خَلۡقًا ءَاخَرَۚ فَتَبَارَكَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِينَ١٤﴾ [المؤمنون: 12-14].
«ما انسان را از عصارهای از گل آفریدیم. سپس آن را نطفهای در قرارگاه مطمئن (رحم) قرار دادیم. و سپس نطفه را به صورت خون بسته و آن را به صورت گوشت جویده و آن را به صورت استخوانها درآوردیم و بعد به استخوانها لباسی از گوشت پوشانیدیم و از آن پس آن را با آفرینش تازهای ایجاد کردیم، پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان میباشد».
﴿إِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن طِينٖ٧١ فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ٧٢﴾ [ص: 71-72].
«چون گفت پروردگارت فرشتگان را همانا من آفرینندهام انسانی را از گِل. پس چون درست کنم او را و بِدَمم در وی از روحم بر وی درافتید پیش او سجدهکنان».
﴿خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ ثُمَّ جَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۚ يَخۡلُقُكُمۡ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ خَلۡقٗا مِّنۢ بَعۡدِ خَلۡقٖ فِي ظُلُمَٰتٖ ثَلَٰثٖۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَهُ ٱلۡمُلۡكُۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ٦﴾ [الزمر: 6].
«آفرید شما را از نفسی واحد (که یکی بود) باز آفرید از آن جفتش را و فرو فرستاد برای شما از چهارپایان هشت نوع نر و ماده میآفریند شما را در شکمهای مادرانتان آفریدنی (یک نوع) بعد از آفریدن (دیگری) در تاریکیهای سهگانه این (کنندۀ کارها) خداست پروردگار شما مر او راست پادشاهی نیست خدایی جز او پس کجا سرگردان میشوید و به کجا میروید؟».
الهی انسان و جن برای چه آفریده شدند؟
﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ٥٦﴾ [الذاريات: 56].
«و نیافریدیم جن و انس را مگر آن که بپرستند مرا (و برای پرستش بشناسند مرا».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي رَفَعَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُم بِلِقَآءِ رَبِّكُمۡ تُوقِنُونَ٢﴾ [الرعد: 2].
«خداست که برافراشت آسمانها را بی ستونها که میبینید آنها را سپس قرار گرفت بر عرش و رام کرد خورشید و ماه را همه میروند تا وقت مقرر تدبیر میکند کار عالم را بیان میکند نشانهها را باشد که شما به رسیدن جزای پروردگارتان یقین کنید».
الهی آسمان خورشید و ماه تا زمان معینی میباشند؟
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي رَفَعَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُم بِلِقَآءِ رَبِّكُمۡ تُوقِنُونَ٢﴾
«خداست که برافراشت آسمانها را بی ستونها که میبینید آنها را سپس قرار گرفت بر عرش و رام کرد خورشید و ماه را همه میروند تا وقت مقرر تدبیر میکند کار عالم را بیان میکند نشانهها را باشد که شما به رسیدن جزای پروردگارتان یقین کنید».
﴿هُوَ ٱلَّذِي يُرِيكُمُ ٱلۡبَرۡقَ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَيُنشِئُ ٱلسَّحَابَ ٱلثِّقَالَ١٢ وَيُسَبِّحُ ٱلرَّعۡدُ بِحَمۡدِهِۦ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ مِنۡ خِيفَتِهِۦ وَيُرۡسِلُ ٱلصَّوَٰعِقَ فَيُصِيبُ بِهَا مَن يَشَآءُ وَهُمۡ يُجَٰدِلُونَ فِي ٱللَّهِ وَهُوَ شَدِيدُ ٱلۡمِحَالِ١٣﴾ [الرعد: 12-13].
«اوست آن که مینمایاند به شما برق را برای بیم دادن و امیدوار گردانیدن و پدید میآورد ابرهای گرانبار را و تسبیح میگوید رعد به ستایش او و فرشتگان از ترس او و میفرستد صاعقهها را پس میرساند آن را به هر که میخواهد و ایشان جدال میکنند در شأن خدای و او سخت عقوبت است».
﴿إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ٩٦ فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ٩٧﴾ [آل عمران: 96-97].
«همانا نخست خانهای نهاده شد برای مردمان هر آینه آن است که به مکه است خجستهای و رهنمونی مر جهانیان را در آن است نشانههایی روشن ایستادن جای ابراهیم و هر که در آن جا داخل شود ایمن باشد و مردم را حج و زیارت آن خانه واجب است بر هر کسی که توانایی رسیدن بدانجا را دارد و هر که کافر شود به خود زیان رسانیده وگرنه خدا از اطاعت خلق بینیاز است».
﴿وَإِذۡ جَعَلۡنَا ٱلۡبَيۡتَ مَثَابَةٗ لِّلنَّاسِ وَأَمۡنٗا وَٱتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبۡرَٰهِۧمَ مُصَلّٗىۖ وَعَهِدۡنَآ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيۡتِيَ لِلطَّآئِفِينَ وَٱلۡعَٰكِفِينَ وَٱلرُّكَّعِ ٱلسُّجُودِ١٢٥﴾ [البقرة: 125].
«و هنگامی که گردانیدیم خانه را بازگشت جایی برای مردم و جای امنی و بگیرید از مقام ابراهیم نمازگاهی و عهد کردیم به ابراهیم و اسماعیل که پاک سازید خانۀ مرا برای طواف کنندگان و مقیمان و رکوع کنندگان سجدهکنندگان».
﴿قَدۡ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجۡهِكَ فِي ٱلسَّمَآءِۖ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبۡلَةٗ تَرۡضَىٰهَاۚ فَوَلِّ وَجۡهَكَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَحَيۡثُ مَا كُنتُمۡ فَوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ شَطۡرَهُۥۗ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَيَعۡلَمُونَ أَنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا يَعۡمَلُونَ١٤٤﴾ [البقرة: 144].
«به تحقیق میبینیم گشتن روی تو را در آسمان پس هر آینه بگردانیم تو را به قبلهای که میپسندی آن را پس بگردان رویت را سوی مسجدالحرام و هرجا که باشید پس بگردانید رویهاتان را سوی او و همانا آنان که داده شدند کتاب هر آینه دانند همانا آن راست است از پروردگارشان و نیست خدای ناآگاه از آنچه میکنند».
الهی چگونه مردگان را زنده میکنی؟
﴿وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِۧمُ رَبِّ أَرِنِي كَيۡفَ تُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ قَالَ أَوَ لَمۡ تُؤۡمِنۖ قَالَ بَلَىٰ وَلَٰكِن لِّيَطۡمَئِنَّ قَلۡبِيۖ قَالَ فَخُذۡ أَرۡبَعَةٗ مِّنَ ٱلطَّيۡرِ فَصُرۡهُنَّ إِلَيۡكَ ثُمَّ ٱجۡعَلۡ عَلَىٰ كُلِّ جَبَلٖ مِّنۡهُنَّ جُزۡءٗا ثُمَّ ٱدۡعُهُنَّ يَأۡتِينَكَ سَعۡيٗاۚ وَٱعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ٢٦٠﴾ [البقرة: 260].
«و چون گفت ابراهیم ای پروردگار من بنمای مرا چگونه زنده میگردانی مردگان را گفت آیا باور نداری گفت آری و لیکن تا بیارامد دلم گفت پس چهار عدد از پرندگان بگیر و گوشت آنها را بهم مخلوط کن پس بنه بر هر کوهی از ایشان پارهای پس فراخوان ایشان را بیایند تو را باشتاب و بدان همانا خدای غالب درست کردار درست گفتار است».
﴿وَٱللَّهُ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ ٱلرِّيَٰحَ فَتُثِيرُ سَحَابٗا فَسُقۡنَٰهُ إِلَىٰ بَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَحۡيَيۡنَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَاۚ كَذَٰلِكَ ٱلنُّشُورُ٩﴾ [فاطر: 9].
«و خدا آنست که فرستاد بادها را، پس برمیانگیزد ابر را؛ پس راندیم آن را به سوی شهر و زمین مرده، پس زنده گردانیدیم به آن زمین را پس از مردن آن؛ همچنین است دوباره زنده کردن».
﴿وَضَرَبَ لَنَا مَثَلٗا وَنَسِيَ خَلۡقَهُۥۖ قَالَ مَن يُحۡيِ ٱلۡعِظَٰمَ وَهِيَ رَمِيمٞ٧٨ قُلۡ يُحۡيِيهَا ٱلَّذِيٓ أَنشَأَهَآ أَوَّلَ مَرَّةٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ خَلۡقٍ عَلِيمٌ٧٩﴾ [يس: 78-79].
«و زد برای ما مثلی و فراموش کرد آفرینش خود را گفت چه کسی زنده میگرداند استخوانها را در حالی که پوسیده باشند بگو زنده می کند آنها را آن کس که آفرید آنها را نخستین بار و او به هر (قسم) آفرینش داناست».
الهی دینهای دیگر غیر اسلام چگونهاند؟
﴿وَمَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينٗا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٨٥﴾ [آل عمران: 85].
«و هر که بجوید جز اسلام دینی پس هرگز پذیرفته نشود از وی و اوست در آن جهان از زیانکاران».
﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ٧٦ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٧٧﴾ [آل عمران: 76-77].
«آری آن که وفا کند به پیمان خود و بپرهیزد پس همانا خدای دوست میدارد پرهیزکاران را، و همانا آنان که داد و ستد میکنند به پیمان خدای و سوگندهایشان بهایی اندک، آن گروه نیست بهرهای مر ایشان را در آن جهان و نه سخن میگوید با ایشان خدای و نه نگاه میکند به سوی ایشان روز رستخیر و نه پاک میگرداند ایشان را مر ایشان راست عذابی دردناک».
﴿قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ٢٦ تُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَتُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۖ وَتُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَتُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّۖ وَتَرۡزُقُ مَن تَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ٢٧﴾ [آل عمران: 26-27].
«بگو بار خدایا خداوند پادشاهی میدهی پادشاهی را به آن که خواهی و باز میگیری پادشاهی را از آن که خواهی و عزیز میگردانی آن را که خواهی و خوار میگردانی آن را که خواهی به دست تو است نیکی، همانا تو بر همه چیزی توانایی. درمیآوری شب را در روز و در میآوری روز را در شب و میبرآری زنده را از مرده و برمی آری مرده را از زنده و روزی میدهی آن را که میخواهی بیشمار».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيۡنٍ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى فَٱكۡتُبُوهُۚ وَلۡيَكۡتُب بَّيۡنَكُمۡ كَاتِبُۢ بِٱلۡعَدۡلِۚ وَلَا يَأۡبَ كَاتِبٌ أَن يَكۡتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ ٱللَّهُۚ فَلۡيَكۡتُبۡ وَلۡيُمۡلِلِ ٱلَّذِي عَلَيۡهِ ٱلۡحَقُّ وَلۡيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُۥ وَلَا يَبۡخَسۡ مِنۡهُ شَيۡٔٗاۚ فَإِن كَانَ ٱلَّذِي عَلَيۡهِ ٱلۡحَقُّ سَفِيهًا أَوۡ ضَعِيفًا أَوۡ لَا يَسۡتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلۡيُمۡلِلۡ وَلِيُّهُۥ بِٱلۡعَدۡلِۚ وَٱسۡتَشۡهِدُواْ شَهِيدَيۡنِ مِن رِّجَالِكُمۡۖ فَإِن لَّمۡ يَكُونَا رَجُلَيۡنِ فَرَجُلٞ وَٱمۡرَأَتَانِ مِمَّن تَرۡضَوۡنَ مِنَ ٱلشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحۡدَىٰهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحۡدَىٰهُمَا ٱلۡأُخۡرَىٰۚ وَلَا يَأۡبَ ٱلشُّهَدَآءُ إِذَا مَا دُعُواْۚ وَلَا تَسَۡٔمُوٓاْ أَن تَكۡتُبُوهُ صَغِيرًا أَوۡ كَبِيرًا إِلَىٰٓ أَجَلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِ وَأَقۡوَمُ لِلشَّهَٰدَةِ وَأَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَرۡتَابُوٓاْ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً حَاضِرَةٗ تُدِيرُونَهَا بَيۡنَكُمۡ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَلَّا تَكۡتُبُوهَاۗ وَأَشۡهِدُوٓاْ إِذَا تَبَايَعۡتُمۡۚ وَلَا يُضَآرَّ كَاتِبٞ وَلَا شَهِيدٞۚ وَإِن تَفۡعَلُواْ فَإِنَّهُۥ فُسُوقُۢ بِكُمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ وَيُعَلِّمُكُمُ ٱللَّهُۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٢٨٢﴾ [البقرة: 282].
«اى کسانى که ایمان آوردهاید! هنگامى که بدهى مدّتدارى (به خاطر وام یا داد و ستد) به یکدیگر پیدا کنید، آن را بنویسید! و باید نویسندهاى از روى عدالت، (سند را) در میان شما بنویسد! و کسى که قدرت بر نویسندگى دارد، نباید از نوشتن -همان طور که خدا به او تعلیم داده- خوددارى کند! پس باید بنویسد، و آن کس که حق بر عهده اوست، باید املا کند، و از خدا که پروردگار اوست بپرهیزد، و چیزى را فروگذار ننماید! و اگر کسى که حق بر ذمه اوست، سفیه (یا از نظر عقل) ضعیف (و مجنون) است، یا (به خاطر لال بودن،) توانایى بر املاکردن ندارد، باید ولىّ او (به جاى او،) با رعایت عدالت، املا کند! و دو نفر از مردان (عادل) خود را (بر این حقّ) شاهد بگیرید! و اگر دو مرد نبودند، یک مرد و دو زن، از کسانى که مورد رضایت و اطمینان شما هستند، انتخاب کنید! (و این دو زن، باید با هم شاهد قرار گیرند،) تا اگر یکى انحرافى یافت، دیگرى به او یادآورى کند. و شهود نباید به هنگامى که آنها را (براى شهادت) دعوت مىکنند، خوددارى نمایند! و از نوشتن (بدهىِ خود،) چه کوچک باشد یا بزرگ،ملول نشوید (هر چه باشد بنویسید)! این، در نزد خدا به عدالت نزدیکتر، و براى شهادت مستقیم تر، و براى جلوگیرى از تردید و شک (و نزاع و گفتگو) بهتر مىباشد؛ مگر اینکه داد و ستد نقدى باشد که بین خود، دست به دست مىکنید. در این صورت، گناهى بر شما نیست که آن را ننویسید. ولى هنگامى که خرید و فروش (نقدى) مىکنید، شاهد بگیرید! و نباید به نویسنده و شاهد، (به خاطر حقگویى،) زیانى برسد (و تحت فشار قرار گیرند)! و اگر چنین کنید، از فرمان پروردگار خارج شدهاید. از خدا بپرهیزید! و خداوند به شما تعلیم مىدهد؛ خداوند به همه چیز داناست.».
الهی به کسی که وام دادهایم ندارد بدهد چه کنیم؟
﴿وَإِن كَانَ ذُو عُسۡرَةٖ فَنَظِرَةٌ إِلَىٰ مَيۡسَرَةٖۚ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٢٨٠﴾ [البقرة: 280].
«اگر از کسی که طلبکار هستید تنگدست شود بدو مهلت دهید تا توانگر گردد و اگر به هنگام تنگدستی به او ببخشید برای شما بهتر است اگر به صلاح خود دانا باشید».
الهی فضیلت قرضالحسنه چه باشد؟
﴿مَّن ذَا ٱلَّذِي يُقۡرِضُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا فَيُضَٰعِفَهُۥ لَهُۥٓ أَضۡعَافٗا كَثِيرَةٗۚ وَٱللَّهُ يَقۡبِضُ وَيَبۡصُۜطُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٢٤٥﴾ [البقرة: 245].
«کیست که وام دهد خدای را وامی نیکو پس دوچندان کند آن را برای او و دو چندانهای بسیار و خدای است که میگیرد و میدهد و همه بسوی او بازگردانیده شوید ».
الهی با مال و ثروتمان چه کنیم؟
﴿لَّيۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلۡكِتَٰبِ وَٱلنَّبِيِّۧنَ وَءَاتَى ٱلۡمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ ذَوِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَٱلسَّآئِلِينَ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْۖ وَٱلصَّٰبِرِينَ فِي ٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَحِينَ ٱلۡبَأۡسِۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ١٧٧﴾ [البقرة: 177].
«نیکوکاری به آن نیست که بگردانید رویهایتان را جانب مشرق و مغرب و لیکن نیکوکار کسی است که ایمان بیاورد به خدای و روز بازپسین و فرشتگان و کتابها و پیغامبران و بدهد مال را بر دوستی او خویشاوندان را و یتیمان را و درویشان را و در راه ماندهگان را و فقیران را و در آزاد کردن بردهها و بپای دارد نماز را و بدهد زکات را و وفا کند به عهدش هنگامی که پیمان میبندد و صبور باشد در سختی و تنگی و گاه کارزار، ایشان آنانند که راست گفتند و ایشانند پرهیزکاران».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خُلَّةٞ وَلَا شَفَٰعَةٞۗ وَٱلۡكَٰفِرُونَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ٢٥٤﴾ [البقرة: 254].
«ای آنان که گرویدید انفاق کنید از آنچه روزی دادیم شما را از پیش آن که بیاید روزی که نتوانید برای آسایش خود چیزی بخرید نه دوستی و نه شفاعتی بکار آید و کافران بر خود ستم کردهاند».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلۡ مَآ أَنفَقۡتُم مِّنۡ خَيۡرٖ فَلِلۡوَٰلِدَيۡنِ وَٱلۡأَقۡرَبِينَ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۗ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٞ٢١٥﴾ [البقرة: 215].
«میپرسند تو را چه چیز در راه خدا انفاق کنیم بگو هر چه از مال خود به نیکی انفاق کنید برای پدر و مادر است و خویشاوندان و یتیمان و درویشان و راهگذران درمانده و آنچه میکنید از نیکی پس همانا خدای به آن داناست».
الهی آنها که زکات نمیدهند چگونهاند؟
﴿ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ٧﴾ [فصلت: 7].
«آنان که هرگز زکات به فقیران نمیدهند به عالم آخرت بکلی کافرند».
الهی رزق و روزی هر کس کم و زیاد آن چگونه باشد؟
﴿إِنَّ رَبَّكَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا٣٠﴾ [الإسراء: 30].
«همانا که پروردگارت فراخ میکند روزی را که برای هر که میخواهد و تنگ میگرداند همانا که اوست به بندگانش آگاه بینا ».
﴿مَّا يَفۡتَحِ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ مِن رَّحۡمَةٖ فَلَا مُمۡسِكَ لَهَاۖ وَمَا يُمۡسِكۡ فَلَا مُرۡسِلَ لَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ٢﴾ [فاطر: 2].
«هر رحمتى را خدا به روى مردم بگشاید، کسى نمىتواند جلو آن را بگیرد؛ و هر چه را امساک کند، کسى غیر از او قادر به فرستادن آن نیست؛ و او عزیز و حکیم است!».
﴿وَجَعَلَ فِيهَا رَوَٰسِيَ مِن فَوۡقِهَا وَبَٰرَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَآ أَقۡوَٰتَهَا فِيٓ أَرۡبَعَةِ أَيَّامٖ سَوَآءٗ لِّلسَّآئِلِينَ١٠﴾ [فصلت: 10].
«و گردانید در زمین کوههای استوار و انواع برکات و منابع بسیار در آن قرار داد و ارزاق اهل زمین را در چهار روز مقدّر فرمود و کامل گردانید برای خواهندگان».
الهی آنها که غصه روزی میخورند چگونهاند؟
﴿وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ رِزۡقُهَا وَيَعۡلَمُ مُسۡتَقَرَّهَا وَمُسۡتَوۡدَعَهَاۚ كُلّٞ فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ٦﴾ [هود: 6].
«و نیست هیچ جنبدهای در زمین مگر بر خداست روزی او و میداند قرارگاهش و آرامگاهش را به جملگی در کتاب روشن است».
﴿أَوَ لَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٥٢﴾ [الزمر: 52].
«آیا ندانستند که خدا فراخ میگرداند روزی را برای هر که خواهد و تنگ میگرداند (برای هر که خواهد) همانا در این نشانهها و عبرتهاست برای قومی که ایمان میآورند».
الهی زیان دیدن و خیر چگونه باشد؟
﴿وَإِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَۖ وَإِن يُرِدۡكَ بِخَيۡرٖ فَلَا رَآدَّ لِفَضۡلِهِۦۚ يُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ١٠٧﴾ [يونس: 107].
«و اگر برساند تو را خدای زیانی پس نیست دفع کنندهای آن را مگر او و اگر بخواهد برای تو نیکی کسی نمیتواند فضل ونیکی او را دفع کند و از فضلش میرساند آن را که خواهد از بندگانش و او آمرزندۀ مهربان است».
الهی زندگی در دنیا نسبت به آخرت چگونه است؟
﴿ٱللَّهُ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ وَفَرِحُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا مَتَٰعٞ٢٦﴾ [الرعد: 26].
«خدای میگستراند روزی را برای هر که میخواهد و تنگ میگیرد، و شاد شدند به زندگانی دنیا و نیست زندگانی دنیا در قبال آخرت مگر متاع ناچیزی».
﴿ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞ وَزِينَةٞ وَتَفَاخُرُۢ بَيۡنَكُمۡ وَتَكَاثُرٞ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِۖ كَمَثَلِ غَيۡثٍ أَعۡجَبَ ٱلۡكُفَّارَ نَبَاتُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَكُونُ حُطَٰمٗاۖ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٞ شَدِيدٞ وَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٞۚ وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ٢٠﴾ [الحديد: 20].
«بدانید همانا که زندگانی دنیا بازی است و تماشا و آرایش و خودستایی است در میانتان و زیادهطلبی است در اموال و در اولاد و فرزندان مانند بارانی که به شگفت آورد کفّار را رستنیش پس خشک شود پس بینی آن را زرد شده پس میشود در هم شکسته ریزه ریزه (پایمال) و در آخرت عذاب سخت است و نیز آمرزش از خدا و خشنودی و نیست زندگانی دنیا مگر مایۀ فریب».
الهی چگونه است که بعضیها در رفاه کامل هستند؟
﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ زَهۡرَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا لِنَفۡتِنَهُمۡ فِيهِۚ وَرِزۡقُ رَبِّكَ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰ١٣١﴾ [طه: 131].
«ای رسول ما هرگز به متاع ناچیزی که به قوم کافر در جلوۀ حیات دنیای فانی برای امتحان دادهایم آرزوی مگشای که در آن روزی پروردگارت بهتر و پایندهتر است».
﴿ٱللَّهُ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَيَقۡدِرُ لَهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٦٢﴾ [العنكبوت: 62].
«خدا فراخ میگرداند روزی را برای هر یک از بندگان که بخواهد و تنگ میگرداند برای او، همانا خدای به همه چیز داناست».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٣٧﴾ [الروم: 37].
«آیا ندیدند که خدا میگشاید روزی را برای آن که میخواهد و تنگ میسازد (بر هر که میخواهد) همانا در این (کار) هرآینه نشانهها است برای گروهی که میگروند».
﴿قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ٣٦﴾ [سبأ: 36].
«بگو همانا پروردگار من فراخ میکند روزی را برای آن که میخواهد و تنگ میگرداند و لیکن اکثر مردمان نمیدانند».
الهی آنها که با تکبّر و قهر راه میروند چگونهاند؟
﴿وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ١٨﴾ [لقمان: 18].
«و متاب به تکبّر رویت را از مردمان و راه مرو در زمین از روی افتخار و مباهات همانا خدا دوست نمیدارد هر متکبّر خرامنده و به خود نازنده را».
الهی آنها که مال خود را در راه تو انفاق میکنند چگونهاند؟
﴿مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنۢبَتَتۡ سَبۡعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنۢبُلَةٖ مِّاْئَةُ حَبَّةٖۗ وَٱللَّهُ يُضَٰعِفُ لِمَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ٢٦١ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ثُمَّ لَا يُتۡبِعُونَ مَآ أَنفَقُواْ مَنّٗا وَلَآ أَذٗى لَّهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ٢٦٢﴾ [البقرة: 261-262].
«داستان آنان که انفاق کنند مالهایشان را در راه خدای همانند دانهای است که برویاند هفت خوشه در هر خوشهای صد دانه و خدای دو چندان کند برای کسی که خواهد خدای فراخ بخشش داناست. آنان که انفاق کنند مالهاشان را در راه خدای وآنچه را انفاق کردهاند با منّت واذیت وآزار دنبال نکنند مر ایشان راست مزدشان نزد پروردگارشان و نیست بیمی بر ایشان و نه ایشان اندوهگین شوند».
﴿لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ٩٢﴾ [آل عمران: 92].
«هرگز نیابید نیکی را تا انفاق نکنید از آنچه دوست میدارید و آنچه انفاق کنید از چیزی پس همانا خدای به آن داناست».
﴿وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن رِّبٗا لِّيَرۡبُوَاْ فِيٓ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ فَلَا يَرۡبُواْ عِندَ ٱللَّهِۖ وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن زَكَوٰةٖ تُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُضۡعِفُونَ٣٩﴾ [الروم: 39].
«و آن سودی که شما به رسم ربا دادید که بر اموال نزد رباخوار بیفزائید پس افزون نمیشود نزد خدا و آنچه دادید از صدقه و زکات که میخواهید رضای خدا را پس این گروه ایشانند صاحبان افزایش».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡمُشۡرِكُونَ نَجَسٞ فَلَا يَقۡرَبُواْ ٱلۡمَسۡجِدَ ٱلۡحَرَامَ بَعۡدَ عَامِهِمۡ هَٰذَاۚ وَإِنۡ خِفۡتُمۡ عَيۡلَةٗ فَسَوۡفَ يُغۡنِيكُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦٓ إِن شَآءَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٢٨﴾ [التوبة: 28].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید جز این نیست که مشرکان نجس و پلیدند پس نباید که نزدیک شوند به مسجدالحرام پس از این سال و اگر میترسید از فقر و درویشی پس بینیاز خواهد کرد شما را خدا از لطفش اگر خواهد بدرستی خدا دانای فرزانه است».
﴿لَآ إِكۡرَاهَ فِي ٱلدِّينِۖ قَد تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ مِنَ ٱلۡغَيِّۚ فَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلطَّٰغُوتِ وَيُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ لَا ٱنفِصَامَ لَهَاۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٢٥٦﴾ [البقرة: 256].
«نیست اجباری در دین به تحقیق پیدا شده راه راست از گمراهی پس آن که کافر شود به طاغوت و بگرود به خدای به تحقیق چنگ زد به دستاویزی استوار نیست شکسته شدنی آن را و خدای شنوای داناست».
﴿وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ عُزَيۡرٌ ٱبۡنُ ٱللَّهِ وَقَالَتِ ٱلنَّصَٰرَى ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ ٱللَّهِۖ ذَٰلِكَ قَوۡلُهُم بِأَفۡوَٰهِهِمۡۖ يُضَٰهُِٔونَ قَوۡلَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَبۡلُۚ قَٰتَلَهُمُ ٱللَّهُۖ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ٣٠ ٱتَّخَذُوٓاْ أَحۡبَارَهُمۡ وَرُهۡبَٰنَهُمۡ أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُوٓاْ إِلَٰهٗا وَٰحِدٗاۖ لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ سُبۡحَٰنَهُۥ عَمَّا يُشۡرِكُونَ٣١ يُرِيدُونَ أَن يُطۡفُِٔواْ نُورَ ٱللَّهِ بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَيَأۡبَى ٱللَّهُ إِلَّآ أَن يُتِمَّ نُورَهُۥ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡكَٰفِرُونَ٣٢﴾ [التوبة: 30-32].
«یهود گفتند: «عزیر پسر خداست!» و نصارى کفتند: «مسیح پسر خداست!» این سخنى است که با زبان خود مىگویند، که همانند گفتار کافران پیشین است؛ خدا آنان را بکشد، چگونه از حق انحراف مىیابند؟!(آنها) دانشمندان و راهبان خویش را معبودهایى در برابر خدا قرار دادند، و (همچنین) مسیح فرزند مریم را؛ در حالى که دستور نداشتند جز خداوند یکتائى را که معبودى جز او نیست، بپرستند، او پاک و منزه است از آنچه همتایش قرار مىدهند! آنها مىخواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند؛ ولى خدا جز این نمىخواهد که نور خود را کامل کند، هر چند کافران ناخشنود باشند!».
الهی کسانی که ایمان داشته بعد کافر شدهاند چگونهاند؟
﴿مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ١٠٦ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ١٠٧ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ١٠٨﴾ [النحل: 106-108].
«آنان که پس از ایمان به خدا کافر شدند مگر کسانی که مجبور به این کار شدهاند ولی دلشان به ایمان آرامش دارد، ولکن آنها که سینۀ خود را برای پذیرش کفر گشودهاند، خشم خدا بر آنها و عذاب عظیمی در انتظارشان است. این به سبب آن است که ایشان دوست دارند زندگانی این جهان را بر آخرت و همانا که خدای رهنمونی نمیکند گروه کافران را آن گروه آنانند که مُهر نهاده است خدا بر دلهاشان و گوشهاشان و چشمهاشان و آن گروه بیخبرانند».
الهی کسانی که اسلام آورند با پدر و مادر و برادر چه کنند؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُوٓاْ ءَابَآءَكُمۡ وَإِخۡوَٰنَكُمۡ أَوۡلِيَآءَ إِنِ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡكُفۡرَ عَلَى ٱلۡإِيمَٰنِۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ٢٣﴾ [التوبة: 23].
«ای آنان که ایمان آوردهاید پدرانتان را و برادرانتان را نباشد دوست بدارید اگر برگزیدند کفر را بر ایمان و هر که دوست گیرد ایشان را از شما پس چنین افرادی از ستمکارانند».
الهی با مؤمنان و ظالمان چگونهای؟
﴿يُثَبِّتُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡقَوۡلِ ٱلثَّابِتِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَيُضِلُّ ٱللَّهُ ٱلظَّٰلِمِينَۚ وَيَفۡعَلُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُ٢٧﴾ [إبراهيم: 27].
«خدای اهل ایمان را با عقیدۀ ثابت در دنیا و آخرت پایدار میدارد و وامیگذارد خدای ستمکاران را و میکند خدای آنچه میخواهد».
﴿وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ١١﴾ [العنكبوت: 11].
«و البته خدا هم به احوال اهل ایمان داناست و هم از درون منافقان آگاه است».
﴿قُلۡ مَن رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ قُلِ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ لَا يَمۡلِكُونَ لِأَنفُسِهِمۡ نَفۡعٗا وَلَا ضَرّٗاۚ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡبَصِيرُ أَمۡ هَلۡ تَسۡتَوِي ٱلظُّلُمَٰتُ وَٱلنُّورُۗ أَمۡ جَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ خَلَقُواْ كَخَلۡقِهِۦ فَتَشَٰبَهَ ٱلۡخَلۡقُ عَلَيۡهِمۡۚ قُلِ ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُوَ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّٰرُ١٦﴾ [الرعد: 16].
«بگو کیست پروردگار آسمانها و زمین بگو خداست بگو آیا گرفتید بجز او دوستانی که در دست ندارند از برای خودهاشان سودی و نه زیانی بگو آیا یکسانست نابینا و بینا یا آیا برابر است تاریکیها و روشنی آیا قرار دادند برای خدا شریکان آیا آنها هم مثل خدا چیزی خلق کردهاند بر ایشان بگو خدای آفریننده هر چیز است و اوست یگانه بسیار غالب».
﴿أَفَمَنۡ هُوَ قَآئِمٌ عَلَىٰ كُلِّ نَفۡسِۢ بِمَا كَسَبَتۡۗ وَجَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ قُلۡ سَمُّوهُمۡۚ أَمۡ تُنَبُِّٔونَهُۥ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَم بِظَٰهِرٖ مِّنَ ٱلۡقَوۡلِۗ بَلۡ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ مَكۡرُهُمۡ وَصُدُّواْ عَنِ ٱلسَّبِيلِۗ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ٣٣﴾ [الرعد: 33].
«آیا پس کسی که او نگهبانست بر هر نفسی به آنچه کسب کرده (با غیر او یکسانست؟) و قرار دادند با خدا شریکان بگو نام ببرید آنان را، آیا خبر میدهید او را به آنچه نمیداند در زمین یا فریفته میشود به ظاهری از سخن سرسری، بلکه آراسته شده است برای آنان که کافر شدند مکر وحیلهی آنها، و بازداشته شدند از راه، و هر که را خدای واگذاشت، پس نباشد مر او را راهنمایی».
﴿وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ٢٠﴾ [النحل: 20].
«و آنان را که خدا میخوانند جز الله ، نمیآفرینند چیزی را و ایشان آفریده میشوند».
﴿إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ٢٢﴾ ﴿إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ٢٢﴾ [النحل: 22].
«خداوند شما خدایی است یگانه پس آنان که ایمان ندارند به روز رستاخیر و به آخرت دلهاشان ناشناس است و ایشان سرکشانند».
﴿وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ٢٧ فِي سِدۡرٖ مَّخۡضُودٖ٢٨ وَطَلۡحٖ مَّنضُودٖ٢٩ وَظِلّٖ مَّمۡدُودٖ٣٠ وَمَآءٖ مَّسۡكُوبٖ٣١ وَفَٰكِهَةٖ كَثِيرَةٖ٣٢ لَّا مَقۡطُوعَةٖ وَلَا مَمۡنُوعَةٖ٣٣ وَفُرُشٖ مَّرۡفُوعَةٍ٣٤ إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ٣٥ فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡكَارًا٣٦ عُرُبًا أَتۡرَابٗا٣٧ لِّأَصۡحَٰبِ ٱلۡيَمِينِ٣٨ ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ٣٩ وَثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِينَ٤٠ وَأَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ٤١ فِي سَمُومٖ وَحَمِيمٖ٤٢ وَظِلّٖ مِّن يَحۡمُومٖ٤٣ لَّا بَارِدٖ وَلَا كَرِيمٍ٤٤ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُتۡرَفِينَ٤٥ وَكَانُواْ يُصِرُّونَ عَلَى ٱلۡحِنثِ ٱلۡعَظِيمِ٤٦ وَكَانُواْ يَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ٤٧ أَوَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ٤٨ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَوَّلِينَ وَٱلۡأٓخِرِينَ٤٩ لَمَجۡمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَٰتِ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ٥٠ ثُمَّ إِنَّكُمۡ أَيُّهَا ٱلضَّآلُّونَ ٱلۡمُكَذِّبُونَ٥١ لَأٓكِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ٥٢ فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ٥٣ فَشَٰرِبُونَ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِيمِ٥٤ فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِيمِ٥٥ هَٰذَا نُزُلُهُمۡ يَوۡمَ ٱلدِّينِ٥٦ نَحۡنُ خَلَقۡنَٰكُمۡ فَلَوۡلَا تُصَدِّقُونَ٥٧ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تُمۡنُونَ٥٨ ءَأَنتُمۡ تَخۡلُقُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡخَٰلِقُونَ٥٩ نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَيۡنَكُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ٦٠ عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَكُمۡ وَنُنشِئَكُمۡ فِي مَا لَا تَعۡلَمُونَ٦١ وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَكَّرُونَ٦٢ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَحۡرُثُونَ٦٣ ءَأَنتُمۡ تَزۡرَعُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلزَّٰرِعُونَ٦٤ لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَكَّهُونَ٦٥ إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ٦٦ بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ٦٧ أَفَرَءَيۡتُمُ ٱلۡمَآءَ ٱلَّذِي تَشۡرَبُونَ٦٨ ءَأَنتُمۡ أَنزَلۡتُمُوهُ مِنَ ٱلۡمُزۡنِ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنزِلُونَ٦٩ لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡكُرُونَ٧٠ أَفَرَءَيۡتُمُ ٱلنَّارَ ٱلَّتِي تُورُونَ٧١ ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشُِٔونَ٧٢﴾ [الواقعة: 27-72].
«و یاران جانب راست چه (خوباند) در سایۀ درختان سدر پرمحصول بیخار و درختان پر برگ سایهدار و در طرف نهر آبهای زلال و میوۀ فراوان، (که) نه تمام شود و نه منع شده است. و فرشهای گرانقدر و بلندقیمت (و برافراشته) همانا ما آفریدیم حوران را آفریدنی (نیکو) پس ساختیم ایشان را دوشیزه. که طنّازان که محبوبه به شوهرند همسال اصحاب یمین گروهی از پیشینیاناند و گروهی از پسینیان و اصحاب شقاوت چگونهاند. در آتش نفوذ کننده سوزان و آب جوشاناند و سایه از دود سیاه نه (جای) سرد و نه پسندیده همانا ایشان بودند پیش از این خودسر و خوشحال به ناز و نعمت و بودند که اصرار میکردند بر گناه (و قسم) بزرگ و میگفتند آیا چون بمیریم و بشویم خاکی و استخوانها آیا ما بار دیگر برانگیخته شویم؟ و آیا پدران پیشینیان ما نیز (برانگیخته شوند)؟ بگو حقا که پیشنیان و پسینیان. همگی فراهم آیند به وعدۀ روزی مقرر و معین پس همانا شمائید ای گمراهان تکذیب کنندگان. البته خورندهاید از درختی که (آن) از زقوم است پس پُر کنندگان از آن شکمها را پس نوشندگانید بر (روی) آن از آب جوشان پس آشامندهاید مانند نوشیدن شتر تشنگیزده این است ما حضر و مهمانیشان روز جزا ما آفریدیم شما را پس چرا تصدیق نمیکنید آیا پس خبر دهید آن نطفه که میریزید آیا شما میآفرینید آن را یا ما آفرینندهایم؟ ما مقرر کردیم در میان شما مرگ را و نیستیم ما عاجز شده و از حکم ما پیشی نگیرید. بر این که بَدَل آریم (بجای شما) اَمثالِ شما را و برانگیزانیم شما را در آنچه ندانید. و به تحقیق که دانستید آن آفرینش نخستین را پس چرا پند نمیگیرید؟ آیا پس خبر دهید آنچه میکارید آیا شما میرویانید آن را یا مائیم رویاننده؟ اگر بخواهیم هر آینه آن را گردانیدیم خشک پس تمام روز تأسف خورید (گویید که ما تاوان زدگانیم. بلکه ما بیبهرگانیم و محرومان آیا پس خبر دهید آبی را که میآشامید آیا شما آن را نازل کردهاید از ابر یا ما فرود آرندگانیم؟ اگر بخواهیم گردانیم آن را شور تلخ مزه پس چرا شکر نمیکنید؟ آیا پس خبر دهید: آن آتش را که میافروزید. آیا شما پدید آوردهاید درختش را یا ما پدید آرندگانیم؟».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٞ فَٱسۡتَمِعُواْ لَهُۥٓۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَن يَخۡلُقُواْ ذُبَابٗا وَلَوِ ٱجۡتَمَعُواْ لَهُۥۖ وَإِن يَسۡلُبۡهُمُ ٱلذُّبَابُ شَيۡٔٗا لَّا يَسۡتَنقِذُوهُ مِنۡهُۚ ضَعُفَ ٱلطَّالِبُ وَٱلۡمَطۡلُوبُ٧٣﴾ [الحج: 73].
«ای مردمان زده شد مثلی پس بشنوید آن را همانا آنان را که میپرستید و میخوانید به غیر از خدا هرگز نتوانند آفرید مگسی را و اگر چه جمع شوند برای آن و اگر بِرُباید از ایشان مگس چیزی را رها نتوانند کرد آن را از آن (مگس) ناتوان و بدانید که طالب و مطلوب (یعنی بت و بتپرست) هر دو ناچیز و ناتوانند».
﴿وَقَالَ إِنَّمَا ٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡثَٰنٗا مَّوَدَّةَ بَيۡنِكُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكۡفُرُ بَعۡضُكُم بِبَعۡضٖ وَيَلۡعَنُ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّٰصِرِينَ٢٥﴾ [العنكبوت: 25].
«و گفت جز این نیست که فرا گرفتید از غیر خدا بُتانی را به جهت دوستی بین خودتان در زندگانی دنیا پس (در) روز قیامت انکار خواهد کرد بعضی از شما بعضی را و لعنت کنند بعضیتان بعضی را و جایگاهتان آتش است و نباشد مر شما هیچ یاری کنندگان».
﴿قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ شُرَكَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُواْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِ أَمۡ لَهُمۡ شِرۡكٞ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَمۡ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ كِتَٰبٗا فَهُمۡ عَلَىٰ بَيِّنَتٖ مِّنۡهُۚ بَلۡ إِن يَعِدُ ٱلظَّٰلِمُونَ بَعۡضُهُم بَعۡضًا إِلَّا غُرُورًا٤٠﴾ [فاطر: 40].
«مشرکان را بگو که خدای یگانه را رها کرده و بتان را شریک خدا خواندید و با من بگویید و نشان دهید که این بتان چیزی در زمین آفریدهاند یا شرکتی در خلقت آسمانها با خدا داشتهاند و یا کتاب و حجّتی بر آنها از جانب خدا آمده هیچ یک از اینها نبوده بلکه مشرکان را حجّتی جز وعدۀ دروغی که به آن یکدیگر را میفریبند چیزی در دست نیست».
﴿لَهُۥ مُعَقِّبَٰتٞ مِّنۢ بَيۡنِ يَدَيۡهِ وَمِنۡ خَلۡفِهِۦ يَحۡفَظُونَهُۥ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡۗ وَإِذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ سُوٓءٗا فَلَا مَرَدَّ لَهُۥۚ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَالٍ١١﴾ [الرعد: 11].
«مر او را فرشتگانند از پیش روی او و از پشت سر او نگاه میدارند او را از فرمان خدا همانا که خدا تغییر نمیدهد حال هیچ قومی را تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند (از نیکی به بدی شتابند) و هرگاه خدا اراده کند قومی را به بدی اعمالشان عقاب کند هیچ راه دفاعی نداشته و هیچ کس را جز خدا یارای آن که آن بلا را بگرداند نیست».
﴿وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَجۡعَلُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ١٠٠﴾ [يونس: 100].
«هیچ یک از نفوس بشر را تا خدا اجازه ندهد ایمان نیاورد و پلیدی و کفر را خدا برای مردمی که عقل را بکار نبندند مقرّر میدارد».
الهی گناه و معصیت در رنگ رخساره تأثیرگذار است؟
﴿وَٱلَّذِينَ كَسَبُواْ ٱلسَّئَِّاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةِۢ بِمِثۡلِهَا وَتَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖۖ كَأَنَّمَآ أُغۡشِيَتۡ وُجُوهُهُمۡ قِطَعٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مُظۡلِمًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢٧﴾ [يونس: 27].
«و آنان را که کسب کردند بدیها را پاداش و جزای بدی است به مانند آن و فرا میگیرد ایشان را ذلت وخواری از خدا هیچ نگهدارنده برای آنها نیست گوئیا پوشیده شده است روهاشان به پارهای از شب تاریک، آن گروه اهل آتشند ایشان در آن جاویدانند ».
الهی سخن پاک و ناپاک چگونه باشد؟
﴿أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا كَلِمَةٗ طَيِّبَةٗ كَشَجَرَةٖ طَيِّبَةٍ أَصۡلُهَا ثَابِتٞ وَفَرۡعُهَا فِي ٱلسَّمَآءِ٢٤ تُؤۡتِيٓ أُكُلَهَا كُلَّ حِينِۢ بِإِذۡنِ رَبِّهَاۗ وَيَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَذَكَّرُونَ٢٥ وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٖ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ ٱجۡتُثَّتۡ مِن فَوۡقِ ٱلۡأَرۡضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٖ٢٦﴾ [إبراهيم: 24-26].
«آیا ندیدی چگونه زد خدا مثل کلمۀ پاکیزه را مانند درخت پاکیزه که اصلش ثابت است و شاخۀ آن در آسمان است میدهد میوههای خود را هر هنگام به فرمان پروردگار خود و میزند خدای مَثَلها را برای مردم باشد که ایشان پند گیرند و مثل کلمۀ پلید و ناپاک همچون درخت ناپاک است که ریشهکن شده باشد از بالایِ زمین که نباشد مر آن را هیچ قراری».
﴿إِنۡ أَحۡسَنتُمۡ أَحۡسَنتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡۖ وَإِنۡ أَسَأۡتُمۡ فَلَهَا﴾ [الإسراء: 7].
«اگر نیکویی کنید نیکویی کردهاید برای خودهاتان و اگر بد کردید به خود کردهاید ».
﴿مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا١٥﴾ ﴿مَّنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبۡعَثَ رَسُولٗا١٥﴾ [الإسراء: 15].
«هر که هدایت یافت پس جز این نیست که راه یافته برای خودش و هر که گُم شد پس جز این نیست که گمراه میشود بر خودش و برندارد هیچ بردارندهای بار گناه دیگری را و نباشیم ما عذابکنندگان و شکنجه کننده تا آن که بفرستیم رسول و پیغامبری را».
﴿مَنۡ عَمِلَ سَيِّئَةٗ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَاۖ وَمَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ يُرۡزَقُونَ فِيهَا بِغَيۡرِ حِسَابٖ٤٠﴾ [غافر: 40].
«هر که بدی کند پس جزا داده نمیشود مگر برابر و مانند آن و هر که نیکویی و کار شایسته کند از مرد یا زن در حالی کهایمان داشته باشد پس آنها داخل میشوند در بهشت و روزی داده میشوند در آن بیشمار».
الهی در مورد یکتاپرستی و توحید چه میگویی؟
﴿قَالَتۡ رُسُلُهُمۡ أَفِي ٱللَّهِ شَكّٞ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يَدۡعُوكُمۡ لِيَغۡفِرَ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرَكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ قَالُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا تُرِيدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتُونَا بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ١٠﴾ [إبراهيم: 10].
«رسولان آنها گفتند: «آیا در خدا شکّ است؟! خدایى که آسمانها و زمین را آفریده؛ او شما را دعوت مىکند تا گناهانتان را ببخشد، و تا موعد مقرّرى شما را باقى گذارد!» آنها گفتند: «(ما اینها را نمىفهمیم! همین اندازه مىدانیم که) شما انسانهایى همانند ما هستید، مىخواهید ما را از آنچه پدرانمان مىپرستیدند بازدارید؛ شما دلیل و معجزه روشنى براى ما بیاورید!»
﴿وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّن نَّزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ مَوۡتِهَا لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ٦٣﴾ [العنكبوت: 63].
«اگر از این مشرکین و منکران خدا بپرسی که چه کسی از آسمان باران میآورد به وسیلۀ آن زمین را پس از مردن زنده میکند حتماً جواب میدهند : الله ، بگو ستایش مخصوص خداست بلکه بیشتر آنان ندانند».
﴿إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ١٩٠﴾ [آل عمران: 190].
«هر آینه در آفرینش آسمانها و زمین و رفت و آمد شب و روز نشانههایی است برای خردمندان».
﴿قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرًا فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِمَاءٍ مَعِينٍ٣٠﴾ ﴿قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَصۡبَحَ مَآؤُكُمۡ غَوۡرٗا فَمَن يَأۡتِيكُم بِمَآءٖ مَّعِينِۢ٣٠﴾ [الملك: 30].
«(ای پیغمبر) بگو اگر صبحگاهی دیدی این آب (که مایۀ حیات شماست) به زمین فرو رود پس چه کسی (جز خدا برای شما مجدداً آب پدید آورد؟».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ فَوۡقَهُمۡ صَٰٓفَّٰتٖ وَيَقۡبِضۡنَۚ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱلرَّحۡمَٰنُۚ إِنَّهُۥ بِكُلِّ شَيۡءِۢ بَصِيرٌ١٩﴾ [الملك: 19].
«آیا مرغ هوا را نمینگرند که بالای سرشان گاهی بیحرکت و گاهی با حرکت بال پرواز میکنند؟ کسی جز خدای مهربان آنها را در فضا نگه نمیدارد همانا او به همه چیز کاملا بیناست».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي مَدَّ ٱلۡأَرۡضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَٰسِيَ وَأَنۡهَٰرٗاۖ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ جَعَلَ فِيهَا زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٣﴾ [الرعد: 3].
«و اوست خدایی که بساط زمین را بگسترد و در آن کوهها برافراشت و نهرهای جاری به وجود آورد و (از درختان) همه گونه میوهها را در زمین را جفت آفرید و شب تاریک را به روز روشن بپوشانید، همانا در این امور متفکران را دلایل روشنی بر قدرت آفریدگار است».
﴿بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ١١٧﴾ [البقرة: 117].
«او آفرینندۀ آسمانها و زمین است و چون ارادۀ آفریدن چیزی کند به محض این که گوید موجود باش پس فوراً موجود خواهد شد».
﴿كَيۡفَ تَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَكُنتُمۡ أَمۡوَٰتٗا فَأَحۡيَٰكُمۡۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٢٨﴾ [البقرة: 28].
«چگونه به خداوند کفر میورزید (و او را منکر میشوید) در حالی که شما در ابتدا مرده و معدوم بودید؟ پس شما را زنده کرد سپس شما را میمیراند و مجدداً شما را (روز قیامت) زنده میگرداند و سپس بسوی او بازگشت میکنید».
﴿اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ﴾ [البقرة: 255].
«خدایی نیست مگر آن خداوند یکتا که زنده و پاینده و ابدی است».
﴿لَوۡ كَانَ فِيهِمَآ ءَالِهَةٌ إِلَّا ٱللَّهُ لَفَسَدَتَاۚ فَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلۡعَرۡشِ عَمَّا يَصِفُونَ٢٢﴾ [الأنبياء: 22].
«اگر غیر از خداوند یکتا در آن دو تا (آسمان و زمین) خدای دیگری بود هر آینه کار آنها به فساد و تباهی میکشید پس (از نظم ثابت عالم) بدانید که مالک ملکِ وجود خدای یکتاست و از اوصاف مشرکان جاهل پاک و منزه است».
﴿ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ فَٱعۡبُدُوهُۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ١٠٢﴾ [الأنعام: 102].
«این است وصف پروردگار شما که جز او هیچ خدایی نیست، و آفرینندۀ هر چیزی اوست؛ پس او را پرستش کنید، و او نگهبان همۀ موجودات است».
﴿قُلۡ أَتَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗا﴾ [المائدة: 76].
«(ای رسول ما) بگو آیا شما کسی را به غیر خدا میپرستید که برای شما نه زیانی دارد و نه سودی میرساند».
﴿وَلَا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتُلۡقَىٰ فِي جَهَنَّمَ مَلُومٗا مَّدۡحُورًا﴾ [الإسراء: 39].
«هرگز با خداوند یکتا کس دیگری را به خدایی پرستش مکن وگرنه ملامت شده و مردود به دوزخ خواهی افتاد».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ مِنۢ بَعۡدِ مَا قَنَطُواْ وَيَنشُرُ رَحۡمَتَهُۥۚ وَهُوَ ٱلۡوَلِيُّ ٱلۡحَمِيدُ٢٨﴾ [الشورى: 28].
«و اوست که باران را پس از نا امیدی خلق میفرستد و رحمت (و نعمت) خود را فراوان میگرداند و اوست خداوند محبوبالذّات و ستوده شده».
﴿ذَٰلِكَ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ٦﴾ [السجدة: 6].
«این است همان خدایی که بر غیب و شهود عالم دانا و بر جهانیان مقتدر و مهربان است».
﴿يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَيَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعۡلِنُونَۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ٤﴾ [التغابن: 4].
«آنچه در آسمانها و زمین است خدا میداند و هر چه را که شما مخفی دارید یا آشکار کنید میداند و خداوند به اسرار دلهای خلق آگاهست».
﴿وَلِلَّهِ ٱلۡمَشۡرِقُ وَٱلۡمَغۡرِبُۚ فَأَيۡنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجۡهُ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ١١٥﴾ [البقرة: 115].
«مشرق و مغرب هر دو ملک خداست پس به هر طرف که رو کنید بسوی خدا رو آوردهاید، خدا به همه چیز محیط و داناست».
﴿ بَل لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ كُلّٞ لَّهُۥ قَٰنِتُونَ﴾ [البقرة: 116].
«بلکه هر چه در آسمانها و زمین است ملک اوست و همه مطیع و فرمانبردار اویند».
﴿وَعِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَۚ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۚ وَمَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَلَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَلَا رَطۡبٖ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ٥٩﴾ [الأنعام: 59].
«و کلید خزاین غیب در نزد خداست و غیر از او کسی که به غیب آگاه نیست، و میداند آنچه را که در خشکی و دریا وجود دارد و برگی از درخت نمیافند مگر این که خدا به آن آگاهست و یک دانهای در تاریکیهای زمین هم از او پوشیده نیست و تر و خشکی نیست مگر این که در لوح محفوظ (علم الهی) نوشته شده است».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ١٩﴾ [إبراهيم: 19].
«(ای بشر) ندانستی که خداوند آسمانها و زمین را بحق آفریده (برای مقصودی خلق کرده نه به بازیچه)، اگر بخواهد شما را میبرد و خلقی دیگر از نو میآفریند».
الهی در مورد ایمان و اخلاص و یقین چه میگویی؟
﴿أَلَا لِلَّهِ ٱلدِّينُ ٱلۡخَالِصُ﴾ [الزمر: 3].
«آگاه باش که برای خداوند است دین پاک و خالص».
﴿قَالَتِ ٱلۡأَعۡرَابُ ءَامَنَّاۖ قُل لَّمۡ تُؤۡمِنُواْ وَلَٰكِن قُولُوٓاْ أَسۡلَمۡنَا وَلَمَّا يَدۡخُلِ ٱلۡإِيمَٰنُ فِي قُلُوبِكُمۡۖ وَإِن تُطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ لَا يَلِتۡكُم مِّنۡ أَعۡمَٰلِكُمۡ شَيًۡٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ١٤﴾ [الحجرات: 14].
«اعراب (که به تو منت گذارده) و گفتند (بدون جنگ) ایمان آوردیم، بگو هرگز ایمان نیاوردهاید بلکه بگویید اسلام آوردیم چون ایمان داخل قلب شما نشده است و اگر از خدا و رسولش اطاعت کنید، چیزى از پاداش کارهاى شما را فروگذار نمىکند، خداوند، آمرزنده مهربان است.»
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِن قَبۡلُ﴾ [النساء: 136].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید (به ظاهر و به زبان)، ایمان آورید (حقیقتاً از روی قلب) به خدا و پیغمبر او و به قرآنی که بر رسولش نازل کرده و به کتابهای آسمانی پیشین».
﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَبِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَمَا هُم بِمُؤۡمِنِينَ٨ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَمَا يَخۡدَعُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ٩﴾ [البقرة: 8-9].
«و عدهای از مردم میگویند که ما به خدا و روز قیامت ایمان آوردیم و در حالی که ایمان نیاوردهاند و (به نظر خودشان) خدا و مؤمنین را گول میزنند و گول نمیزنند مگر خودشان را ولی نمیدانند».
﴿ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَطۡمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ٢٨﴾ [الرعد: 28].
«کسانی که ایمان آوردهاند و قلوب آنها از ذکر خدا آرامش مییابد، آگاه باشید که تنها یاد خدا آرامبخش دلهاست».
﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٨٢﴾ [البقرة: 82].
«و کسانی که ایمان آورده و کارهای نیک انجام دهند ایشان اهل بهشت هستند، ایشان در آن جا همیشگی خواهند بود (لازمة ایمان عمل صالح است)».
﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١ ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ٢ وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنِ ٱللَّغۡوِ مُعۡرِضُونَ٣ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ٤ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ٥ إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ٦ فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ٧ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ٨ وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَوَٰتِهِمۡ يُحَافِظُونَ٩﴾ [المؤمنون: 1-9].
«به تحقیق مؤمنان رستگار شدند؛آنها که در نمازشان خشوع دارند؛و آنها که از لغو و بیهودگى روىگردانند؛و آنها که زکات را انجام مىدهند؛و آنها که دامان خود را (از آلودهشدن به بىعفتى) حفظ مىکنند؛تنها آمیزش جنسى با همسران و کنیزانشان دارند، که در بهرهگیرى از آنان ملامت نمىشوند؛و کسانى که غیر از این طریق را طلب کنند، تجاوزگرند! و آنها که امانتها و عهد خود را رعایت مىکنند؛و آنها که بر نمازهایشان مواظبت مىنمایند؛».
﴿فَٱعۡبُدِ ٱللَّهَ مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّينَ﴾ [الزمر: 2].
«پس پرستش کن خدای را خالص و پاک کننده از برای او دین خود را آگاه باش که طاعت او باید خالص باشد».
﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ﴾ [البينة: 5].
«مأمور نشدند (اهل کتاب) مگر به جهت آن که پرستش کنند خدای را در حالی که دین خود را خالص گردانند».
﴿فَإِذَا رَكِبُواْ فِي ٱلۡفُلۡكِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ إِذَا هُمۡ يُشۡرِكُونَ٦٥﴾ [العنكبوت: 65].
«که چون (اهل شرک) بر کشتی سوار شدند و در گرداب خطر افتند از روی اخلاص خدا را میخوانند و هنگامی که آنها را خداوند از آن ورطه نجات دهد و به خشکی برساند باز مشرک میشوند».
الهی آنها که مطیع و ذاکر هستند چگونهاند؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ ذِكۡرٗا كَثِيرٗا٤١ وَسَبِّحُوهُ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلًا٤٢﴾ [الأحزاب: 41-42].
«ای اهل ایمان خدا را بسیار یاد کنید و برای او تسبیح بگویید (یا نماز گذارید) بامداد و شبانگاه».
﴿فَٱذۡكُرُونِيٓ أَذۡكُرۡكُمۡ﴾ [البقرة: 152].
«مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم».
﴿ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ١٩١﴾ [آل عمران: 191].
«کسانی که خداوند را در همه حال (ایستاده و نشسته و خوابیده به پهلوهایشان) یاد میکنند آفرینش آسمانها و زمین تفکر نموده و میگویند ای خدای ما اینها را بیهوده نیافریدهای ای خدای پاک پس ما را از عذاب آتش نگهدار».
﴿وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ١٢٤﴾ [طه: 124].
«کسی که از یادآوری و (عبادت) من اعراض کند پس برای اوست یک زندگی سخت و ناگوار و روز قیامت هم او را نابینا به محشر میآورم».
﴿وَلَا تُطِعۡ مَنۡ أَغۡفَلۡنَا قَلۡبَهُۥ عَن ذِكۡرِنَا﴾ [الكهف: 28].
«از کسی که دل او را از یاد خود غافل کردیم پیروی مکن».
﴿فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَذِكۡرِكُمۡ ءَابَآءَكُمۡ أَوۡ أَشَدَّ ذِكۡرٗا﴾ [البقرة: 200].
«خدا را زیاد یاد کنید مانند یاد کردن از پدرتان یا سختتر».
﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا﴾ [الأنفال: 2].
«کسانی که موقع یادآوری خدا دلهای آنها میترسد و موقعی که آیات الهی خوانده شود باعث زیاد شدن ایمان آنها میگردد».
﴿وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ٢٠٥﴾ [الأعراف: 205].
«در قلب خود پروردگارت با را حالت زاری و ترس و آهسته یاد کن و از غافلان مباش».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِكُمۡ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ﴾ [المنافقون: 9]
«ای کسانی که ایمان آوردهاید نباید اموال و اولاد شما از ذکر خدا شما را بازدارند».
﴿رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَإِيتَآءِ ٱلزَّكَوٰةِ يَخَافُونَ يَوۡمٗا تَتَقَلَّبُ فِيهِ ٱلۡقُلُوبُ وَٱلۡأَبۡصَٰرُ٣٧﴾ [النور: 37].
«مردانى که نه تجارت و نه معاملهاى آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و اداى زکات غافل نمىکند؛ آنها از روزى مىترسند که در آن، دلها و چشمها زیر و رو مىشود.».
﴿مَّن يُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَ﴾ [النساء: 80].
«هر کسی پیروی پیغمبر را کند و به دستورات او عمل کند پس حقیقتاً خدا را اطااعت کرده است».
﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا﴾ [الأحزاب: 71].
«و کسی که اطاعت خدا و پیغمبرش را بکند پس به یک خیر و پیروزی بزرگ نائل شده است».
﴿تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا﴾ [النساء: 13].
«و کسی که اطاعت خدا و پیغمبرش را نماید خداوند او را داخل بهشتی میکند از زیر درختان باغهای آن نهرها جاری است و در آن جا همیشگی و جاویدان خواهد ماند».
﴿إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [المائدة: 27].
«خداوند هر عملی را فقط از پرهیزکاران (که ریا نمیکنند) میپذیرد».
﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ٤ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ٥ ٱلَّذِينَ هُمۡ يُرَآءُونَ٦ وَيَمۡنَعُونَ ٱلۡمَاعُونَ٧﴾ [الماعون: 4-7].
«پس وای بر نمازگزاران، آنان کسانی هستند که در نمازشان غفلت و سستی میکنند، و کسانی هستند که در طاعت خود ریا نموده و مردم را از (زکات یا وسائل مورد نیاز) منع میکنند».
﴿يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ وَلَا يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ إِلَّا قَلِيلٗا﴾ [النساء: 142].
«(منافقین) به مردم ریا میکنند و خدا را یاد نمیکنند مگر کمی».
﴿وَإِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُواْ كُسَالَىٰ يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ﴾[النساء: 142].
«وقتی که برای نماز برمیخواستند با تنبلی و کسالت و از روی ریا بلند میشدند».
﴿وَٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ﴾ [النساء: 38].
«و کسانی که بخشش میکنند اموالشان را برای ریای مردم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبۡطِلُواْ صَدَقَٰتِكُم بِٱلۡمَنِّ وَٱلۡأَذَىٰ كَٱلَّذِي يُنفِقُ مَالَهُۥ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ﴾ [البقرة: 264].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید صدقات خودتان را با منت گذاشتن و اذیت کردن باطل نکنید (اگر کسی چنین کند) مانند کسی میشود که مالش را به منظور ریای مردم انفاق کرده و به خدا و روز قیامت ایمان نیاورده باشد».
﴿وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ٤٧﴾ [الأنفال: 47].
«(شما ای مؤمنان) مباشید مانند کسانی که آنها یا برای هوس و غرور و یا برای تظاهر و ریا از دیارشان خارج شدند و از راه خدا مردم را منحرف میکنند و (بترسید که) علم خدا به هر چه که انجام دهند گسترده است».
الهی در بارة شکر کردن چه میفرمایی؟
﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٢﴾ [الفاتحة: 2].
«ستایش و حمد مخصوص پروردگار جهانیان است».
﴿فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَرَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٣٦﴾ [الجاثية: 36].
«پس برای خداست تمام ستایشها خداوندی که پروردگار آسمانها و زمین و تمام جهانیان است».
﴿وَٱشۡكُرُواْ لِي وَلَا تَكۡفُرُونِ﴾ [البقرة: 152].
«مرا (نسبت به نعمتهای بیشماری که به شما دادهام) شکر کنید و ناسپاسی و عصیان مکنید».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشۡكُرُونَ﴾ [البقرة: 243].
«هر آینه خداوند برای مردم صاحب فضل است ولی بیشتر مردم شکر این نعمت را بجا نمیآورند».
﴿ٱعۡمَلُوٓاْ ءَالَ دَاوُۥدَ شُكۡرٗاۚ وَقَلِيلٞ مِّنۡ عِبَادِيَ ٱلشَّكُورُ﴾ [سبأ: 13].
«ای آل داود شما مرا شکر کنید که بندگان شکرگزار من کمند».
﴿وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكُمۡ لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ وَلَئِن كَفَرۡتُمۡ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٞ٧﴾ [إبراهيم: 7].
«و به یاد آرید که پروردگارتان به شما اعلام کرد که اگر بر نعمتهای من شکر کنید من آنها را به شما افزون می کنم و اگر ناسپاسی کنید در این صورت عذاب من بسیار سخت و شدید است».
﴿وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا لُقۡمَٰنَ ٱلۡحِكۡمَةَ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِلَّهِۚ وَمَن يَشۡكُرۡ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٞ١٢﴾ [لقمان: 12].
«ما لقمان را حکمت دادیم و او را گفتیم (بر نعمتی که به تو کرامت کردهایم) خدای را شکر گوی و هر که خدای را شکر میکند جز این نیست که برای خود شکر میکند و هر که ناسپاسی (بر نعمتهای خدا) کند پس خداوند بینیاز و ستوده است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ وَٱشۡكُرُواْ لِلَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ١٧٢﴾ [البقرة: 172].
«ای اهل ایمان از آن روزیهای پاکیزه که به شما دادهایم بخورید و خدا را هم شکر کنید اگر به حقیقت او را میپرستید».
﴿وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِيٓ أَذۡهَبَ عَنَّا ٱلۡحَزَنَۖ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٞ شَكُورٌ٣٤﴾ [فاطر: 34].
«و گویند حمد خدای را که حزن و اندوه را از ما برد همانا خدای ما بسیار بخشنده و پاداش دهندۀ سپاس (شکرگزاران) است».
الهی در مورد تقوا و پرهیزکاری چه میگویی؟
﴿وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ﴾ [البقرة: 189].
«از خدا بترسید داشته باشید شاید رستگار شوید».
﴿وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰ﴾ [البقرة: 197].
«و (برای سفر آخرت از اعمال صالحه) توشه بردارید و بهترین توشهها تقوا است».
﴿وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مَخۡرَجٗا﴾ [الطلاق: 2].
«و کسی که نسبت به خداوند تقوا داشته باشد خدا نیز برای او راه خروج (از گرفتاریها) را قرار میدهد».
﴿إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ٤٥﴾ [الحجر: 45].
«البته اهل تقوا را (در بهشت) باغها و چشمههای جاری خواهد بود».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا٧٠﴾ [الأحزاب: 70].
«ای اهل ایمان خدا ترس باشید و همیشه به حق و صواب سخن بگویید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلۡتَنظُرۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ لِغَدٖۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ١٨﴾ [الحشر: 18].
«ای اهل ایمان پرهیزگار شوید و هر نفسی باید بنگرد تا چه عملی برای فردای قیامت پیش از خود فرستاده است و از خدا بترسید که او به همۀ کردار شما آگاه است».
﴿وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يُكَفِّرۡ عَنۡهُ سَئَِّاتِهِۦ وَيُعۡظِمۡ لَهُۥٓ أَجۡرًا﴾ [الطلاق: 5].
«و هر که از خدا بترسد خدا گناهان او را بپوشد و او را پاداش بزرگ (بهشت ابدی) عطا میکند».
﴿طسٓۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡقُرۡءَانِ وَكِتَابٖ مُّبِينٍ١ هُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ٢ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ٣﴾ [النمل: 1-3].
«طس - این آیات قرآن و کتاب مبین است،وسیله هدایت و بشارت براى مؤمنان است؛همان کسانى که نماز را برپا مىدارند، و زکات را ادا مىکنند، و آنان به آخرت یقین دارند».
﴿وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [البقرة: 194].
« از خدا بترسید و بدانید که خدا با پرهیزکاران است».
﴿وَأَنۡ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱتَّقُوهُۚ وَهُوَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ٧٢﴾ [الأنعام: 72].
«و این که نماز بپا دارید و از او تقوی داشته باشید و او همان کسی است که بسوی او محشور میشوید».
﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ وَٱسۡمَعُواْ وَأَطِيعُواْ وَأَنفِقُواْ خَيۡرٗا لِّأَنفُسِكُمۡ﴾ [التغابن: 16].
«پس تا میتوانید پرهیزکار و خداترس باشید و سخن حق را بشنوید و اطاعت خدا کنید و از مال خود برای (ذخیرۀ آخرت) به فقراء انفاق کنید».
﴿فَمَنِ ٱتَّقَىٰ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ﴾ [الأعراف: 35].
«پس هر که تقوا پیشه کرد و کار شایسته انجام داد پس هیچگونه ترس و اندوهی برای آنان نخواهد بود».
﴿تِلۡكَ ٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ نَجۡعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوّٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فَسَادٗاۚ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ٨٣﴾ [القصص: 83].
«ما این سرای آخرت را برای آنان که در زمین ارادۀ علو و فساد و سرکشی ندارند مخصوص میگردانیم، و حسن عاقبت خاص پرهیزکاران است».
الهی در مورد توکّل کردن چه سفارشی میکنی؟
﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ٥﴾ [الفاتحة: 5].
«فقط تو را عبادت میکنیم و فقط از تو طلب یاری میکنیم».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَوَكِّلِينَ﴾ [آل عمران: 159].
«خداوند کسانی را که به او توکل کنند دوست دارد».
﴿وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسۡبُهُۥٓ﴾ [الطلاق: 3].
«هر که به خداوند توکل کند پس خدا او را کفایت میکند».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا﴾ [النساء: 81].
«در کارها به خدا توکل کن که خداوند برای مدد و نگهبانی کافی است».
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١٣﴾ [التغابن: 13].
«غیر از خداوند یکتا خدایی نیست و مؤمنین باید بر خداوند توکل کنند».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلرَّحِيمِ٢١٧ ٱلَّذِي يَرَىٰكَ حِينَ تَقُومُ٢١٨ وَتَقَلُّبَكَ فِي ٱلسَّٰجِدِينَ٢١٩﴾ [الشعراء: 217-219].
«و همیشه توکل بر خداوند مقتدر و مهربان کن، آن خدایی که چون به نماز برخیزی تو را مینگرد و همچنین به قیام و قعود تو در بین اهل سجود آگاه است».
﴿وَأُفَوِّضُ أَمۡرِيٓ إِلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ﴾ [غافر: 44].
«و من کارهایم را به خدا واگذار میکنم زیرا که خداوند به امور بندگانش بینا و آگاه است».
﴿إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُسْلِمِينَ٨٤ فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا﴾ [يونس: 84-85].
«(موسی به قوم خود گفت) اگر شما به خدا ایمان آوردید پس بر او توکل کنید، پس قوم گفتند به خدا توکل کردیم».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡحَيِّ ٱلَّذِي لَا يَمُوتُ﴾ [الفرقان: 58].
«و توکل کن بر خداوندی که او همیشه زنده است و ساحت پاکش از مرگ و نابودی منزه است».
﴿حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ﴾ [آل عمران: 173].
«(موقعی که حضرت ابراهیم را به آتش میانداختند گفت) خدا ما را کفایت میکند و چه وکیل خوبی است».
﴿إِنَّهُۥ لَيۡسَ لَهُۥ سُلۡطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ٩٩﴾ [النحل: 99].
«نیست او را (شیطان را) تسلط و غلبه بر آنان که ایمان آورده و بر خدای خود توکل مینمایند».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُ ثُمَّ ٱسۡتَقَٰمُواْ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ١٣﴾ [الأحقاف: 13].
«به درستی آن کسانی که گفتند پروردگار ما خداست سپس هم (بر سر این حرف) استقامت کردند پس برای آنان ترسی نیست و اندوهگین هم نمیشوند».
الهی در مورد صابرین چه میگویی؟
﴿وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ١٥٥﴾ [البقرة: 155].
«و البته شما را به سختیها مانند ترس و گرسنگی و کاهش دارایی و نفوس و میوهها (آفات زراعت) آزمایش میکنیم و به شکیبایان (به قضای خدا) مژده بده».
﴿فَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُن كَصَاحِبِ ٱلۡحُوتِ إِذۡ نَادَىٰ وَهُوَ مَكۡظُومٞ٤٨﴾ [القلم: 48].
«به حکم خداوندت صبر کن و مانند یونس مباش که در عذاب امت تعجیل کرد و پشیمان شد و در تاریکی شکم ماهی، خدا را برای نجات خود خواند».
﴿وَمَا رَمَيۡتَ إِذۡ رَمَيۡتَ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ رَمَىٰ وَلِيُبۡلِيَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡهُ بَلَآءً حَسَنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ﴾ [الأنفال: 17].
«(ای رسول ما) چون تو تیر افکندی نه تو بلکه خدا افکند و خواست که مؤمنین را به یک آزمایش خوبی امتحان کند خداوند شنوا و داناست».
﴿إِنَّ أَجَلَ ٱللَّهِ إِذَا جَآءَ لَا يُؤَخَّرُ﴾ [نوح: 4].
«هر آینه که اجل الهی (که مقدر است) چون وقتش برسد به تأخیر نیفتد».
الهی آنها که از تو میترسند چگونهاند؟
﴿إِنَّمَا يَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْ﴾ [فاطر: 28].
«از بندگان خداوند فقط دانشمندان از خداوند میترسند».
﴿فَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَوۡهُ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ﴾ [التوبة: 13].
«خداوند سزاوارتر است این که شما از او بترسید اگر ایمان آوردهاید».
﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَخۡشَ ٱللَّهَ وَيَتَّقۡهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَآئِزُونَ٥٢﴾ [النور: 52].
«و کسی که خدا و پیغمبرش را اطاعت کند و بترسد از خدا و پرهیز کند از خشم او پس چنین اشخاصی رستگار خواهند بود».
﴿وَلِمَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ جَنَّتَانِ٤٦﴾ [الرحمن: 46].
«و برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد (از محل ایستادن در حضور او بترسد) دو بهشت است».
﴿وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ٤٠﴾ [النازعات: 40].
«و اما هر کس از حضور در پیشگاه حضرت حق ترسیده باشد و نفس خود را از ارتکاب هوی و هوس بازداشته باشد پس حتماً جایگاه او بهشت خواهد بود».
﴿هُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ هُمۡ لِرَبِّهِمۡ يَرۡهَبُونَ﴾ [الأعراف: 154].
«هدایت و رحمت برای کسانی است که از پروردگار خود ترسانند».
﴿رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَشِيَ رَبَّهُۥ﴾ [البينة: 8].
«خدا از ایشان خشنود و ایشان هم از خدا خشنودند و این رتبه برای کسی است که از خداوندش ترسان باشد».
﴿إِنَّهُمۡ كَانُواْ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِ وَيَدۡعُونَنَا رَغَبٗا وَرَهَبٗاۖ وَكَانُواْ لَنَا خَٰشِعِينَ﴾ [الأنبياء: 90].
«هر آینه آنان (زکریا و همسرش و فرزندش یحیی) در کارهای خیر تعجیل میکردند و در حال امید و ترس ما را میخواندند و همیشه به درگاه ما خشوع مینمودند».
﴿وَبَشِّرِ ٱلۡمُخۡبِتِينَ٣٤ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَٱلصَّٰبِرِينَ عَلَىٰ مَآ أَصَابَهُمۡ وَٱلۡمُقِيمِي ٱلصَّلَوٰةِ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ٣٥﴾ [الحج: 34-35].
«و مژده بده به خشوع کنندگان، کسانی که موقع یادآوری خدا قلبشان هراسان و به آنچه به آنها میرسد شکیبا هستند و نماز میخوانند و از روزیهایی که به آنها دادهایم انفاق میکنند».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ١٢﴾ [الملك: 12].
«همانا آنان که از خدای خود در پنهانی میترسند آنها را آمرزش و پاداش بزرگ خواهد بود».
﴿ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ وَهُم مِّنَ ٱلسَّاعَةِ مُشۡفِقُونَ٤٩﴾ [الأنبياء: 49].
«(پرهیزکاران) کسانی هستند که از خدای خود در نهان (و آشکار) میترسند و از ساعت قیامت و روز جزا سخت هراسانند».
الهی آنان که امید به رحمت تو دارند چگونهاند؟
﴿كَتَبَ رَبُّكُمۡ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَ﴾ [الأنعام: 54].
«خداوند شما برای خودش رحمت را نوشته است».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّئَِّاتِ وَيَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ٢٥﴾ [الشورى: 25].
«او چنان خدایی است که از بندگانش توبه را میپذیرد و گناهان را میبخشد و میداند آنچه را که شما میکنید».
﴿قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ٥٣﴾ [الزمر: 53].
«(ای رسول ما) بگو ای بندگان من که بر نفس خود اسراف کردهاند از رحمت خداوند ناامید مباشید زیرا که خداوند تمام گناهان را میبخشد و البته او بسیار آمرزنده و مهربان است».
﴿ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ﴾ [النجم: 32].
«کسانی که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری کنند مگر آن که لممی باشد (گناه کوچکی از آنها سر زند) هر آینه مغفرت پروردگار تو بسیار وسیع است».
﴿فَإِنَّهُۥ كَانَ لِلۡأَوَّٰبِينَ غَفُورٗا﴾ [الإسراء: 25].
«خداوند هر که را که با نیت پاک به درگاه او تضرع کند البته خواهد بخشید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةٗ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَئَِّاتِكُمۡ وَيُدۡخِلَكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ﴾ [التحريم: 8].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید به خداوند توبۀ نصوح (با خلوص عقیده و دائمی) کنید که شاید پروردگارتان گناهان شما را بپوشاند (ببخشد) و شما را در باغهای بهشت که زیر درختانش نهرها جاری است داخل کند».
﴿إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾ [الأعراف: 56].
«براستی رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است».
﴿وَأَنِيبُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَأَسۡلِمُواْ لَهُۥ مِن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ٥٤﴾ [الزمر: 54].
«و به درگاه پروردگارتان به توبه و انابه بازگردید و تسلیم امر او شوید پیش از آن که عذاب خدا فرا رسد و آن زمان هیچگونه کمک و نجاتی نیابید».
﴿فَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ لَكُنتُم مِّنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ﴾ [البقرة: 64].
«پس اگر فضل و رحمت الهی برای شما نبود هر آینه شما جزو زیانکاران بودید».
﴿وَمَن تَابَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَإِنَّهُۥ يَتُوبُ إِلَى ٱللَّهِ مَتَابٗا٧١﴾ [الفرقان: 71].
«و هر کسی توبه کند و نیکوکار باشد البته توبهاش به درگاه خدا خواهد رسید».
الهی در مورد نماز چه میفرمایی؟
﴿وَٱسۡتَعِينُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى ٱلۡخَٰشِعِينَ٤٥﴾ [البقرة: 45].
«از خداوند به صبر و نماز یاری جوئید که امری بسیار دشوار است مگر برای خاشعین».
﴿وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱرۡكَعُواْ مَعَ ٱلرَّٰكِعِينَ٤٣﴾ [البقرة: 43].
«و نماز را بپا دارید و زکات را بدهید و با روکوع کنندگان رکوع کنید (اشاره به نماز جماعت است».
﴿وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَۖ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ تَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِۗ وَلَذِكۡرُ ٱللَّهِ أَكۡبَرُ﴾ [العنكبوت: 45].
«و نماز را بپادار که براستی نماز از فحشاء و منکر نهی میکند و بازمیدارد و هرآینه ذکر خدا بزرگتر از (اندیشۀ خلق) است».
﴿أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا٧٨﴾ [الإسراء: 78].
«نماز رو وقت زوال خورشید تا اول تاریکی شب بپا دار (نماز ظهر و عصر را از اول ظهر و نماز مغرب و عشا را از اول تاریکی شب) و نماز صبح را نیز بجای آر که آن به حقیقت مشهود و بیشتر مورد توجه است».
﴿وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ عَسَىٰٓ أَن يَبۡعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامٗا مَّحۡمُودٗا٧٩﴾ [الإسراء: 79].
«و مقداری از شب را (ای پیغمبر ما) بیدار و متهجّد باش که تهجّد خاص توست، باشد که پروردگارت به مقام محمود (شفاعت) مبعوث گرداند (اشاره به نماز شب است)».
﴿وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ ٱلۡغُرُوبِ٣٩ وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَسَبِّحۡهُ وَأَدۡبَٰرَ ٱلسُّجُودِ٤٠﴾ [ق: 39-40].
«و به حمد و ستایش پروردگارت پیش از طلوع خورشید و قبل از غروب آن تسبیحگو باش و باز مقداری از شب و در عقب سجدهها به تسبیح خدا مشغول باش (نماز پنجگانه)».
﴿رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَإِيتَآءِ ٱلزَّكَوٰةِ يَخَافُونَ يَوۡمٗا تَتَقَلَّبُ فِيهِ ٱلۡقُلُوبُ وَٱلۡأَبۡصَٰرُ٣٧﴾ [النور: 37].
«مردانی هستند که هیچ نوع کسب و تجارت آنها را از ذکر خدا و اقامۀ نماز و دادن زکات مشغول نمیکند و از روزی که دلها و دیدهها در آن روز مضطرب هستند هراسان و ترسانند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱرۡكَعُواْ وَٱسۡجُدُواْۤ وَٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمۡ وَٱفۡعَلُواْ ٱلۡخَيۡرَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ۩٧٧﴾ [الحج: 77].
«ای اهل ایمان در نماز رکوع و سجود آورید و از روی اخلاص پروردگارتان را بپرستید و نیکی کنید شاید که رستگار شوید».
﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ٤ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ٥﴾ [الماعون: 4-5].
«پس وای بر نمازگزارانی که در نمازهایشان غفلت میکنند و سهلانگاری مینمایند».
﴿قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ٤٣﴾ [المدثر: 43].
«وقتی از اهل جهنم میپرسند چه چیز شما را در دوزخ انداخت؟ میگوید ما جزو نمازگزاران نبودیم».
الهی در مورد روزه گرفتن چه میگویی؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ١٨٣﴾ [البقرة: 183].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید برای شما روزه نوشته شد (واجب گشت) همچنان که به امتهای پیش از شما نوشته شده بود شاید شما پرهیزکار باشید».
﴿أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۚ وَعَلَى ٱلَّذِينَ يُطِيقُونَهُۥ فِدۡيَةٞ طَعَامُ مِسۡكِينٖۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَهُوَ خَيۡرٞ لَّهُۥۚ وَأَن تَصُومُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ١٨٤﴾ [البقرة: 184].
«روزهای شمرده شده و معیّنی (به ماه رمضان) روزه دارید و هر کس از شما مریض و مسافر باشد (و روزهاش را بخورد) به تعداد روزهای بیماری و مسافرت در غیر ماه رمضان روزه بگیرد و برای اشخاصی هم که روزه گرفتن تکلیف شاق باشد (مانند پیرمردان ـ زنان حامله و شیرده و غیره) میتوانند عوض روزۀ یک روز یک گرسنهای را سیر کنند پس هر کس به نیکی اضافه کند (بیش از یک گرسنه سیر کند) این برای او بسی بهتر است و بی تعلّل روزه داشتن برای شما بهتر خواهد بود اگر سود آن دانا باشید».
﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُ﴾ [البقرة: 185].
«ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل پس هر کسی این ماه را دریابد باید روزه بگیرد».
﴿وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّيَامَ إِلَى ٱلَّيۡلِ﴾ [البقرة: 187].
«و بخورید و بیاشامید تا آنگاه که سفیدی روز از سیاهی شب در سپیدهدم پدیدار گردد (طلوع فجر) و پس از آن روزه را تا اول شب به پایان برسانید (اشاره به وقت روزه است)».
الهی در مورد حج رفتن و جهاد کردن چه میفرمایی؟
﴿إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ٩٦﴾ [آل عمران: 96].
«همانا اول خانهای که برای محل عبادت مردم بنا شده همان خانۀ مکه است که در آن برکت و هدایت خلایق است».
﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾ [آل عمران: 97].
«و خداوند را بر مردم حقی است از نظر زیارت بیتالله الحرام برای کسانی که استطاعت دارند و هر که کفر ورزد پس خداوند از همۀ عالمیان بینیاز است».
﴿وَأَذِّن فِي ٱلنَّاسِ بِٱلۡحَجِّ يَأۡتُوكَ رِجَالٗا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٖ يَأۡتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٖ٢٧﴾ [الحج: 27].
«(ای رسول ما) مردم را به اداء مناسک حج اعلام کن تا پیاده و سواره از هر راه دور بسوی تو جمع آیند».
﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَيۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا﴾ [البقرة: 158].
«سعی بین صفا و مروه از شعائر دین خداست پس هر کس حج خانۀ کعبه یا اعمال مخصوص عمره بجای آورد باکی بر او نیست که سعی صفا و مروه نیز بجا آورد».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَهِلَّةِۖ قُلۡ هِيَ مَوَٰقِيتُ لِلنَّاسِ وَٱلۡحَجِّ﴾ [البقرة: 189].
«(ای پیغمبر) در مورد بدر و هلال ماه از تو سوال میکنند بگو که در آن تعیین اوقات عبادت حج و سایر اعمال مردم است (مانند روزۀ ماه رمضان)».
﴿كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِتَالُ وَهُوَ كُرۡهٞ لَّكُمۡ﴾ [البقرة: 216].
«جنگ با دشمنان بر شما نوشته شده (واجب گشت) در حالی که شما از آن اکراه دارید».
﴿وَجَٰهِدُواْ فِي ٱللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِۦ﴾ [الحج: 78].
«و در راه خدا جهاد کنید و حقّ آن را ادا نمایید».
﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ﴾ [الأنفال: 60].
«(ای مسلمانان) آماده کنید برای آنها آنچه مقدور شماست از هر نیرویی و اسبان پا بسته بترسانید به واسطۀ آن نیروهای جنگی دشمن خدا و دشمن خودتان را».
﴿وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ﴾ [المائدة: 35].
«و جنگ و کشتار کنید در راه خدا و بدانید که هر آینه خداوند شنوا و داناست».
﴿فَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ دَرَجَةٗۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَفَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا﴾ [النساء: 95].
«خداوند جهادکنندگان را بر سایرین (که در رزم شرکت نمیکنند) به اجر و پاداش بزرگ برتری داده است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَيُقۡتَلُونَۖ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ وَٱلۡقُرۡءَانِۚ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِۚ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١١١﴾ [التوبة: 111].
«خداوند جان و مال مؤمنین را به بهای بهشت خریداری کرده که آنها در راه خدا جهاد کنند تا دشمنان دین را به قتل رسانند یا خود کشته شوند و این وعده قطعی است بر خدا و عهدی است که در (3 دفتر آسمانی که دفتردارشان حضرات موسی و عیسی و محمد صل الله علیه و آله و سلم هستند) تورات و انجیل و قرآن یاد فرموده است و چه کسی از خدا به وفای عهد باوفاتر است؟ ای اهل ایمان به خودتان در این معامله بشارت دهید که این معاهده با خدا حقیقتاً سعادت و فیروزی بزرگی است».
﴿وَلَئِن قُتِلۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوۡ مُتُّمۡ لَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَحۡمَةٌ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ١٥٧﴾ [آل عمران: 157].
«و اگر در راه خدا کشته شده یا بمیرید (در آن جهان) به آمرزش و رحمت خدا نایل میشوید و آن بهتر از هر چیزی است که در دنیا جمعآوری کردهاید».
﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ١٦٩﴾ [آل عمران: 169].
«البته چنان مپندارید که آنان که در راه خدا کشته شدهاند مردگانند، بلکه آنان زنده به حیات ابدی شدند و در نزد خداوند متنعّم خواهند بود».
﴿وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ٦١﴾ [الأنفال: 61].
«و اگر دشمنان تو (ای پیغمبر) به صلح و مسالمت تمایل داشتند تو نیز به صلح مایل باش و بر خدا توکل کن که خدا (به آنچه صلاح خلق است) شنوا و داناست».
الهی در مورد دادن زکات چه میفرمایی؟
﴿وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ١٩﴾ [الذاريات: 19].
«و در مال و دارایی خود حقی معین و معلوم گردانند تا به سائلان و محرومین بدهند».
﴿وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ﴾ [البقرة: 110].
«و زکات بدهید و آنچه را که برای خودتان از خیر پیش میفرستید آن را در نزد خداوند بازمییابید و هر آینه خداوند به آنچه میکنید آگاه است».
﴿وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن زَكَوٰةٖ تُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُضۡعِفُونَ﴾ [الروم: 39].
«و آنچه شما برای رضای خدا (بدون ریا) از زکات دادید چندین برابر میشود و همین زکات دهندگان هستند که داراییشان را افزون میکنند».
﴿وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ﴾ ﴿وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بَِٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ﴾ [الأعراف: 156].
«و رحمت واسعۀ من همۀ موجودات را فراگرفته پس برای کسانی که تقوی پیشه گیرند و زکات بدهند و همچنین به کسانی که به آیات ما ایمان آورند آن رحمت را حتم و لازم خواهم نمود».
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ٤﴾ [المؤمنون: 4].
«از جملۀ صفات مؤمنان رستگار شده آن است که زکات مال خود را به مستحقین میدهند».
﴿خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَتُزَكِّيهِم بِهَا﴾ [التوبة: 103].
«(ای رسول ما) از اموال آنان زکات بگیر تا هم دارایی آنها و هم نفوسشان را پاکیزه و تطهیر کنی».
﴿كُلُواْ مِن ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَءَاتُواْ حَقَّهُۥ يَوۡمَ حَصَادِهِۦ﴾ [الأنعام: 141].
«شما از آن میوه هر وقت برسد بخورید و حقّ زکات فقیران را هم به روز درو کردن بدهید».
﴿ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ٣﴾ [النمل: 3].
«کسانی که نماز بپا میدارند و زکات میدهند و همانها هستند که به روز قیامت یقین دارند».
الهی در مورد امر به معروف و نهی از منکر چه میفرمایی؟
﴿ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ﴾ [النحل: 125].
«مردم را به راه پروردگارت بخوان با حکمت و پند و اندرز و نیک مجادله کن با آنها به نحو شایسته و خوب».
﴿وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٠٤﴾ [آل عمران: 104].
«و باید از شما امتی باشد که مردم را به خیر وسعادت دعوت کنند و به نیکیها امر کنند و از زشتیها باز دارند و آنها رستگارانند».
﴿أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٤٤﴾ [البقرة: 44].
«آیا مردم را به نیکی دستور میدهید و خودتان آن را فراموش میکنید در حالی که شما کتاب را میخوانید مگر عقل ندارید؟ (اشاره به یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر است که شخص آمر باید اول خودش موضوع را رعایت نماید)».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفۡعَلُونَ٢ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفۡعَلُونَ٣﴾ [الصف: 2-3].
«ای اهل ایمان چرا میگویید چیزی را که خودتان عمل نمیکنید گناه بزرگی است در نزد خدا این که بگویید و عمل نکنید».
﴿يَٰبُنَيَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ﴾ [لقمان: 17].
«(لقمان به فرزندش میگوید) ای پسرک من نماز را بپا دار و امر بهمعروف و نهی از منکر کن».
﴿وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ﴾ [التوبة: 71].
«مردان مؤمن و زنان مؤمنه برخی از آنها برای عدۀ دیگر دوستانند که امر میکنند به معروف و نهی میکنند از منکر».
﴿يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ١١٤﴾ [آل عمران: 114].
«ایمان میآورند به خداوند و روز قیامت و (مردم را) امر میکنند به نیکی و باز میدارند از زشتی و میشتابند در خیرات و همانها از اشخاص شایستهاند».
﴿كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ﴾ [آل عمران: 110].
«شما بهترین امتی هستید که برای اصلاح بشر به آن قیام کردید که مردم را به کارهای خوب وادار کنید و از کارهای زشت بازدارید و به خداوند ایمان آرید».
الهی در مورد تولّی و تبری چه میفرمایی؟
﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ﴾ [الحجرات: 10].
«فقط مؤمنان (در راه خداپرستی) با همدیگر بردارند».
﴿إِنۡ أَوۡلِيَآؤُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُتَّقُونَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ﴾ [الأنفال: 34].
«دوستان خدا نیستند مگر پرهیزکاران ولکن اکثر مردم نادانند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمۡ أَوۡلِيَآءَ﴾ [الممتحنة: 1].
«ای اهل ایمان هرگز با کافران که دشمن من و شما هستند دوستی نکنید».
﴿قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٣١﴾ [آل عمران: 31].
«ای پیغمبر بگو اگر شما خدا را دوست بدارید مرا پیروی کنید؛ تا خدا شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد که خداوند آمرزنده و مهربان است».
﴿مَثَلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَ كَمَثَلِ ٱلۡعَنكَبُوتِ ٱتَّخَذَتۡ بَيۡتٗاۖ وَإِنَّ أَوۡهَنَ ٱلۡبُيُوتِ لَبَيۡتُ ٱلۡعَنكَبُوتِ﴾ [العنكبوت: 41].
«مَثَل آنان که غیرخدا را به دوستی گرفتهاند (این دوستی که در سستی و بیبنیادی) مانند خانهای است که عنکبوت درست کرده است و البته سستترین خانهها، خانۀ عنکبوت است».
الهی در مورد آنها که دلبستگی به دنیا دارند چه میفرمایی؟
﴿يَعۡلَمُونَ ظَٰهِرٗا مِّنَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ عَنِ ٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ غَٰفِلُونَ٧﴾ [الروم: 7].
«(این مردم کوردل) به امور ظاهری زندگی دنیا آگاهند و از عالم آخرت (وعدۀ ثواب و عقاب) بکلی بیخبرند».
﴿وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۖ وَلَلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٣٢﴾ [الأنعام: 32].
«این زندگانی دنیا چیزی غیر از لهو و بازیچه نیست و هرآینه سرای آخرت بهتر است برای پرهیزکاران آیا عقل ندارید؟».
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ١٥ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٦﴾ [هود: 15-16].
«کسانی که طالب زندگی مادی و زینت و شهوات دنیوی هستند ما مزد کوشش آنها را در دنیا بطور کامل میدهیم و از اجر عملشان هیچ کم نمیشود، اما هم اینان هستند که در سرای آخرت بهرهای جز آتش دوزخ ندارند و همۀ افکار و اعمالشان در راه دنیا ضایع و باطل میگردد».
﴿وَمَآ أُوتِيتُم مِّن شَيۡءٖ فَمَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتُهَاۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٦٠﴾ [القصص: 60].
«و آنچه از نعمتهای این جهان به شما داده شده است همین متاع و زیور بیارزش دنیاست و آنچه نزد خداست بهتر و باقیتر است آیا عقل ندارید؟»
﴿إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ﴾ [لقمان: 33].
«البته وعدۀ خدا حق و حتمی است پس زنهار شما را زندگانی دنیا فریب ندهد و از عقاب خدا هم (به علت عفو و کرمش) شیطان شما را مغرور نکند».
﴿وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ فَأَصۡبَحَ هَشِيمٗا تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقۡتَدِرًا٤٥﴾ [الكهف: 45].
«(ای پیامبر) این چنین مَثَل بزن که زندگانی دنیا مانند آبی است که ما از آسمان نازل کردیم که به وسیلۀ آن نباتات زمین در هم پیچیده و نموّ کند سپس صبحگاهی همه در هم شکسته و خشک شود و بدست بادها (حوادث) زیر و رو گردند و خداوند بر هر چیز اقتدار کامل دارد».
﴿إِنَّا جَعَلۡنَا مَا عَلَى ٱلۡأَرۡضِ زِينَةٗ لَّهَا لِنَبۡلُوَهُمۡ أَيُّهُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا٧ وَإِنَّا لَجَٰعِلُونَ مَا عَلَيۡهَا صَعِيدٗا جُرُزًا٨﴾ [الكهف: 7-8].
«ما آنچه را که در زمین است (کلیۀ وسایل مادی زندگی) زینت و آرایش ملک زمین قرار دادیم تا مردم را به آن آزمایش کنیم که کدام یک در طاعت خدا عملشان بهتر است و ما آنچه را که زیور زمین گردانیدیم باز همه را به دست ویرانی و فنا میدهیم».
﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ زَهۡرَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا لِنَفۡتِنَهُمۡ فِيهِۚ وَرِزۡقُ رَبِّكَ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰ١٣١﴾ [طه: 131].
«ای رسول ما) هرگز با چشم حسرت به متاع ناچیزی که در حیات دنیای فانی برای امتحان به قومی (منافق و جاهل) دادهایم نگاه مَکن و رزق (پاکیزه) خدای تو بسیار بهتر و پایندهتر است».
﴿فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا٢٩﴾ ﴿فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا٢٩﴾ [النجم: 29].
«از هر کسی که از یاد ما (یا از احکام قرآن ما) روگردانید و جز زندگانی دنیای فانی را نخواست بکلی اعراض کن».
﴿بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا١٦ وَٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ١٧﴾ [الأعلى: 16-17].
«بلکه مردم (با این همه مذمّت دنیا) از جهل و غفلت زندگی دنیوی را ترجیح میدهند در صورتی که منزل آخرت بسی بهتر و پایندهتر از (دنیای چند روزه) است».
الهی در مورد مرگ چه میفرمایی؟
﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ٢﴾ [الملك: 2].
«خدایی که مرگ و زندگی را آفرید که شما بندگان را امتحان و آزمایش کند تا کدام یکی از شماها کِردارش نیکوتر است و او عزیز و آمرزنده است».
﴿كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَنَبۡلُوكُم بِٱلشَّرِّ وَٱلۡخَيۡرِ فِتۡنَةٗۖ وَإِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ٣٥﴾ [الأنبياء: 35].
«هر نفسی (شرب تلخ) مرگ را خواهد چشید و ما شما را به بد و نیک مبتلا میکنیم تا بیازماییم و (هنگام مرگ) بسوی ما بازمیگردید».
﴿إِنَّكَ مَيِّتٞ وَإِنَّهُم مَّيِّتُونَ٣٠﴾ [الزمر: 30].
«(ای رسول ما) هم تو و هم سایرین همه خواهند مرد».
﴿وَمَا جَعَلۡنَا لِبَشَرٖ مِّن قَبۡلِكَ ٱلۡخُلۡدَۖ أَفَإِيْن مِّتَّ فَهُمُ ٱلۡخَٰلِدُونَ٣٤﴾ [الأنبياء: 34].
«(ای پیغمبر) ما به هیچ کس پیش از تو عمر ابدی ندادیم (تا به تو بدهیم) آیا با این که تو هم (که از همه محبوبتری) خواهی مرد دیگران به دنیا زنده مانند؟»
﴿فَهَلۡ تَرَىٰ لَهُم مِّنۢ بَاقِيَةٖ٨﴾ [الحاقة: 8].
«آیا هیچ بینی که به روزگار اثری از آنان باقی باشد».
﴿أَيۡنَمَا تَكُونُواْ يُدۡرِككُّمُ ٱلۡمَوۡتُ وَلَوۡ كُنتُمۡ فِي بُرُوجٖ مُّشَيَّدَةٖ﴾ [النساء: 78].
«هر کجا باشید مرگ شما را دریافت میکند ولو در قلعههای محکم قرار بگیرید».
﴿قُلۡ إِنَّ ٱلۡمَوۡتَ ٱلَّذِي تَفِرُّونَ مِنۡهُ فَإِنَّهُۥ مُلَٰقِيكُمۡۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٨﴾ [الجمعة: 8].
«(ای پیغمبر به یهودیها) بگو هر آینه از مرگی که شما فرار میکنید پس آن شما را ملاقات خواهد کرد و بعد از مرگ به سوی خدایی که دانای پنهان و آشکار است بازمیگردید پس او شما را از آنچه عمل کردهاید آگاهتان میکند».
﴿نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَيۡنَكُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ٦٠﴾ [الواقعة: 60].
«ما مرگ را برای همۀ مخلوقات (بر اختلاف وضع و سن) مقدر ساختیم و هیچ کس بر قدرت ما سبقت نتواند برد».
﴿وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗا﴾ [آل عمران: 145].
«و هیچ کس جز به فرمان خدا نخواهد مرد که اجل هر کس در لوح قضای الهی به وقت معین ثبت شده است».
﴿وَمَا تَدۡرِي نَفۡسٞ مَّاذَا تَكۡسِبُ غَدٗاۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسُۢ بِأَيِّ أَرۡضٖ تَمُوتُ﴾ [لقمان: 34].
«و هیچ کس نمیداند در کدام نقطۀ زمین خواهد مرد».
الهی در مورد آخرت و قیامت چه میفرمایی؟
﴿ٱقۡتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمۡ وَهُمۡ فِي غَفۡلَةٖ مُّعۡرِضُونَ١﴾ [الأنبياء: 1].
«حساب مردم (در روز قیامت) نزدیک شده در حالی که آنها در غفلت بوده و اعراض کنندهاند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ إِنَّ زَلۡزَلَةَ ٱلسَّاعَةِ شَيۡءٌ عَظِيمٞ١﴾ [الحج: 1].
«ای مردم بترسید از پروردگارتان زیرا زلزلۀ ساعت (قیامت) بسیار امر بزرگی است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَلَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيًۡٔا﴾ [لقمان: 33].
«ای مردم از خدا بترسید و هراسناک باشید از آن روزی که هیچ پدری را به جای فرزند و هیچ فرزندی را به جای پدر پاداش و کیفر نکنند».
﴿فَلَنَسَۡٔلَنَّ ٱلَّذِينَ أُرۡسِلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَنَسَۡٔلَنَّ ٱلۡمُرۡسَلِينَ٦﴾ [الأعراف: 6].
«(در روز قیامت موقع حساب مردم) پس هم از امتها که برایشان پیغمبر فرستادیم خواهیم پرسید و هم از خود پیغمبران خواهیم پرسید».
﴿أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَلَّن نَّجۡمَعَ عِظَامَهُۥ٣ بَلَىٰ قَٰدِرِينَ عَلَىٰٓ أَن نُّسَوِّيَ بَنَانَهُۥ٤﴾ [القيامة: 3-4].
«آیا انسان چنین خیال میکند که ما هرگز استخوانهای او را جمع نخواهیم کرد بلی ما قدرت داریم که حتی سرانگشتان او را مثل او درست درآوریم».
﴿أَفَحَسِبۡتُمۡ أَنَّمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ عَبَثٗا وَأَنَّكُمۡ إِلَيۡنَا لَا تُرۡجَعُونَ١١٥﴾ [المؤمنون: 115].
«آیا چنین میپندارید که ما شما را برای بازیچه و کار بیهوده خلق کردهایم و شما بسوی ما بازگشت نخواهید نمود؟».
﴿وَضَرَبَ لَنَا مَثَلٗا وَنَسِيَ خَلۡقَهُۥۖ قَالَ مَن يُحۡيِ ٱلۡعِظَٰمَ وَهِيَ رَمِيمٞ٧٨ قُلۡ يُحۡيِيهَا ٱلَّذِيٓ أَنشَأَهَآ أَوَّلَ مَرَّةٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ خَلۡقٍ عَلِيمٌ٧٩﴾ [يس: 78-79].
«(عربی استخوان پوسیدهای را حضور پیغمبر اکرم آورد و گفت آیا شما میگویید این استخوان در روز قیامت زنده میشود بلافاصله آیۀ شریفه جواب عرب را چنین داد) و برای ما مَثَلی زد و خلقت خود را فراموش کرد و گفت چه کسی این استخوانها را زنده میکند در حالی که آنها پوسیدهاند؟ ای پیغمبر بگو همان کسی آنها را زنده میکند که دفعۀ اول آنها را بوجود آورد و او بر هرگونه آفرینشی تواناست».
﴿وَٱتَّقُواْ يَوۡمٗا لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ عَن نَّفۡسٖ شَيۡٔٗا وَلَا يُقۡبَلُ مِنۡهَا شَفَٰعَةٞ وَلَا يُؤۡخَذُ مِنۡهَا عَدۡلٞ وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ٤٨﴾ [البقرة: 48].
«و بترسید از روزی که کسی به جای دیگری جزا نمیبیند و هیچ شفاعتی از کسی پذیرفته نمیشود واز هیچ کس فدیه وبدلی پذیرفته نمیشود و به کسی هم کمک کرده نمیشود».
﴿وَيَوۡمَ يُعۡرَضُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَلَى ٱلنَّارِ أَلَيۡسَ هَٰذَا بِٱلۡحَقِّۖ قَالُواْ بَلَىٰ وَرَبِّنَاۚ قَالَ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ٣٤﴾ [الأحقاف: 34].
«در آن روز کسانی که در دنیا کفر ورزیدند به آتش جهنم نشان داده میشوند و میپرسند آیا این آتش حقیقت ندارد؟ میگویند بلی پروردگار ما حق است، خدا فرماید پس بچشید این عذاب را که نتیجۀ کفر شماست».
﴿فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ٣٣ يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ٣٤ وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ٣٥ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ٣٦﴾ [عبس: 33-36].
«آنگاه که ندای قیامت به گوش همۀ مردم میرسد روزی است که مرد از برادر و مادر و پدر و زن و فرزند خود میگریزد».
﴿إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتۡ مِرۡصَادٗا٢١ لِّلطَّٰغِينَ مََٔابٗا٢٢﴾ [النبأ: 21-22].
«همانا دوزخ در انتظار بدکاران است و جای مردم سرکش و ستمگر است».
﴿لَن تَنفَعَكُمۡ أَرۡحَامُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡۚ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَفۡصِلُ بَيۡنَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٣﴾ [الممتحنة: 3].
«هرگز در روز قیامت خویشان و فرزندان شما برایتان سودی نخواهند داشت که در آن روز میان شما بکلی جدایی میافتد و خداوند به هر چه عمل کنید آگاه است».
﴿ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بَِٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ٥١﴾ [الأعراف: 51].
«آنان که دین خدا را افسون و بازیچه گرفته و متاع فریبندۀ حیات دنیا آنها را مغرور و غافلگیر کرد ما هم امروز آنها را فراموش میکنیم (به نظر رحمت نگاه نمیکنیم) چنان که آنان چنین روزی را به خاطر نیاوردند و آیات ما را انکار کردند».
﴿إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ٤٥ ٱدۡخُلُوهَا بِسَلَٰمٍ ءَامِنِينَ٤٦﴾ [الحجر: 45-46].
«و اهل تقوی را در بهشت باغات و نهرهای جاری خواهد بود و (به آنها خطاب میشود) که درود باد بر شما و با کمال ایمنی و احترام وارد بهشت میشوند».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ يَهۡدِيهِمۡ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمۡۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ٩﴾ [يونس: 9].
«آنان که ایمان به خدا آورده و نیکوکار شدند خدا به سبب همان ایمان آنها را به راه سعادت و بهشت رهبری کند که نهرها زیر درختانش جاری است و متنعم گردند».
الهی آنها که به دنبال علم میروند چگونهاند؟
﴿قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُونَ وَٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ﴾ [الزمر: 9].
«بگو آیا کسانی که میدانند با کسانی که نمیدانند برابرند؟».
﴿يَرۡفَعِ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ دَرَجَٰتٖ﴾ [المجادلة: 11].
«خداوند مرتبۀ هر کسی از شما را که اهل ایمان باشند و همچنین درجات دانشمندان را بلند میگرداند».
﴿وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا﴾ [الإسراء: 85].
«و به شما بهرهای از علم داده نشده است مگر کمی».
﴿وَيَرَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ ٱلۡحَقَّ﴾ [سبأ: 6].
«اشخاصی که اهل دانش و معرفت هستند دیدند که قرآنی که بر تو نازل شده از جانب پروردگار تو به حق نازل شده است».
﴿هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٥﴾ [يونس: 5].
«اوست خدایی که به خورشید روشنیهای (ذاتی که با حرارت توأم است) و به ماه روشنی (اکتسابی) داد و سیر ماه را در منازلی برای تعیین شمارۀ ایام سال قرار داد و اینها را خداوند روی نظم و ترتیب و به حق آفریده (نه به بازیچه) و آیات و نشانههای خود را مفصّلاً برای دانشمندان و صاحبان علم بیان میکند».
الهی در مورد اخلاق خوب چه میگویی؟
﴿وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٖ٤﴾ [القلم: 4].
«و در حقیقت تو (ای پیغمبر ما) برای یک خُلقی بزرگ آراستهای».
﴿فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ﴾ [آل عمران: 159].
«مرحمت خدا بود (ای پیغمبر) که این حُسن خلق و خوی خوش را به تو داد و اگر تندخو و سخت دل بودی مردم از اطراف تو پراکنده میشدد پس (چون امت به نادانی در باره تو بد کنند) از آنها درگذر و برای ایشان طلب مغفرت و آمرزش کن».
﴿وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا﴾ [البقرة: 83].
«و با مردم به زبان خوش تکلم کنید».
الهی در مورد آنها که دیگران را عفو میکنند چه میفرمایی؟
﴿ إِنَّ ٱللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٞ﴾ [الحج: 60].
«بدرستی که خداوند عفوکننده و آمرزنده است».
﴿خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِينَ١٩٩﴾ [الأعراف: 199].
«عفو را پیشه کن و به نیکی امر کن و از مردم جاهل و نادان رو گردان».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّئَِّاتِ﴾ [الشورى: 25].
«و او چنان خدایی است که توبه را از بندگانش قبول میکند و از بدیهای آنها در میگذرد».
﴿وَلۡيَعۡفُواْ وَلۡيَصۡفَحُوٓاْۗ أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَكُمۡ﴾ [النور: 22].
«باید عفو کنند و ببخشند آیا دوست ندارید این که خداوند هم شما را ببخشاید».
﴿وَمَآ أَصَٰبَكُم مِّن مُّصِيبَةٖ فَبِمَا كَسَبَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖ٣٠﴾ [الشورى: 30].
«هرگونه مصیبت و گرفتاری و پیشامدی که به شما میرسد مولود اعمال خود شماست و در عین حال خدا بسیاری از اعمال شما را مورد عفو قرار میدهد».
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلِ ٱلۡعَفۡوَۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَتَفَكَّرُونَ﴾ [البقرة: 219].
«(ای پیامبر) و از تو میپرسند چه انفاق کنند؟ بگو عفو و بخشش، همین طور خداوند برای شما آیات را بیان میکند شاید که شما تفکر کنید».
﴿فَأُوْلَٰٓئِكَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَعۡفُوَ عَنۡهُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَفُوًّا غَفُورٗا٩٩﴾ [النساء: 99].
«پس آنها (مستضعفین) امیدوار به عفو و بخشش خداوند هستند که خدای (مهربان) گناهشان را ببخشاید و خداوند بخشاینده و آمرزنده است».
﴿وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾ ﴿وَإِن تَعۡفُواْ وَتَصۡفَحُواْ وَتَغۡفِرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ﴾ [التغابن: 14].
«و اگر از آنها (بعضی از زنان و فرزندانتان که دشمن شما هستند) عفو و آمرزش و چشمپوشی کنید خدا هم (در بارۀ شما) بسیار آمرزنده و مهربان است».
﴿إِن تُبۡدُواْ خَيۡرًا أَوۡ تُخۡفُوهُ أَوۡ تَعۡفُواْ عَن سُوٓءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوّٗا قَدِيرًا١٤٩﴾ [النساء: 149].
«و اگر در بارۀ مردم به آشکار یا پنهانی نیکی کنید یا از بدی دیگران درگذرید پس خدا هم از بدیهای شما درگذرد با این که بر انتقام بدان تواناست».
﴿وَجَزَٰٓؤُاْ سَيِّئَةٖ سَيِّئَةٞ مِّثۡلُهَاۖ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِ﴾ [الشورى: 40].
«و جزای کار بد مثل آن بدی است پس هر که عفو کند و سازش نماید در این صورت مزد و پاداش او بر خداست».
الهی در مورد سخا و جود و کرم چه سفارش مینمایی؟
﴿لَن تَنَالُواْ ٱلۡبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ﴾ [آل عمران: 92].
«هرگز به نیکی و خیر نمیرسیید مگر موقعی که از آنچه خودتان دوست دارید برای نیازمندان انفاق کنید».
﴿وَمَآ أَنفَقۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَهُوَ يُخۡلِفُهُۥۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ﴾ [سبأ: 39].
«و شما هر چه در راه خدا انفاق کنید به شما عوض میدهد و او بهترین روزیدهندههاست».
﴿وَأَنفِقُواْ خَيۡرٗا لِّأَنفُسِكُمۡۗ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ﴾ [التغابن: 16]
«و از مال خود (برای ذخیرۀ آخرت) بخشش کنید و کسانی که از بخل نفس خود محفوظ بمانند پس آنها رستگارانند».
﴿وَأَمَّا ٱلسَّآئِلَ فَلَا تَنۡهَرۡ١٠﴾ [الضحى: 10].
«(اگر نیازمندی از تو چیزی بخواهد بده) و بر سائل بانگ مزن».
﴿ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ٢٧٤﴾ [البقرة: 274].
«کسانی که اموال و داراییشان را در شب و روز (در راه خدا و برای جلب رضای او) انفاق میکنند و این انفاق ممکن است در پنهانی یا آشکار باشد برای آنان نزد پروردگارشان اجر و پاداشی است و هیچگونه خوف و هراسی نداشته و اندوهگین نمیگردند».
الهی در مورد صبر کردن چه میفرمایی؟
﴿فَٱصۡبِرۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ﴾ [الروم: 60].
«ای پیغمبر بر آنچه می گویند تو شکیبا باش که همانا وعده ی خداوند راست وحتمی است».
﴿وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَٱهۡجُرۡهُمۡ هَجۡرٗا جَمِيلٗا١٠﴾ [المزمل: 10].
«ای پیغمبر بر آنچه میگویند تو شکیبا باش و به طرزی نیکو از آنان دوری گزین».
﴿فَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعۡ مِنۡهُمۡ ءَاثِمًا أَوۡ كَفُورٗا٢٤﴾ [الإنسان: 24].
«ای پیغمبر بر اطاعت فرمان پروردگارت شکیبا باش و از مردم گنهکار و بدکیش اطاعت مکن».
﴿وَإِنَّ ٱللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٞ﴾ [الحج: 59].
«بدرستیکه خداوند هر آینه دانا و حلیم است».
﴿إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّٰهٞ مُّنِيبٞ٧٥﴾ [هود: 75].
«هر آینه ابراهیم حلیم و رئوف بود و از خداوند برای خود و دیگران آمرزش میطلبید».
﴿ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ٤٢﴾ [النحل: 42].
«کسانی که شکیبایی میکنند و بر پروردگارشان توکل دارند».
﴿وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ١٢٦﴾ [النحل: 126].
«اگر به شما مسلمانان کسی عقوبت و ستمی رسانید شما هم به همان مقدار انتقام کنید و اگر صبر کنید هر آینه این بهتر است برای صابرین».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٢٠٠﴾ [آل عمران: 200].
«ای اهل ایمان در کار دین صبور و شکیبا باشید و یکدیگر را به صبر و مقاومت توصیه کنید و آمادۀ کار دشمن بوده و تقوی پیشه کنید شاید شما رستگار شوید».
﴿وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّٰبِرِينَ﴾ [آل عمران: 146].
«خدا شکیبایان را دوست دارد».
﴿فَٱصۡبِرۡ كَمَا صَبَرَ أُوْلُواْ ٱلۡعَزۡمِ مِنَ ٱلرُّسُلِ﴾ [الأحقاف: 35].
«(ای پیامبر ما) صبر کن همچنان که پیغمبران اولواالعزم صبر کردند».
﴿إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَيۡرِ حِسَابٖ﴾ [الزمر: 10].
«هر آینه پاداش شکیبایان بطور کامل و بدون حساب داده خواهد شد».
﴿سَلَٰمٌ عَلَيۡكُم بِمَا صَبَرۡتُمۡۚ فَنِعۡمَ عُقۡبَى ٱلدَّارِ٢٤﴾ [الرعد: 24].
«(هنگام ورود صابرین به بهشت فرشتگان گویند) سلامتی ودرود باد بر شما به سبب آن که صبر کردید و چه خوب است سرای آخرت».
﴿إِنَّا وَجَدۡنَٰهُ صَابِرٗاۚ نِّعۡمَ ٱلۡعَبۡدُ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٞ﴾ [ص: 44].
«ما او را (ایوب را) بنده صابری یافتیم چه نیکو بندهای بود که دائم توجهش به درگاه ما بود».
الهی در مورد صداقت داشتن و امانت چه میفرمایی؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا٧٠﴾ [الأحزاب: 70].
«ای اهل ایمان خداترس باشید و همیشه به صدق و صواب سخن گویید».
﴿وَٱذۡكُرۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ إِسۡمَٰعِيلَۚ إِنَّهُۥ كَانَصَادِقَ ٱلۡوَعۡدِ وَكَانَ رَسُولٗا نَّبِيّٗا٥٤﴾ [مريم: 54].
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَكُونُواْ مَعَ ٱلصَّٰدِقِينَ١١٩﴾ [التوبة: 119].
«ای اهل ایمان از خداوند بترسید و همیشه با راستگویان باشید».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا﴾ [النساء: 58].
«هر آینه خداوند دستور میدهد به شما که امانات را به صاحبانش برگردانید».
﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ٨﴾ .المؤمنون:8
«و کسانی که به اماناتشان و همچنین به عهد و پیمان خود وفا میکنند».
﴿فَإِنۡ أَمِنَ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا فَلۡيُؤَدِّ ٱلَّذِي ٱؤۡتُمِنَ أَمَٰنَتَهُۥ وَلۡيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُۥ﴾ [البقرة: 283].
«و اگر بعضی از شما برخی دیگر را امین داند و امانتی به او بسپارد باید آن شخص امین از خدایش بترسد و امانت را رد نماید».
﴿قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡ﴾ [المائدة: 119].
«خداوند در روز قیامت فرماید امروز روزی است که صداقت و راستی راستگویان به آنها سود و فایده میرساند».
الهی در مورد حیا داشتن چه میفرمایی؟
﴿وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّ﴾ [الأحزاب: 53].
«خداوند از بیان حقیقت و اظهار حق حیاء نمیکند».
﴿وَلۡيَسۡتَعۡفِفِ ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغۡنِيَهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ﴾ [النور: 33].
«و کسانی که به عللی (نداشتن وضع خوب از جهت مالی یا چیزهای دیگر) عقد نکاح ننمودهاند باید عفیف بوده و پاکدامنی را ملزم باشند تا خداوند از فضل خود آنها را مستغنی گرداند».
الهی در مورد مخالفت کردن از هوای نفس چه میفرمایی؟
﴿وَلَا تَتَّبِعِ ٱلۡهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ﴾ [ص: 26].
«پیروی هوای نفس مکن که از راه خدا گمراهت میکند».
﴿أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ٢٤﴾ [النجم: 24].
«آیا برای آدمی هرچه آرزو کند حاصل میشود».
﴿فَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلۡهَوَىٰٓ أَن تَعۡدِلُواْ﴾ [النساء: 135].
«پیرو هوای نفس مشوید تا عدالت نگهدارید».
﴿وَلَا تَتَمَنَّوۡاْ مَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بِهِۦ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ﴾ [النساء: 32].
«آرزو و توقع بیمورد در فضیلت و مزیتی که خدا به آن بعضی را به بعضی برتری داده است مکنید (زیرا انسان فقط ظاهر امر را میبیند و از باطن امور بیخبر است بنابراین نمیتواند هیچگونه اظهارنظری که منطبق با حقیقت مطلب داشته باشد بکند».
﴿وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ٤٠ فَإِنَّ ٱلۡجَنَّةَ هِيَ ٱلۡمَأۡوَىٰ٤١﴾ [النازعات: 40-41].
«و اما کسی که (در صدد انجام معصیتی است و یک مرتبه به یاد خدا میافتد) از ایستادن در پیشگاه خداوند (در روز کیفر و حساب) بترسد و نفس خود را از هوی و هوس بازدارد پس محل چنین کسی بهشت است».
﴿وَمَنۡ أَضَلُّ مِمَّنِ ٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ بِغَيۡرِ هُدٗى﴾ [القصص: 50].
«و کیست گمراهتر از آن که بدون رهبری خداوند پیروی هوای نفس نماید؟».
﴿أَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيۡهِ وَكِيلًا٤٣﴾ [الفرقان: 43].
«البته دیدی کسی که هوای نفس خود را خدای خود قرار داده است آیا تو بر او وکیل هستی؟».
﴿بَلِ ٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٖ﴾ [الروم: 29].
«(مردم ستمکار و نادان در اثر غفلت و جهالت) از روی جهل و نادانی (عوض پیروی از احکام شرع) هوای نفس خود را پیروی کردند».
﴿قَدۡ أَفۡلَحَ مَن زَكَّىٰهَا٩ وَقَدۡ خَابَ مَن دَسَّىٰهَا١٠﴾ [الشمس: 9-10].
«هر کس نفس خود را از پلیدی پاک دارد رستگار خواهد شد و هر که تابع هوی شده و او را به کفر و گناه پلید سازد زیانکار خواهد گردید».
الهی در مورد داشتن تواضع چه میفرمایی؟
﴿وَبَشِّرِ ٱلۡمُخۡبِتِينَ﴾ [الحج: 34].
«(ای رسول ما) متواضعان و خاشعین را مژده بده».
﴿وَعِبَادُ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلَّذِينَ يَمۡشُونَ عَلَى ٱلۡأَرۡضِ هَوۡنٗا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ ٱلۡجَٰهِلُونَ قَالُواْ سَلَٰمٗا٦٣﴾ [الفرقان: 63].
«و بندگان (خاص) خدای رحمان کسانی هستند که بر روی زمین به تواضع و فروتنی راه میروند و هر گاه مورد خطاب اشخاص نادان قرار بگیرند با سلامت نفس و (زبان خوش) جواب میدهند».
﴿وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ١٩﴾ [لقمان: 19].
«در راه رفتن میانهرو باش و صدایت را آهسته در بیاور زیرا که زشتترین صداها هر آینه صدای الاغ است».
﴿وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ١٩﴾ [لقمان: 19].
«ای پیامبر پر و بال تواضع و مرحمت را بر تمام پیروان با ایمانت بگستران».
الهی در مورد دروغ و نفاق چه میفرمایی؟
﴿وَٱجۡتَنِبُواْ قَوۡلَ ٱلزُّورِ﴾ [الحج: 30].
«از قول باطل دوری گزینید».
﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ﴾ [البقرة: 39].
«و کسانی که کفر ورزیدند و آیات ما را دروغ پنداشتند پس همانا اهل جهنم هستند».
﴿إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ١٠٥﴾ [النحل: 105].
«فقط دروغ را کسانی به خدا میبندند که به ایات خدا ایمان نیاوردند و همین کافران هستند که خودشان مردمی دروغگویند».
﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا﴾ [الأنعام: 21].
« و در دنیا ستمکارتر از کسی که به خدا دروغ ببندد کیست »؟
﴿بَشِّرِ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ بِأَنَّ لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمًا١٣٨﴾ [النساء: 138].
«و به مردم منافق مژده بده که برایشان عذاب دردناکی آماده است».
﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يُعۡجِبُكَ قَوۡلُهُۥ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَيُشۡهِدُ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا فِي قَلۡبِهِۦ وَهُوَ أَلَدُّ ٱلۡخِصَامِ٢٠٤﴾ [البقرة: 204].
«بعضی مردم (ای پیامبر ما) تو را از گفتار دلفریب و دروغ خود به شگفتی میآورند (و مقصودشان این است) که بدین وسیله به متاع دنیا رسند و از نفاق و نادرستی هم خدا را بر گفتار خود شاهد میگیرند و چنین مردمی از بدترین دشمنان است».
﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ﴾ [النساء: 142].
«هر آینه مردم منافق (به نظر خودشان) خدا را گول میزنند در حالی که خدا آنها را گول زده است (مقصود از گول زدن خدا این است که نقشههایی را که منافقین برای فریب دادن پیغمبر به کار میبرند خدا آنها را خنثی مینماید».
﴿إِذَا جَآءَكَ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ قَالُواْ نَشۡهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُۥ وَٱللَّهُ يَشۡهَدُ إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ لَكَٰذِبُونَ١﴾ [المنافقون: 1].
«(ای پیامبر ما) چون منافقین پیش تو آمده و گفتند که ما شهادت میدهیم که تو پیامبر خدا هستی (فریب آنان را مخور) البته خداوند میداند که تو پیغمبر اویی و باز خداوند گواهی می دهد بر این که منافقین دروغ میگویند».
﴿وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٩٥﴾ [يونس: 95].
«و مانند کسانی مباش که به آیات خداوند (ایمان نیاورده و) آن را تکذیب کردند (اگر چنین کنی) تو هم از زیانکاران محسوب میشوی».
الهی در مورد خشم چه میفرمایی؟
﴿وَٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُواْ هُمۡ يَغۡفِرُونَ٣٧﴾ [الشورى: 37].
«و آنان که از زشتکاری و گناهان بزرگ میپرهیزند و چون بر کسی خشم و غضب کنند بر او میبخشند».
﴿وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِ﴾ [آل عمران: 134].
«خشم و غضب خود را فرو مینشاند و از بدیهای مردم در گذرند».
﴿فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَٱعۡتَدُواْ عَلَيۡهِ بِمِثۡلِ مَا ٱعۡتَدَىٰ عَلَيۡكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [البقرة: 194].
«پس هر که به ستمکاری بر شما تعدّی کند شما هم به همان مقدار برای او مقابله کنید و از خدا بترسید و بدانید که خداوند با پرهیزکاران است».
الهی در مورد آنان که در حال عیبجویی و غیبت هستند چه میفرمایی؟
﴿وَيۡلٞ لِّكُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ١﴾ [الهمزة: 1].
«وای بر هر شخص عیبجو و هرزهزبان».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞۖ وَ لَا تَجَسَّسُواْ وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٞ رَّحِيمٞ١٢﴾ [الحجرات: 12].
«ای اهل ایمان از بسیاری از پندارها در بارۀ یکدیگر اجتناب کنید که برخی از این گمانها و پندارها (چون مقرون به حقیقت نیست) گناه است و نیز هرگز در بارۀ یکدیگر (برای کشف عیوب هم) به جستوجو نپردازید و نباید یکی از شما غیبت دیگری را بنماید آیا شما دوست دارید که گوشت برادر مردۀ خود را بخورید البته از آن کراهت دارید پس از خداوند بترسید که خدا توبهپذیر و مهربان است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ﴾ [الحجرات: 11].
«ای اهل ایمان هرگز گروهی گروه دیگری را مسخره نکنند شاید آنهایی را که مسخره میکنند بهتر از مسخرهکنندگان باشند».
﴿وَلَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِ﴾ [الحجرات: 11].
«و هرگز عیبجویی خود نکنید و به نام و لقبهای زشت همدیگر را مخوانید».
الهی در مورد مکر و حیله چه میفرمایی؟
﴿وَمَا يَمۡكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمۡ﴾ [الأنعام: 123].
«و حیله نمیکردند مگر به خودشان».
﴿يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ﴾ [النساء: 142].
«آنها به خداوند خدعه و حیله میکردند در حالی که خداوند به آنها خدعه نمود».
﴿وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ٥٤﴾ .آل عمران:54
«آنها مکر کردند و خدا هم مکر نمود و خداوند بهترین مکرکنندگان است (جزای کردار ایشان را نمود)».
﴿وَقَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَلِلَّهِ ٱلۡمَكۡرُ جَمِيعٗا﴾ [الرعد: 42].
«آنان که پیش از اینان مکر کردند (مکر ایشان هیچ اثری نکرد) پس خداوند تمامی حیلهها را برمیگرداند».
﴿وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي كَيۡدَ ٱلۡخَآئِنِينَ﴾ [يوسف: 52].
«و خداوند هرگز خیانتکاران را به وسیلۀ مکر و حیلهشان به مقصود نمیرساند».
﴿أَفَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلَا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ٩٩﴾ .الأعراف:99
«آیا آنان از مکر خدا خاطر جمع شدند؟ (از عذاب خدا) از مکر خداوند ایمن و خاطر جمع نمیشوند مگر آنان که زیانکار هستند».
﴿وَٱلَّذِينَ يَمۡكُرُونَ ٱلسَّئَِّاتِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞۖ وَمَكۡرُ أُوْلَٰٓئِكَ هُوَ يَبُورُ﴾ [فاطر: 10]
«و برای آنان که به مکر و تزویر اعمال بد کنند عذاب سختی خواهد بود و نقشۀ مزدورانۀ آنها نیز نقش بر آب خواهد شد».
﴿وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُ﴾ [الأنفال: 62]
«اگر دشمنان به فکر و حیله و فریب تو باشند البته خداوند تو را (از شرّ آنها) کفایت میکند».
﴿وَإِذۡ يَمۡكُرُ بِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيُثۡبِتُوكَ أَوۡ يَقۡتُلُوكَ أَوۡ يُخۡرِجُوكَۚ وَيَمۡكُرُونَ وَيَمۡكُرُ ٱللَّهُۖ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلۡمَٰكِرِينَ٣٠﴾ [الأنفال: 30].
«(ای پیامبر) کافران در کشتن تو حیله کردند و مکری بکار بردند و خدا هم مکری بکار برد و خداوند بهترین مکرکنندگان است. (اشاره به خروج شبانه پیامبر اکرم از مکه به سوی مدینه است».
الهی در مورد بخل و حسد چه میگویی؟
﴿وَأُحۡضِرَتِ ٱلۡأَنفُسُ ٱلشُّحَّ﴾ [النساء: 128].
«و نفوس را بخل فرا گرفته است».
﴿قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا١٠٠﴾ [الإسراء: 100].
«(ای رسول ما به این مردم بخیل) بگو که اگر شما دارای گنجهای رحمت خدا هم شوید باز از ترس فقر از انفاق آنها بخل خواهید ورزید که انسان ذاتاً بخیل است».
﴿إِن يَسَۡٔلۡكُمُوهَا فَيُحۡفِكُمۡ تَبۡخَلُواْ وَيُخۡرِجۡ أَضۡغَٰنَكُمۡ٣٧﴾ [محمد: 37].
«و اگر از مال شما خدا چیزی هم به اصرار بخواهد باز بخل میورزید و کینۀ شما را آشکار میسازد».
﴿هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تُدۡعَوۡنَ لِتُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبۡخَلُۖ وَمَن يَبۡخَلۡ فَإِنَّمَا يَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦۚ وَٱللَّهُ ٱلۡغَنِيُّ وَأَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُۚ وَإِن تَتَوَلَّوۡاْ يَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُونُوٓاْ أَمۡثَٰلَكُم٣٨﴾ [محمد: 38].
«آرى، شما همان گروهى هستید که براى انفاق در راه خدا دعوت مىشوید، بعضى از شما بخل مىورزند؛ و هر کس بخل ورزد، نسبت به خود بخل کرده است؛ و خداوند بىنیاز است و شما همه نیازمندید؛ و هرگاه سرپیچى کنید، خداوند گروه دیگرى را جاى شما مىآورد پس آنها مانند شما نخواهند بود (و سخاوتمندانه در راه خدا انفاق مىکنند)».
﴿ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ وَيَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبُخۡلِ وَيَكۡتُمُونَ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ﴾ [النساء: 37].
«کسانی که علاوه بر خودشان که بخل میورزند سایر مردم را نیز به بخل وادار میکنند و آنچه را که خداوند از فضل خود به آنها داده است کتمان میکنند».
﴿وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ﴾ [الحشر: 9].
«و هر کس که نفس خود را از بخل نگه دارد پس چنین اشخاصی رستگارانند».
﴿وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ٥﴾ [الفلق: 5].
«(پناه میبرم به خدا) از شر حسد کنندهای موقعی که رشک برد».
﴿وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ﴾ [آل عمران: 180].
«آنان که بخل میورزند و حقوق فقیران را از مالی که خداوند به فضل خویش به آنها داده اداء نمیکنند گمان نکنند که این کار به سود آنان است بلکه به ضرر آنهاست زیرا در روز قیامت به آنچه که بخل کردهاند زنجیر آتشینی در گردن آنها خواهد بود».
﴿قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [المائدة: 27].
«(چون قربانی هابیل قبول شد و قربانی قابیل مردود گردید قابیل نسبت به برادر خود هابیل حسد نمود و) گفت البته من تو را خواهم کشت (هابیل گفت مرا گناهی نیست) خداوند فقط از پرهیزکاران میپذیرد».
﴿إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡتَكۡبِرِينَ﴾ [النحل: 23].
«و او (خداوند) متکبران را دوست ندارد».
﴿وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ١٨﴾ [لقمان: 18].
«به تکبّر و ناز از مردم رخ متاب و در روی زمین با غرور و تکبّر راه مرو که خداوند هرگز متکبّر خودستا را دوست نمیدارد».
﴿وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ﴾ [الأنفال: 47].
«و شما مانند منافقان نباشید که آنها از دیار خود برای غرور و ریاء خارج شدند».
﴿ٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ﴾ [الزمر: 72]
«داخل شوید از درهای دوزخ که آنجا همیشه خواهید ماند و چه جای بدی است جای متکبّران».
﴿كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ قَلۡبِ مُتَكَبِّرٖ جَبَّارٖ﴾ [غافر: 35].
«خداوند اینگونه بر دل هر متکبّر ستمکاری مهر شقاوت میزند».
﴿وَمَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعًا﴾ .النساء:172
«و هر که از بندگی خدا سرپیچی کند و تکبّر نماید زود باشد که خداوند همه را بسوی خود محشور سازد».
الهی آنها که ظلم و ستم میکنند چگونهاند؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغۡيُكُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُم﴾ [يونس: 23].
«ای مردم شما هرچه ظلم و ستم کنید ضررش متوجه خودتان است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ ٱلنَّاسَ شَيۡٔٗا وَلَٰكِنَّ ٱلنَّاسَ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ٤٤﴾ [يونس: 44].
«البته خداوند به مردم هیچگونه ظلمی نمیکند ولیکن این خود مردمانند که به خودشان ستم میکنند».
﴿وَسَيَعۡلَمُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَيَّ مُنقَلَبٖ يَنقَلِبُونَ﴾ [الشعراء: 227].
«و آنان که ظلم و ستم می کردند بزودی خواهند دانست که به چه کیفرگاهی بازگشت میکنند».
﴿وَٱلظَّٰلِمِينَ أَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمَۢا﴾ [الإنسان: 31].
«و (خداوند) برای ستمکاران عذاب دردناکی مهیّا ساخته است».
﴿لَّا يُحِبُّ ٱللَّهُ ٱلۡجَهۡرَ بِٱلسُّوٓءِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ﴾ [النساء: 148].
«خداوند دوست ندارد کسی به گفتار زشت صدایش را بلند گرداند مگر موقعی که برای او ستمی شده باشد. (در چنین موقعی اگر به صدای بلند داد زند و حقش را بخواهد مجاز است».
﴿إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ﴾ [الشورى: 40].
«البته او (خداوند) ستمگران را دوست ندارد».
﴿وَنَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلنَّارِ ٱلَّتِي كُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ﴾ [سبأ: 42].
« و ما روز قیامت به ستمگران میگوییم بچشید عذاب آتشی را که وقوع آن را شما تکذیب کرده و دروغ میپنداشتید ».
الهی در مورد عدالت داشتن چه میفرمایی؟
﴿قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِ﴾ [الأعراف: 29].
«(ای پیغمبر) بگو پروردگار من شما را به عدالت و درستی امر کرده است».
﴿وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ﴾ [الحجرات: 9].
«و عدالت کنید که خداوند عدالت کنندگان را دوست دارد».
﴿وَإِذَا قُلۡتُمۡ فَٱعۡدِلُواْ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ﴾ [الأنعام: 152].
«و هر گاه سخنی گویید به عدالت گرایید هرچند که در بارۀ خویشاوندان باشد (اگر به ضرر و علیه خویشاوندان هم باشد عدالت کنید)».
﴿وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِ﴾ [النساء: 58].
«و موقعی که بین مردم داوری میکنید عدالت را در نظر داشته بین آنها حکم کنید».
﴿ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰ﴾ [المائدة: 8].
«عدالت پیشه کنید که آن به تقوی و پرهیزکاری نزدیکتر است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنََٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْ﴾ [المائدة: 8]
«ای اهل ایمان در راه خدا پایدار و استوار بوده و بر عدالت و درستی گواه باشید و وبغض وکینه شما را وادار نسازد که نسبت به آنها عدالت روا ندارید (بی عدالتی کنید».
﴿وَأُمِرۡتُ لِأَعۡدِلَ بَيۡنَكُمُ﴾ [الشورى: 15].
«به من امر شده است (از جانب خداوند) که میان شما با عدالت رفتار کنم».
﴿وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡ﴾ [الكهف: 29].
«(ای پیغمبر) بگو حق همان است که از جانب پروردگار شما آمد».
﴿فَوَقَعَ ٱلۡحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١١٨﴾ [الأعراف: 118].
«پس حق ظاهر گشت و آنچه آنها میدانستند باطل گردید».
﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَفِي خُسۡرٍ٢ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡحَقِّ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ٣﴾ [العصر: 2-3].
«البته انسان (بطور کلی) در زیانکاری است مگر کسانی که ایمان آورده و اعمال شایسته انجام دهند و یکدیگر را به پیروی از حق و صبر کردن سفارش کنند».
الهی در مورد احسان کردن چه میفرمایی؟
﴿هَلۡ جَزَآءُ ٱلۡإِحۡسَٰنِ إِلَّا ٱلۡإِحۡسَٰنُ٦٠﴾ [الرحمن: 60]
«آیا پاداش نیکی جز نیکی چیز دیگری هست؟».
﴿وَأَحۡسِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾ [البقرة: 195].
«و نیکی کنید که خداوند نیکوکاران را دوست دارد».
﴿وَأَحۡسِن كَمَآ أَحۡسَنَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَ﴾ [القصص: 77].
«و به مردم نیکی کن همچنان که خداوند به تو احسان کرده است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ﴾ [النحل: 90]
«هر آینه خداوند امر میکند به عدالت و احسان».
﴿وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآ﴾ [النساء: 86].
«هر گاه شما را ستایشی کردند شما آنرا به نحوه ای نیکوتر از آن یا به همان صورت پاسخ دهید».
﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ﴾ [المائدة: 2].
«و برای کار نیک و پرهیزکاری به همدیگر کمک کنید و در مورد گناه و تعدّی (و تجاوز به حقوق دیگران) به هم کمک نکنید».
﴿وَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ﴾ [البقرة: 158].
«و هر که به راه خیر و نیکی شتابد خدا پاداش وی را خواهد داد که او به همۀ امور عالم است».
﴿لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ﴾ [النحل: 30].
«برای آنان که نیکوکارند هم در دنیا نیکی میدهیم و هم در آخرت خوشی دارند».
﴿لَّا خَيۡرَ فِي كَثِيرٖ مِّن نَّجۡوَىٰهُمۡ إِلَّا مَنۡ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوۡ مَعۡرُوفٍ أَوۡ إِصۡلَٰحِۢ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ﴾ [النساء: 114].
«هیچ فایدهای در سخن سرّی آنها نیست مگر این که کسی در صدقه دادن یا نیکی به خلق یا سازش و اصلاح بین مردم سخن سرّی بگوید».
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيۡرٞ مِّنۡهَا﴾ [النمل: 89].
«هر کسی احسان یا خیری کند پاداش بهتر از آن یابد».
﴿مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنۢبَتَتۡ سَبۡعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنۢبُلَةٖ مِّاْئَةُ حَبَّةٖۗ وَٱللَّهُ يُضَٰعِفُ لِمَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ٢٦١﴾ [البقرة: 261].
«مَثَل کسانی که اموالشان را در راه خداوند انفاق میکنند مثل دانهای است که (کاشته شود) هفت سنبل از آن میروید که هر سنبلی دارای یکصد دانه است و خداوند به هر که بخواهد همین مقدار را هم چند برابر میکند زیرا که وسعت دهنده و داناست».
الهی مجالست و همنشینی چگونه باشد؟
﴿وَإِذَا رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ يَخُوضُونَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦۚ وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَلَا تَقۡعُدۡ بَعۡدَ ٱلذِّكۡرَىٰ مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ٦٨﴾ [الأنعام: 68].
«چون گروهی را دیدی که برای (طعن و خردهگیری) به آیات ما گفتوگو میکنند پس از آنان دوری گزین تا در سخن دیگری وارد شوند و اگر شیطان فراموشت ساخت (وارد مجمع آنها شدی) بعد از آن متوجه ذکر خدا شدی دیگر با ستمکاران مجالست مکن».
﴿وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡخُلَطَآءِ لَيَبۡغِي بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٍ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَقَلِيلٞ مَّا هُمۡ﴾ [ص: 24].
«بسیاری از معاشران و شریکان در حق یکدیگر ظلم و ستم میکنند مگر کسانی که اهل ایمان باشند و عمل صالح انجام دهند که آنها هم بسیار کمند».
﴿ٱلۡأَخِلَّآءُ يَوۡمَئِذِۢ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوٌّ إِلَّا ٱلۡمُتَّقِينَ٦٧﴾ [الزخرف: 67].
«دوستان و رفقا در روز قیامت دشمن یکدیگر میشوند مگر پرهیزکاران (زیرا اشخاصی که با هم دوستی میکنند اگر تقوی نداشته باشند همدیگر را به انجام اعمال ناشایست و حتی محرمات وادار میکنند مثلا کسی که با قمارباز یا شرابخوار دوستی کند در اثر معاشرت با دوست فاسق او هم مبتلا به فسق و فجور خواهد شد لذا در قیامت نسبت به هم کینه داشته و دشمن هم خواهند بود)».
﴿وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا٣٦﴾ [النساء: 36].
«خدای یگانه را بپرستید و چیزی را شریک او قرار ندهید و نسبت به پدر و مادر و خویشان و فقیران و همسایۀ قوم خویش و همسایۀ بیگانه و دوست پهلویی و رهگذران و بندگان و کنیزانی که زیردست شما هستند در حق همه نیکی و مهربانی کنید که خداوند مردم خودپسند و متکبّر را دوست ندارد».
الهی در مورد مشورت کردن چه میفرمایی؟
﴿وَشَاوِرۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِۖ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ﴾ [آل عمران: 159].
«(ای پیامبر ما) در کارها با انان مشورت کن و پس از شور و تحقیق چون تصمیم گرفتی آنگاه بر خداوند توکل کن».
﴿وَٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِرَبِّهِمۡ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَمۡرُهُمۡ شُورَىٰ بَيۡنَهُمۡ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ٣٨﴾ [الشورى: 38].
«و آنان که امر خدا را اطاعت کرده و نماز بپا داشتند و (در حفظ دین خود از شر کفار) کارشان را به مشورت یکدیگر انجام داده و از آنچه به آنها روزی دادهایم به فقیران و نیازمندان انفاق میکنند».
﴿قَالَتۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ أَفۡتُونِي فِيٓ أَمۡرِي مَا كُنتُ قَاطِعَةً أَمۡرًا حَتَّىٰ تَشۡهَدُونِ٣٢﴾ [النمل: 32].
«(بلقیس به مشورت) گفت ای رجال کشور به کار من رأی دهید که من تاکنون بیحضور شما به هیچ کاری تصمیم نگرفتهام».
الهی در وفای به عهد چه میفرمایی؟
﴿وَبِعَهۡدِ ٱللَّهِ أَوۡفُواْ﴾ [الأنعام: 152].
«و به عهد و پیمانی که با خدا بستهاید وفا کنید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَوۡفُواْ بِٱلۡعُقُودِ﴾ [المائدة: 1].
«ای اهل ایمان هر عهد و پیمانی که (با خدا و مردم) بستهاید وفا کنید».
﴿وَعۡدَ ٱللَّهِ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ ٱلۡمِيعَادَ﴾ [الزمر: 20].
«(این بهشت) وعدۀ خداست و خداوند خلاف وعده نمیکند».
﴿وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ كَانَ مَسُۡٔولٗا﴾ [الإسراء: 34].
«و به عهد خود باید وفا کنید که البته (در قیامت) از عهد و پیمان سؤال خواهد شد».
﴿وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِمَا عَٰهَدَ عَلَيۡهُ ٱللَّهَ فَسَيُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا﴾ [الفتح: 10].
«و هر کس به عهدی که با خدا بسته است وفا کند بزودی خداوند به او پاداش بزرگ عطا خواهد نمود».
﴿وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْ﴾ [البقرة: 177].
«و به عهد و پیمانشان وفا کنندهاند موقعی که عهد میکنند».
﴿مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ﴾ .الأحزاب:23
«بعضی از آن مؤمنان مردانی هستند که به عهد و پیمانی که با خدا بستهاند کاملاً وفا نمودند».
﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ٧٦﴾ [آل عمران: 76].
«آری هر کس به عهد خود وفا کند و خداترس شود خداوند پرهیزکاران را دوست دارد».
الهی در مورد نزدیکان چه میفرمایی؟
﴿وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ﴾ [الإسراء: 26].
«و حق نزدیکان را ادا کن».
﴿وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِي تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَ﴾ [النساء: 1].
«و بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر مسئلت میکنید و در بارۀ ارحام کوتاهی نکنید».
﴿قُل لَّآ أَسَۡٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًا إِلَّا ٱلۡمَوَدَّةَ فِي ٱلۡقُرۡبَىٰ﴾ [الشورى: 23].
«(ای پیامبر) بگو من از شما اجر و پاداشی نمیخواهم مگر دوستی در مورد نزدیکان من».
﴿وَٱلَّذِينَ يَصِلُونَ مَآ أَمَرَ ٱللَّهُ بِهِۦٓ أَن يُوصَلَ وَيَخۡشَوۡنَ رَبَّهُمۡ وَيَخَافُونَ سُوٓءَ ٱلۡحِسَابِ٢١﴾ [الرعد: 21].
«و کسانی که در مورد آنچه خداوند دستور داده است صلۀ رحم میکنند و از پروردگارشان و همچنین از بدی اعمال و حساب آنها میترسند».
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡيَتَٰمَىٰۖ قُلۡ إِصۡلَاحٞ لَّهُمۡ خَيۡرٞ﴾ [البقرة: 220].
«و از تو (ای پیامبر) در بارۀ یتیمان سؤال کنند بگو که به اصلاح حال آنها و مصلحت اموال ایشان بکوشید بهتر است».
﴿وَءَاتُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰٓ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَتَبَدَّلُواْ ٱلۡخَبِيثَ بِٱلطَّيِّبِۖ وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَهُمۡ إِلَىٰٓ أَمۡوَٰلِكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حُوبٗا كَبِيرٗا٢﴾ [النساء: 2].
«و اموال یتیمان را پس از بلوغ به دست آنها بدهید و مال (بد) خود را با مالهای (خوب آنها) تبدیل مکنید و اموال آنها را به ضمیمۀ اموال خود مخورید که آن گناه بزرگی است».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥ﴾ [الأنعام: 152].
«و به مال یتیم نزدیک نشوید مگر آن که راه بهتری (به نفع یتیم) در نظر داشته باشید تا آن که به حد بلوغ و رشد برسد».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلۡيَتَٰمَىٰ ظُلۡمًا إِنَّمَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ نَارٗاۖ وَسَيَصۡلَوۡنَ سَعِيرٗا١٠﴾ [النساء: 10].
«کسانی که اموال یتیمان را به ستمگری میخورند در حقیقت به شکمشان آتش جهنم را میریزند و بزودی در آتش فروزان جهنم خواهند افتاد».
﴿أَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي يُكَذِّبُ بِٱلدِّينِ١ فَذَٰلِكَ ٱلَّذِي يَدُعُّ ٱلۡيَتِيمَ٢﴾ [الماعون: 1-2].
«(ای رسول ما) آیا دیدی آن کس را (ولیدبن مغیره) که روز جزا را انکار میکرد این همان شخص است که یتیم را از درِ خود (به قهر) میراند».
﴿يَتِيمٗا ذَا مَقۡرَبَةٍ١٥﴾ [البلد: 15].
«(و احسان کردن) به یتیمی از قوم خویشان».
﴿أَلَمۡ يَجِدۡكَ يَتِيمٗا فََٔاوَىٰ٦﴾ [الضحى: 6].
«(ای پیامبر) آیا تو یتیمی نبودی که خداوند تو را در پناه خویش جای داد».
﴿فَأَمَّا ٱلۡيَتِيمَ فَلَا تَقۡهَرۡ٩﴾ [الضحى: 9].
«پس هزگز یتیمی را آزرده خاطر مکن».
الهی در مورد اموالمان چگونه باشیم؟
﴿وَأَنفِقُواْ مِن مَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُن مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ١٠﴾ [المنافقون: 10].
«و از آنچه روزی شما کردیم در راه خدا انفاق کنید پیش از آن که مرگ به یکی از شما فرا رسد و در آن حال (به حسرت و تأسف گوید پروردگارا اجل مرا اندکی به تأخیر انداز تا صدقه و احسان کنم و از نیکوکاران باشم».
﴿وَلَن يُؤَخِّرَ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِذَا جَآءَ أَجَلُهَاۚ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ١١﴾ [المنافقون: 11].
«و خداوند هرگز اجل کسی را که رسیده باشد به تأخیر نمیاندازد و خدا به آنچه شما میدانید آگاه است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خُلَّةٞ وَلَا شَفَٰعَةٞ﴾ [البقرة: 254].
«ای اهل ایمان از آنچه به شما روزی کردیم انفاق کنید پیش از آن روزی که نه کسی برای آسایش خود چیزی تواند خرید و نه دوستی ونه شفاعت بکار آید».
الهی در مورد جهد و کوشش چه سفارش مینمایی؟
﴿وَمَن جَٰهَدَ فَإِنَّمَا يُجَٰهِدُ لِنَفۡسِهِۦٓ﴾ [العنكبوت: 6]
«و هر که مجاهدت و کوشش کند فقط برای نفس خود کوشش کرده است».
﴿وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ٣٩ وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ٤٠﴾ [النجم: 39-40].
«و برای آدمیزاد جز آن که سعی و کوشش کند چیزی دیگر نخواهد بود و البته انسان پاداش سعی خود را (چه در دنیا و چه در آخرت) خواهد دید».
﴿مَّنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَآءَ فَعَلَيۡهَا﴾ [فصلت: 46].
«هر که کار شایستهای انجام دهد و یا مرتکب سیئهای گردد در هر صورت برای خود کرده است و پاداش و کیفر آن متوجّه خودش خواهد بود».
﴿كُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا كَسَبَتۡ رَهِينَةٌ٣٨﴾ [المدثر: 38].
«هر نفسی در گرو عمل انجام دادۀ خود است».
﴿وَلَا تَكۡسِبُ كُلُّ نَفۡسٍ إِلَّا عَلَيۡهَا﴾ [الأنعام: 164].
«و هیچ کس چیزی نیندوخت مگر برای خود».
﴿وَٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ فِينَا لَنَهۡدِيَنَّهُمۡ سُبُلَنَا﴾ [العنكبوت: 69].
«کسانی که در راه ما کوشش کنند ما هم آنها را به راه خودمان هدایت میکنیم».
الهی در مورد کسب و تجارت چه سفارش مینمایی؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً عَن تَرَاضٖ مِّنكُمۡ﴾ [النساء: 29].
«ای اهل ایمان مال یکدیگر را بین خودتان بناحق مخورید مگر این که تجارتی از روی رضا و رغبت انجام دهید».
﴿فَإِذَا قُضِيَتِ ٱلصَّلَوٰةُ فَٱنتَشِرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ﴾ [الجمعة: 10].
«(پس از آن که) نماز جماعت تمام شد (جهت کسب روزی) در زمین پراکنده شوید و از فضل و کرم خداوند روزیهای خود را جستوجو کنید».
﴿وَإِذَا رَأَوۡاْ تِجَٰرَةً أَوۡ لَهۡوًا ٱنفَضُّوٓاْ إِلَيۡهَا وَتَرَكُوكَ قَآئِمٗاۚ قُلۡ مَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ مِّنَ ٱللَّهۡوِ وَمِنَ ٱلتِّجَٰرَةِۚ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ١١﴾ [الجمعة: 11].
«(ای پیامبر) و هر موقع که تجارتی یا کار لهوی ببینند پراکنده میشوند به طرف آن و تو را در حال قیام رها میکنند بگو آنچه نزد خداست بهتر از هر لهو و هر تجارتی است و خداوند بهترین روزی دهندگانست».
الهی در صدقه دادن چگونه باشیم؟
﴿قَوۡلٞ مَّعۡرُوفٞ وَمَغۡفِرَةٌ خَيۡرٞ مِّن صَدَقَةٖ يَتۡبَعُهَآ أَذٗىۗ وَٱللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٞ٢٦٣﴾ [البقرة: 263].
«سخن نیک و بخشش بهتر از صدقهای است که دنبال آن اذیتی باشد و خداوند بینیاز و بردبار است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبۡطِلُواْ صَدَقَٰتِكُم بِٱلۡمَنِّ وَٱلۡأَذَىٰ﴾ [البقرة: 264].
«ای اهل ایمان صدقات خود را با منّت گذاشتن و اذیّت کردن تباه مکنید».
﴿إِنَّ ٱلۡمُصَّدِّقِينَ وَٱلۡمُصَّدِّقَٰتِ وَأَقۡرَضُواْ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا يُضَٰعَفُ لَهُمۡ وَلَهُمۡ أَجۡرٞ كَرِيمٞ١٨﴾ [الحديد: 18].
«مردان و زنانی که صدقه و قرضالحسنه میدهند خداوند اجر آنها را چندین برابر سازد و برای آنها پاداش با لطف و کرامت است».
﴿أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَأۡخُذُ ٱلصَّدَقَٰتِ﴾ [التوبة: 104].
«آیا ندانستند که خداوند چنان خدایی است که توبه را از بندگانش میپذیرد و صدقهها را میگیرد؟».
﴿وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا٢٩﴾ [الإسراء: 29].
«و نه هرگز دست خود را (در احسان به خلق) محکم بستهدار و نه بسیار گشاده دار که هر کدام کنی به نکوهش و حسرت خواهی نشست».
﴿وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرۡ تَبۡذِيرًا٢٦﴾ [الإسراء: 26].
«(ای رسول ما تو خود و امتت) حقوق خویشاوندان و ارحام خود را ادا کن و فقیران و رهگذران بیچاره را به حق خودشان برسان و هرگز اسراف روا مدار».
﴿وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ١٩﴾ [لقمان: 19].
«در رفتارت میانهروی اختیار کن و سخن به آرامی بگو نه با فریاد بلند، زیرا که منکر و زشتترین صداها صوت الاغ است».
﴿يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ٣١﴾ [الأعراف: 31].
«ای فرزندان آدم زیورهای خود را در مقام عبادت به خود برگیرید و هم از نعمتهای خدا بخورید و بیاشامید ولی اسراف مکنید که خدا مسرفان را (که اندازه نگه ندارند) دوست نمیدارد».
﴿وَٱلَّذِينَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمۡ يُسۡرِفُواْ وَلَمۡ يَقۡتُرُواْ وَكَانَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ قَوَامٗا٦٧﴾ [الفرقان: 67].
«و(بندگان حقیقی خداوند بسیار بخشنده) آنان هستند که هنگام انفاق به مسکینان اسراف نکرده و بخل هم نورزند و بلکه در احسان میانهرو و معتدل باشند».
الهی راجع به دوراندیشی چه سفارش مینمایی؟
﴿إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱلۡفُلۡكِ ٱلَّتِي تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِمَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن مَّآءٖ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖ وَتَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ وَٱلسَّحَابِ ٱلۡمُسَخَّرِ بَيۡنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ١٦٤﴾ [البقرة: 164].
«هر آینه در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد شب و روز و کشتی که در دریا به نفع مردم در حرکت است و آنچه خداوند از آسمان نازل میکند از آب که زمین مرده را با آن آب زنده میکند و پراکنده میکند در روی زمین از هر نوع جنبندهای را و گردانیدن بادها و ابرهای تسخیر شده بین آسمان و زمین (همۀ اینها) نشانههایی است برای کسانی که تعقّل میکنند ».
الهی آنها که سرگرم لهو و لعب هستند چگونهاند؟
﴿وَمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَهۡوٞ وَلَعِبٞۚ وَإِنَّ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ لَهِيَ ٱلۡحَيَوَانُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ٦٤﴾ [العنكبوت: 64].
«و این زندگانی چند روزه (اگر در پرستش حق و سعادت آخرت صرف نشود) سرگرمی و بازیچهای بیش نیست و زندگانی اگر مردم بدانند دار آخرتست (که حیاتش جاوید و نعمتش بیرنج است)».
﴿لَوۡ أَرَدۡنَآ أَن نَّتَّخِذَ لَهۡوٗا لَّٱتَّخَذۡنَٰهُ مِن لَّدُنَّآ إِن كُنَّا فَٰعِلِينَ١٧﴾ [الأنبياء: 17].
«اگر میخواستیم به بازی بگیریم و کنندۀ این کار بودیم، از نزد خود میگرفتیم».
﴿بَلۡ نَقۡذِفُ بِٱلۡحَقِّ عَلَى ٱلۡبَٰطِلِ فَيَدۡمَغُهُۥ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٞۚ وَلَكُمُ ٱلۡوَيۡلُ مِمَّا تَصِفُونَ١٨﴾ [الأنبياء: 18].
«بلکه ما (علاوه بر آن که کار باطل نکنیم) همیشه حق را بر باطل غالب و پیروزی میگردانیم تا باطل را محو و نابود سازیم و وای بر شما که خدا را به وصف کار باطل و بازیچه متّصف میگردانیم».
﴿ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بَِٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ٥١﴾ [الأعراف: 51].
«آنهایی که دین خدا را فسون و بازیچه گرفته و متاع و زندگانی دنیا آنها را مغرور و غافل کرد. امروز ما هم آنها را به رحمت در نظر نمیآوریم چنان که آنان این روزشان را بهخاطر نیاوردند و آیات ما را (راجع به ثواب و عقاب قیامت) انکار کردند».
الهی در بارة شراب و زنا چه میگویی؟
﴿لَا تَقۡرَبُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمۡ سُكَٰرَىٰ﴾ [النساء: 43].
«موقعی که مست هستید به نماز نزدیک نشوید (البته معنی آیه چنان که بعضیها تصور می کنند این نیست که موقع نماز خواندن مست نباشند مثلاً در سایر موارد اشکالی نخواهد داشت بلکه آیاتی که مربوط به حرمت خَمر است بسته به اوضاع و احوال اعراب بتدریج نازل شده است بهطوری که در آیات بعدی صریحاً به حرمت آن اشاره گردیده و برای ابد از شُرب خَمر نهی شده است».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَا﴾ [البقرة: 219].
«ای پیغمبر از تو دربارهی شرب خمر و قمار میپرسند بگو در آن دو گناه بزرگی است و منافعی هم از لحاظ اقتصادی برای مردم دارد اما گناه آن دو خیلی بیشتر از سودشان است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٩٠﴾ [المائدة: 90].
«ای اهل ایمان هر آینه شراب و قمار و انصاب و ازلام ناپاکی است و از کارهای شیطانی است پس شما از چنین اعمالی اجتناب کنید شاید رستگار شوید».
﴿إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ٩١﴾ [المائدة: 91].
«هر آینه شیطان قصد آن دارد که به وسیلۀ شراب و قمار میان شما عداوت و کینه برانگیزد تا شما را از ذکر خدا و نماز بازدارد پس آیا شما از آن دست برمیدارید؟».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلزِّنَىٰٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ﴾ [الإسراء: 32].
«هرگز به عمل زنا نزدیک نشوید که کاری بسیار زشت است».
﴿وَلَا يَزۡنُونَۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ يَلۡقَ أَثَامٗا٦٨ يُضَٰعَفۡ لَهُ ٱلۡعَذَابُ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَيَخۡلُدۡ فِيهِۦ مُهَانًا٦٩﴾ [الفرقان: 68-69].
«و(بندگان حقیقی خداوند بسیار بخشنده) هرگز گرد عمل زنا نمیگردند که هر که این عمل کند کیفرش را خواهد یافت و عذابش در قیامت مضاعف شود و با ذلت و خواری در دوزخ داخل گردد».
﴿ٱلزَّانِي لَا يَنكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوۡ مُشۡرِكَةٗ وَٱلزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَآ إِلَّا زَانٍ أَوۡ مُشۡرِكٞۚ وَحُرِّمَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ٣﴾ [النور: 3].
«مرد زناکار جز با زن زناکار و مشرک نکاح نمیکند و زن زانیه هم جز با مرد زناکار و مشرک نکاح نمیکند و این کار بر مؤمنین حرام شده است».
الهی در مورد بهداشت و غذا خوردن چه سفارش مینمایی؟
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِينَ وَيُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِينَ﴾ [البقرة: 222].
«خداوند توبهکنندگان و پاکیزگان را دوست دارد».
﴿وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ طَهُورٗا﴾ [الفرقان: 48].
«و ما از آسمان برای شما آب پاکیزهای (آب باران) نازل میکنیم».
﴿وَأَسۡقَيۡنَٰكُم مَّآءٗ فُرَاتٗا﴾ [المرسلات: 27].
«و شما را با آب شیرین سیراب میکنیم».
﴿وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْ﴾ [الأعراف: 31].
«بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید».
الهی کردار نیک و بد ثبت میشود؟
﴿وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا١٣ ٱقۡرَأۡ كِتَٰبَكَ كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا١٤﴾ [الإسراء: 13-14].
«و ما مقدّرات و نتیجۀ اعمال نیک و بد هر انسانی را طوق گردن او ساختیم (که ملازم و قرین همیشگی او باشد) و روز قیامت کتاب اعمال او را بیرون آریم در حالی که آن نامه چنان باز باشد که همۀ اوراق آن را یک مرتبه ملاحظه کند. خطاب رسد کتاب اعمالت را بخوان که تو تنها برای رسیدگی به حساب خویش کافی هستی».
الهی آنان که زینت این دنیا را میخواهند چگونهاند؟
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ١٥ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٦﴾ [هود: 15-16].
«کسانی که طالب تعیّش مادی و زینت و شهوات دنیوی هستند ما مزد سعی آنها را به کار دنیا کاملاً میدهیم و هرگز از اجر عملشان کم نخواهد شد. (ولی) اینان هستند که دیگر در آخرت نصیبی جز آتش دوزخ ندارند و همۀ افکار و اعمالشان در راه دنیا باطل و ضایع میگردد».
﴿ٱلَّذِينَ يَسۡتَحِبُّونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلِۢ بَعِيدٖ٣﴾ [إبراهيم: 3].
«(کافران و) آنان که زندگانی دنیا را محبوب و مقدم دارند بر آخرت و خلق را از راه خدا برگردانند و آن راه راست را به شک و شبهات کج کنند آنان در گمراهی و (از سعادت و رحمت خدا) دورند».
﴿مَّن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡعَاجِلَةَ عَجَّلۡنَا لَهُۥ فِيهَا مَا نَشَآءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلۡنَا لَهُۥ جَهَنَّمَ يَصۡلَىٰهَا مَذۡمُومٗا مَّدۡحُورٗا١٨﴾ [الإسراء: 18].
«هر کس به سعی و کوشش خود متاع عاجل و (لذات فانی دنیا) را طالب است متاع دنیا را به او میدهیم (لیکن باز) به هر که خواهیم و هر چه مشیّت ازلی ما باشد سپس در عالم آخرت و دوزخ را نصیب او کنیم که با نکوهش و مردودی به جهنم درآید».
﴿وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةِۢ بَطِرَتۡ مَعِيشَتَهَاۖ فَتِلۡكَ مَسَٰكِنُهُمۡ لَمۡ تُسۡكَن مِّنۢ بَعۡدِهِمۡ إِلَّا قَلِيلٗاۖ وَكُنَّا نَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثِينَ٥٨﴾ [القصص: 58].
«چه بسیار شده که ما اهل دیاری را که به هوسرانی و خوشگذرانی پرداختند هلاک کردیم. پس این خانههای ویران آنها است که بعد از آنان جز عده قلیلی در آن دیار سکونت نیافت و تنها ما وارث دیار آنها بودهایم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ٥﴾ [فاطر: 5].
«ای مردم البته وعدۀ (قیامت) خدا حق است پس مبادا که زندگانی دنیای فانی تو را مغرور سازد و مبادا سرگرم عصیان شوید و شیطان فریبنده از قهر و انتقام حق به عفو خدا مغرورتان گرداند».
﴿وَمَآ أُوتِيتُم مِّن شَيۡءٖ فَمَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتُهَاۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٦٠﴾ [القصص: 60].
«پس آنچه از نعمتهای این عالم به شما داده شده متاع و زیور بیقدر زندگانی دنیا است (اما) آنچه در نزد خداست برای شما بسیار بهتر و باقیتر است اگر فهم و عقل بکار بندید».
﴿وَمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَهۡوٞ وَلَعِبٞۚ وَإِنَّ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ لَهِيَ ٱلۡحَيَوَانُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ٦٤﴾ [العنكبوت: 64].
«و این زندگانی چند روزه دنیا (اگر در پرستش حق و سعادت آخر صرف نشود) سرگرمی و بازیچهای بیش نیست و زندگانی اگر مردم بدانند دار آخرتست (که حیاتش جاوید و نعمتش بیرنج است)».
الهی آنان که زینت آخرت را میخواهند چگونهاند؟
﴿وَمَنۡ أَرَادَ ٱلۡأٓخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعۡيَهَا وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ كَانَ سَعۡيُهُم مَّشۡكُورٗا١٩﴾ [الإسراء: 19].
«و کسانی که طالب حیات آخرت باشند و بدین منظور سعی و کوشش نموده و به خدا ایمان داشته باشند پس سعی آنها مقبول و مأجور (مقام قرب الهی خواهد بود)».
﴿تِلۡكَ ٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ نَجۡعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوّٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فَسَادٗاۚ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ٨٣﴾ [القصص: 83].
«ما این دار (بهشت ابدی) آخرت را برای آنان که در زمین ارادۀ علو و فساد و سرکشی ندارند مخصوص می گردانیم و حُسن عاقبت خاص پرهیزکاران است».
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ حَرۡثَ ٱلۡأٓخِرَةِ نَزِدۡ لَهُۥ فِي حَرۡثِهِۦۖ وَمَن كَانَ يُرِيدُ حَرۡثَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِن نَّصِيبٍ٢٠﴾ [الشورى: 20].
«هر کس حاصل مزرعۀ آخرت را بخواهد بر تخمی که کاشته میافزاییم و هر که تنها حاصل کشت دنیا را بخواهد او را هم از آن با نصیب می کنیم ولی در آخرت (از نعمت ابدی آن) نصیبی نخواهد یافت».
الهی چه کسانی از رحمت تو ناامیدند؟
﴿قَالَ وَمَن يَقۡنَطُ مِن رَّحۡمَةِ رَبِّهِۦٓ إِلَّا ٱلضَّآلُّونَ٥٦﴾ [الحجر: 56].
«(ابراهیم) گفت آری بجز مردم (نادان و) و گمراه کسی از لطف خدا نومید نیست».
الهی کسی میتواند نعمتهایت را بشمارد؟
﴿وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ١٨﴾ [النحل: 18].
«اگر بخواهید که نعمتهای بیحد و حساب خدا را شماره کنید هرگز نتوانید که خدا در حق بندگان بسیار غفور و مهربان است».
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّي وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا٨٥﴾ [الإسراء: 85].
«(ای رسول ما) تو را از حقیقت روح میپرسند جواب ده که روح به فرمان خداست (و شما پی به حقیقت آن نمیبرید زیرا) آنچه از علم به شما داده شده اندک است».
الهی اعمال ما چگونه ثبت میشود؟
﴿إِذۡ يَتَلَقَّى ٱلۡمُتَلَقِّيَانِ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِيدٞ١٧ مَّا يَلۡفِظُ مِن قَوۡلٍ إِلَّا لَدَيۡهِ رَقِيبٌ عَتِيدٞ١٨﴾ [ق: 17-18].
«هنگامی که دو ملک (رقیب و عتید) به مراقبت او از راست و از چپ نشستهاند. سخنی از خیر و شر بر زبان نیاورده جز آن که رقیب و عتید بر آن آمادهاند».
الهی هر چیزی از روی حساب آفریده شده است؟
﴿إِنَّا كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ٤٩﴾ [القمر: 49].
«البته ما هر چیزی که آفریدیم به اندازه آفریدیم».
الهی اجنه هم باید حساب پس دهند؟
﴿سَنَفۡرُغُ لَكُمۡ أَيُّهَ ٱلثَّقَلَانِ٣١﴾ [الرحمن: 31].
«بزودی به حساب شما خواهیم پرداخت ای گروه جن و انس».
الهی همه موجودات ذکر و تسبیح میگویند؟
﴿سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ١﴾ [الحديد: 1].
«تسبیح گویند و ستایش میکنند هر چه در آسمانها و زمین است خدای یکتا را که مقتدر و حکیم است».
الهی ذکر و تبسیح در چه زمانهایی مناسبتر است؟
﴿فَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ ٱلۡغُرُوبِ٣٩ وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَسَبِّحۡهُ وَأَدۡبَٰرَ ٱلسُّجُودِ٤٠﴾ [ق: 39-40].
«پس تو (ای رسول بر تکذیب منکران) صبر کن و به حمد و ستایش خدا تسبیح گو پیش از طلوع خورشید (به نماز صبح) و پیش از غروب آن (بعد از ظهر و عصر) و باز برخی از شب را (به نماز مغرب و عشاء) و هم در عقب سجدهها به تسبیح خدا پرداز».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن ذَكَرٖ وَأُنثَىٰ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ شُعُوبٗا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْۚ إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٞ١٣﴾ [الحجرات: 13].
«ای مردم، همانا ما شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آنگاه شعبههای بسیار و فِرَق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، بزرگوارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست، البته خدا از حال شما کاملاً آگاه است».
الهی بوزینه از انسانهای مسخ شده است؟
﴿وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلَّذِينَ ٱعۡتَدَوۡاْ مِنكُمۡ فِي ٱلسَّبۡتِ فَقُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِِٔينَ٦٥﴾ [البقرة: 65].
«محققاً دانستهاید جماعتی از شما که عصیان ورزیده حرمت روز شنبه را نگاه نداشتند آنان را مسخ کردیم و گفتیم (دور از مقام انسانیت) بوزینه شوید».
﴿فَلَمَّا عَتَوۡاْ عَن مَّا نُهُواْ عَنۡهُ قُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِِٔينَ١٦٦﴾ [الأعراف: 166].
«آنگاه که سرکشی و تکبّر کرده و آنچه ممنوع بود مرتکب شدند (ما هم آنها را مسخ کردیم) و گفتیم به شکل بوزینه شوید و دور و بازمانده از رحمت خدا باشید».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَاۗ وَيَسَۡٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلِ ٱلۡعَفۡوَۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَتَفَكَّرُونَ٢١٩﴾ [البقرة: 219].
«(ای رسول) از تو از حکم شراب و قمار میپرسند بگو این دو عمل گناه بسیار بزرگی است، گرچه به ظاهر سودهایی به مردم دارد ولی گناه آن بیش از سود آنها است، و سؤال میکنند از تو که چه در راه خدا انفاق کنند جواب بده آنچه زاید بر ضروری زندگانی است بدین روشنی خدا آیات خود را برای شما بیان میکند باشد که تفکر کرده و عقل خود را بهکار بندید».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَهِلَّةِۖ قُلۡ هِيَ مَوَٰقِيتُ لِلنَّاسِ وَٱلۡحَجِّۗ وَلَيۡسَ ٱلۡبِرُّ بِأَن تَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنِ ٱتَّقَىٰۗ وَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِنۡ أَبۡوَٰبِهَاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ١٨٩﴾ [البقرة: 189].
«(ای پیامبر) اگر از تو سؤال کنند که سبب بدر و هلال ماه چیست؟ جواب ده که در آن تعیین اوقات عبادات و حج و معاملات مردم است و نیکوکاری به آن نیست از پشت دیوار به خانه درآیید چرا که این کار ناشایسته است و نیکویی در آن است که پارسا باشید، و به خانهها (و به هر کار) از راه و درب آن داخل شوید و تقوا پیشه کنید، باشد که رستگار شوید».
﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۗ يُرِيدُ ٱللَّهُ بِكُمُ ٱلۡيُسۡرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ ٱلۡعُسۡرَ وَلِتُكۡمِلُواْ ٱلۡعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰكُمۡ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٨٥﴾ [البقرة: 185].
«ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل پس هر کس دریابد ماه رمضان را باید تمام آن ماه را روزه بدارد و هر کسی هم که مریض و یا در سفر باشد به شمارۀ آنچه روزۀ خورده است از ماههای دیگر روزه بدارد که خداوند برای شما حکم آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته و برای این عدد روزه را تکمیل کرده و خدا را به عظمت یاد کنید که شما را به دین اسلام هدایت فرموده باشد که از این نعمت بزرگ سپاسگزار گردید».
الهی آنها که اموال خود را از روی ریا میبخشند چگونهاند؟
﴿وَٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۗ وَمَن يَكُنِ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَهُۥ قَرِينٗا فَسَآءَ قَرِينٗا٣٨﴾ [النساء: 38].
«آنان که اموال خود را به قصد ریا میبخشند و به خدا و روز قیامت ایمان نمیآورند (آنان یاران شیطانند) و هرکه را شیطان یار است وی یار بسیار بدی خواهد داشت».
الهی ثروتمندانی که بخل ورزیده و انفاق نمیکنند چگونهاند؟
﴿قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا١٠٠﴾ [الإسراء: 100].
«ای رسول ما (به این مردم بخیل و پست نظر) بگو که شما اگر دارای گنجهای رحمت خدا شوید باز همه از ترس فقر و خوف درویشی بخل از انفاق خواهید کرد که انسان (طبعاً) بسیار ممسک و بخیل است».
﴿وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ لَا تَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَانٗا وَذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنكُمۡ وَأَنتُم مُّعۡرِضُونَ٨٣﴾ [البقرة: 83].
«و یاد آورید هنگامی که از بنیاسرائیل عهد گرفتیم که جز خدای را نپرستند و نیکی کنید در بارۀ پدر و مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان و به زبان خوش با مردم تکلم کنید و نماز به پای دارید و زکات مال خویش را بدهید سپس (شما طایفۀ یهود) روی گردانیدید جز عدۀ کمی (که در ایمان ثابت ماندند) و شمایید که از حکم حق و عهد خدا برگشتید».
﴿وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا٣٦﴾ [النساء: 36].
«تنها خدای یکتا را بپرستید و هیچ چیز را شریک وی نگیرید و نسبت به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران و همسایۀ خویش و همسایۀ بیگانه و دوستان موافق و رهگذران و بندگان و کنیزانی که زیردست شما هستند در حق همه نیکی و مهربانی کنید که خداوند شخص خودپسند و متکبر را دوست ندارد».
﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١ ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ٢﴾ [المؤمنون: 1-2].
«همانا اهل ایمان به پیروزی و رستگاری رسیدند (اینها) آنانند که در نمازشان خاضع و خاشعند».
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنِ ٱللَّغۡوِ مُعۡرِضُونَ٣ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ٤ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ٥﴾ [المؤمنون: 3-5].
«و آنانند که از لغو و سخن باطل اعراض و احتراز میکنند و آنانند که زکات مال خود به فقرا میدهند و آنانند که فروج و اندامشان را از عمل حرام نگاه میدارند».
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ٨ وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَوَٰتِهِمۡ يُحَافِظُونَ٩﴾ [المؤمنون: 8-9].
«(مؤمنان) آنانند که به امانتها و عهد و پیمان خود کاملاً وفا میکنند و آنانند که بر نمازهاشان محافظت دارند».
﴿فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٠٢﴾ .المؤمنون:102]
«پس در آن روز هر که اعمال خیرش سنگینتر بود آنان رستگارانند».
﴿فَأَمَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَعَسَىٰٓ أَن يَكُونَ مِنَ ٱلۡمُفۡلِحِينَ٦٧﴾ [القصص: 67].
«اما آن کس که در دنیا توبه کرده و ایمان به خدا آورده و عمل صالح انجام داده و امید دارد که از رستگاران باشد».
الهی چه سفارش میکنی انسان را؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِكُمۡ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ٩﴾ [المنافقون: 9].
«(آگاه باشید) ای اهل ایمان هرگز مبادا شما را اموال و فرزندانتان از یاد خدا غافل سازد و کسانی که با اشتغال به امور دنیا از یاد خدا غافل شوند آنان به حقیقت زیانکاران عالمند».
﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ وَٱسۡمَعُواْ وَأَطِيعُواْ وَأَنفِقُواْ خَيۡرٗا لِّأَنفُسِكُمۡۗ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٦﴾ [التغابن: 16].
«پس تا بتوانید خداترس و پرهیزکار باشید و سخن حق بشنوید و اطاعت کنید و از مال خود برای (ذخیرۀ آخرت) خویش به فقیران انفاق کنید و کسانی که از خوی لئامت و بخل نفس خود محفوظ مانند آنان رستگاران دو عالمند».
﴿سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّكَ ٱلۡأَعۡلَى١﴾ [الأعلى: 1].
«(ای رسول ما) به نام خدای خود که برتر و بالاتر از همۀ موجودات است به تسبیح مشغول باش».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلۡتَنظُرۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ لِغَدٖۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ١٨ وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ نَسُواْ ٱللَّهَ فَأَنسَىٰهُمۡ أَنفُسَهُمۡۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ١٩﴾ [الحشر: 18-19].
«ای اهل ایمان خداترس شوید و بنگرید که هر نفسی چه عملی برای فردای قیامت خود از پیش میفرستد و از خدا بترسید که او به همۀ کردارتان بخوبی آگاه است و شما مؤمنان مانند آنان نباشید که بکلی خدا را فراموش کردند و خدا هم (حظّ روحانی) نفوس آنها را از یادشان برد آنان به حقیقت بدکاران عالمند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ٢١ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٢٢﴾ [البقرة: 21-22].
«ای مردم بپرستید پروردگارتان را که آفرید شما را و همۀ کسانی که پیش از شما بودند باشد که شما بپرهیزید. آن (خدایی) که زمین را برای شما بگستراند و آسمان را برافراشت و فرو فرستاد از آسمان آب را، پس بیرون آورد به وسیلۀ آن آب انواع میوهها و روزی برای شما پس قرار ندهید برای خدا همتایانی، در حالی که میدانید (خدا بیهمتاست)».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَلَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٌ١٦٨﴾ [البقرة: 168].
«ای مردم از آنچه در زمین است و حلال و پاکیزه میباشد تناول کنید و از وسوسههای شیطان پیروی نکنید محققاً شیطان برای شما دشمن آشکاری است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ١٠٢ وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ كُنتُمۡ أَعۡدَآءٗ فَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِكُمۡ فَأَصۡبَحۡتُم بِنِعۡمَتِهِۦٓ إِخۡوَٰنٗا وَكُنتُمۡ عَلَىٰ شَفَا حُفۡرَةٖ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنۡهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ١٠٣﴾ [آل عمران: 102-103].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید از خدا بترسید چنان که شایستۀ خداترس بودن است، و نمیرید جز به دین مبین اسلام و همگی به رشتۀ دین خدا چنگ زده و به راههای متفرّق مدعیّان دینساز نروید و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با همدیگر دشمن بودید و خدا در دلهای شما الفت و مهربانی انداخت و به نعمت و لطف خداوند برادر دینی یکدیگر شدید در صورتی که بر پرتگاه آتش بودید و خدا شما را نجات داد، بدینگونه خداوند آیاتش را برای راهنمایی شما بیان میکند باشد که به مقام سعادت هدایت شوید».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِۚ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا٥٨﴾ [النساء: 58].
«همانا خداوند به شما امر میکند البته امانات را به صاحبانش باز دهید، و چون حاکم بین مردم شوید هرآینه به عدالت داوری کنید، البته خدا شما را پند نیکو دهد همانا خدا شنوا و به هر چیز آگاه و بصیر است».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۖ وَإِذَا قُلۡتُمۡ فَٱعۡدِلُواْ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰۖ وَبِعَهۡدِ ٱللَّهِ أَوۡفُواْۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ١٥٢﴾ [الأنعام: 152]
«و هرگز به مال یتیم نزدیک نشوید تا آن که به حد احسن کمال و رشد رسد، و براستی کیل و وزن را تمام دهید (و خیانت و کم فروشی و گران فروشی را ترک نمایید) ما هیچ کس را جز بقدرر توانایی تکلیف نکردهایم، و هرگاه سخنی گویید به عدالت گرایید هرچند در بارۀ خویشاوندان باشد و به عهد خدا وفا کنید، (اوامر و نواهی خدا را اطاعت کنید) این است سفارش خدا به شما، باشد که متذکّر و هوشمند شوید».
﴿وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّكَ لَن تَخۡرِقَ ٱلۡأَرۡضَ وَلَن تَبۡلُغَ ٱلۡجِبَالَ طُولٗا٣٧ كُلُّ ذَٰلِكَ كَانَ سَيِّئُهُۥ عِندَ رَبِّكَ مَكۡرُوهٗا٣٨﴾ [الإسراء: 37-38].
«و هرگز در زمین به کبر و ناز مرو ( و غرور و نخوت مفروش) که به نیرو زمین را نتوانی شکافت و در سربلندی، به بلندی کوه نخواهی رسید که این قبیل کارها و اندیشههای بد همه نزد خدا ناپسند خواهد بود».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ وَلَهُ ٱخۡتِلَٰفُ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٨٠﴾ [المؤمنون: 80].
«و اوست خدایی که خلق را زنده گرداند و بمیراند و اختلاف (رفت و آمد و بلند و کوتاهی) شب و روز بامر اوست، آیا عقل خود را به کار نمیبندید؟»
﴿مُنِيبِينَ إِلَيۡهِ وَٱتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ٣١ مِنَ ٱلَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمۡ وَكَانُواْ شِيَعٗاۖ كُلُّ حِزۡبِۢ بِمَا لَدَيۡهِمۡ فَرِحُونَ٣٢﴾ [الروم: 31-32].
«(شما ای اهل ایمان با پیروی از همین دین فطرت) به درگاه خدا بازگردید و از او بترسید و نماز بپا دارید (و هرگز از طریقۀ توحید بیرون نروید) و از فرقۀ مشرکان نباشید. از آن فرقۀ (نادانی که دین و فطرت خود را متفرّق و پراکنده ساختند و فرقه فرقه شدند و هر گروهی به اوهام باطل و عقیده و خیالات فاسد خود دلشاد بودند».
﴿فََٔاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ٣٨﴾ [الروم: 38].
«حقوق ارحام و خویشان و مسکینان و در راه ماندگان را ادا کن که صلۀ رحم و احسان به فقیران برای آنان که مشتاق لقای خدا هستند بهترین کار است اینان رستگاران عالماند».
﴿فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَٱشۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ١١٤﴾ [النحل: 114].
«پس (شما مؤمنان از آنها عبرت گیرید) و از آنچه خدا روزی حلال و پاکیزه بر شما قرار داده تناول کنید و شکر نعمتش بجای آرید اگر حقیقتاً خدا را میپرستید تا بر نعمت شما بیفزاید».
الهی سفارشت به حضرت آدم علیه السلام چه بود؟
﴿وَقُلۡنَا يَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ وَكُلَا مِنۡهَا رَغَدًا حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ٣٥﴾ [البقرة: 35].
«و گفتیم که ای آدم تو با جفت خود در بهشت جای گزیده، و در آن جا از هر نعمتی که بخواهید بدون زحمت برخوردار شوید ولی نزدیک نشوید به این درخت که از ستمکاران خواهید بود».
﴿وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ١٩﴾ [الأعراف: 19].
«و ای آدم تو با جفت خود در بهشت منزل گزینید و از هر چه بخواهید تناول کنید لیکن نزدیک این درخت نروید، که بد عمل شده بر خویش ستم خواهید کرد».
الهی از چه چیزهایی عبرت بگیریم؟
﴿إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱلۡفُلۡكِ ٱلَّتِي تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِمَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن مَّآءٖ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖ وَتَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ وَٱلسَّحَابِ ٱلۡمُسَخَّرِ بَيۡنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ١٦٤﴾ [البقرة: 164].
«محققاً در خلقت آسمانها و زمین و رفت و آمد شب و روز و کشتیها که بروی آب برای انتفاع مردم در حرکتند و بارانی که خدا از بالا فرو فرستاد تا با آن آب زمین را بعد از مردن و (نابود شدن گیاه آن زنده کرد و سبز وخرم گردانید و در برانگیختن انواع حیوانات در زمین و در وزیدن بادها به هر طرف و در خلقت ابر که میان آسمان و زمین مسخّر است در همۀ این امور عالم ادلۀ واضح است برای عاقلان».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ نَبَاتَ كُلِّ شَيۡءٖ فَأَخۡرَجۡنَا مِنۡهُ خَضِرٗا نُّخۡرِجُ مِنۡهُ حَبّٗا مُّتَرَاكِبٗا وَمِنَ ٱلنَّخۡلِ مِن طَلۡعِهَا قِنۡوَانٞ دَانِيَةٞ وَجَنَّٰتٖ مِّنۡ أَعۡنَابٖ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُشۡتَبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٍۗ ٱنظُرُوٓاْ إِلَىٰ ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَيَنۡعِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكُمۡ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٩٩﴾ [الأنعام: 99].
«و اوست آن خدایی که از آسمان باران نازل کند تا گیاهان را به وسیلۀ آن و همه چیز مانند درختان را برویانیم و سبزهها را بیرون آریم و در آن سبزهها دانههایی که بر روی هم چیده شده پدید آریم، و از نخل خرما خوشههای پیوسته به هم و باغهای انگور و زیتون و انار که برخی شبیه هم و برخی نامشابه به هم است خلق کنیم شما در آن باغها هنگامی که میوۀ آن پدید آید و برسد به چشم تعقّل بنگرید که در آن آیات و نشانههای قدرت خدا برای اهل ایمان هویداست».
﴿إِنَّ فِي ٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَّقُونَ٦﴾ [يونس: 6].
«به حقیقت رفت و آمد شب و روز و بلکه در هر چیز که خدا در آسمانها و زمین خلق فرموده برای اهل تقوا علامت و نشانههای قدرت خدا پدیدار است».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي مَدَّ ٱلۡأَرۡضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَٰسِيَ وَأَنۡهَٰرٗاۖ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ جَعَلَ فِيهَا زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٣ وَفِي ٱلۡأَرۡضِ قِطَعٞ مُّتَجَٰوِرَٰتٞ وَجَنَّٰتٞ مِّنۡ أَعۡنَٰبٖ وَزَرۡعٞ وَنَخِيلٞ صِنۡوَانٞ وَغَيۡرُ صِنۡوَانٖ يُسۡقَىٰ بِمَآءٖ وَٰحِدٖ وَنُفَضِّلُ بَعۡضَهَا عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلۡأُكُلِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ٤﴾ [الرعد: 3-4].
«و او کسى است که زمین را گسترد؛ و در آن کوهها و نهرهایى قرار داد؛ و در آن از تمام میوهها دو جفت آفرید؛ (پرده سیاه) شب را بر روز مىپوشاند؛ در اینها آیاتى است براى گروهى که تفکر مىکنند! و در روى زمین، قطعاتى در کنار هم قرار دارد که با هم متفاوتند؛ و (نیز) باغهایى از انگور و زراعت و نخلها، (و درختان میوه گوناگون) که گاه بر یک پایه مىرویند و گاه بر دو پایه؛ (و عجیبتر آنکه) همه آنها از یک آب سیراب مىشوند! و با این حال، بعضى از آنها را از جهت میوه بر دیگرى برترى مىدهیم؛ در اینها نشانههایى است براى گروهى که عقل خویش را به کار مىگیرند!».
﴿يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ١١ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ١٢ وَمَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ١٣﴾ [النحل: 11-13].
«و هم زراعتهای شما از آن آب باران بروید و درختان زیتون و خرما و انگور و از هستۀ انواع میوهجات بپرورد و در آن کار آیت و نشانۀ قدرت الهی برای اهل فکر پدیدار است و هم شب و روز و خورشید و ماه را برای زندگانی شما در گردون مسخّر ساخت و ستارگان آسمان را به فرمان خویش مسخّر کرد (تا به هر جانب آسمان حکمت او فرمان دهد حرکت کنند) در این کار آیت و نشانههای قدرت خدا برای اهل خرد پدیدار است و آنچه برای شما در زمین آفرید به انواع گوناگون و اشکال رنگارنگ درآورد، البته در این کار هم آیت و نشانۀ الهیّت بر مردم هشیار پدیدار است».
﴿وَقَوۡمَ نُوحٖ لَّمَّا كَذَّبُواْ ٱلرُّسُلَ أَغۡرَقۡنَٰهُمۡ وَجَعَلۡنَٰهُمۡ لِلنَّاسِ ءَايَةٗۖ وَأَعۡتَدۡنَا لِلظَّٰلِمِينَ عَذَابًا أَلِيمٗا٣٧﴾ [الفرقان: 37].
«و نیز قوم نوح چون رسولان حق را تکذیب کردند ما آنها را به طوفان هلاک سپردیم و آیت عبرت مردم قرار دادیم، و برای ستمکاران عذاب دردناک مهیّا گردانیدیم».
﴿فَأَنجَيۡنَٰهُ وَأَصۡحَٰبَ ٱلسَّفِينَةِ وَجَعَلۡنَٰهَآ ءَايَةٗ لِّلۡعَٰلَمِينَ١٥﴾ [العنكبوت: 15].
«و تنها خود نوح را با اصحاب کشتی او از غرق شدن نجات دادیم و آن کشتی را برای خلق عالم آیت قرار دادیم».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱلۡفُلۡكَ تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنۡ ءَايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ٣١﴾ [لقمان: 31].
«نمیبینی که چگونه کشتی در دریا به لطف و احسان خدا سیر میکند تا به شما بعضی از آیات قدرت خویش را بنمایاند که همانا در این کار عجایب حکمتهای خدا به هر شخص صبور و شکرگذار در بلا و نعمت پدیدار است».
﴿وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ٦٥ وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ٦٦ وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ٦٧﴾ [النحل: 65-67].
«و خدا از آسمان باران را فرستاد تا زمین را پس از مرگ زنده کرد البته در این کار آیت و قدرت و حکمت الهی است بر آنان که سخن بشنوند. و البته برای شما (هوشمندان) ملاحظۀ حال چهارپایان (از شیر گاو و گوسفند) همه عبرت و حکمت است که ما از شکم آنها از میان (دو جسم ناپاک) سرگین و خون، شیر خالص و پاکیزه شما را مینوشانیم که در طبع همۀ نوشندگان گواراست و هم از میوههای درختان خرما و انگور که از آنها نوشابههای شیرین و رزق حلال نیکو بدست آرید البته در این کار نیز آیت قدرت حق برای خردمندان پدیدار است».
﴿أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٧٩﴾ [النحل: 79].
«آیا در مرغان هوا نمینگرند که جو آسمان مسخر آنها است و به جز الله کسی نگهبان آنها نیست البته در این امر برای اهل ایمان نشانی از قدرت حق پدیدار است».
﴿ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مَهۡدٗا وَسَلَكَ لَكُمۡ فِيهَا سُبُلٗا وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّن نَّبَاتٖ شَتَّىٰ٥٣ كُلُواْ وَٱرۡعَوۡاْ أَنۡعَٰمَكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلنُّهَىٰ٥٤﴾ [طه: 53-54].
«همان خدایی که زمین را آسایشگاه شما قرار داد و در آن راهها برای روابط و سفر و حوایج خلق پدید آورد و هم از آسمان آب نازل کرد و به آن آب آسمانی انواع نباتات مختلف از زمین رویانیدیم. (ای بندگان) تا شما از آن نعمتها تناول کنید و چهارپایانتان را هم بچرانید که همانا در این کار ربوبیّت برای خردمندان پدیدار است».
﴿وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ كَثِيرَةٞ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ٢١﴾ [المؤمنون: 21].
«و همانا برای شما در مطالعۀ حال چهارپایان و حیوانات اهلی عبرت خواهد بود که از شیر و گوشت و پوست خود بر شما بهره دهند و منفعتهای بیشمار دیگری برای شما دارند و از گوشت و شیر آنها (غذاهای مأکول دیگر) تناول میکنید».
﴿وَلَقَدۡ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكُمۡ ءَايَٰتٖ مُّبَيِّنَٰتٖ وَمَثَلٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ٣٤﴾ [النور: 34].
«همانا برای هدایت و سعادت شما آیاتی روشن نازل گردانیدیم و مثالی هم از داستان آنانی که پیش از شما درگذشتند برای عبرت خلق و موعظه برای اهل تقوا فرستادیم».
﴿وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مِّنۡهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ١٣﴾ [الجاثية: 13].
«و آنچه در آسمانها و زمین بود همۀ آنها را مسخر شما گردانید، البته در این کار نیز برای مردم با فکرت آیات قدرت خدا کاملاً پدیدار است».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَسَلَكَهُۥ يَنَٰبِيعَ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ يُخۡرِجُ بِهِۦ زَرۡعٗا مُّخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَجۡعَلُهُۥ حُطَٰمًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكۡرَىٰ لِأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ٢١﴾ [الزمر: 21].
«آیا نمیبینی که خدا از آسمان آب باران نازل گردانید و در روی نهرها روان ساخت و نیز انواع نباتات گوناگون بدان برویاند باز (از سبزی و خرّمی) رو به خزان آرد و نخست بنگری که زرد شود و آن گاه خداوند آنها را (چوب و علف) خشک گرداند و در آن صاحبان عقل متذکّر (قدرت الهی) شوند».
﴿أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ٣٦﴾ [الزمر: 36].
«آیا خدای (مهربان) برای بندهاش کافی نیست که مردم تو را از قدرت غیرخدا میترسانند و هر که را خدا گمراه کند او را هیچ راهنمایی نخواهد بود».
﴿ٱللَّهُ يَتَوَفَّى ٱلۡأَنفُسَ حِينَ مَوۡتِهَا وَٱلَّتِي لَمۡ تَمُتۡ فِي مَنَامِهَاۖ فَيُمۡسِكُ ٱلَّتِي قَضَىٰ عَلَيۡهَا ٱلۡمَوۡتَ وَيُرۡسِلُ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٤٢﴾ [الزمر: 42].
«خداست که به وقت مرگ ارواح خلق را می گیرد و آن را که هنوز مرگش فرا نرسیده نیز در حال خواب روحش را قبض میکند سپس آن را که حکم به مرگش کرده جانش را نگه میدارد و آن را که نکرده به بدنش میفرستد تا وقت معین مرگ، البته در این کار نیز ادلۀ قدرت الهی برای متفکران پدیدار است».
﴿وَءَايَةٞ لَّهُمُ ٱلۡأَرۡضُ ٱلۡمَيۡتَةُ أَحۡيَيۡنَٰهَا وَأَخۡرَجۡنَا مِنۡهَا حَبّٗا فَمِنۡهُ يَأۡكُلُونَ٣٣﴾ [يس: 33].
«و یک برهان (بر این که ما مردگان را زنده میکنیم) آن است که ما زمین مرده را (به باران رحمت) زنده کرده و از آن دانه که قوت و روزی مردم شود میرویانیم».
﴿وَءَايَةٞ لَّهُمُ ٱلَّيۡلُ نَسۡلَخُ مِنۡهُ ٱلنَّهَارَ فَإِذَا هُم مُّظۡلِمُونَ٣٧﴾ [يس: 37].
«و برهان دیگر برای خلق در اثبات قدرت حق وجود شب است که ما چون (پردۀ) روز را از آن برگیریم ناگهان همه را تاریکی فراگیرد».
﴿وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ٤١ مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ٤٢ وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ٤٣﴾ [الذاريات: 41-43].
«و در قوم عاد بر خلق عبرتی است هنگامی که بادی هلاک کننده بر آنها فرستادیم که آن باد هلاک به چیزی نمیگذشت جز آن که او را مانند استخوان پوسیده میگردانید. و در قوم ثمود هم بر خلق عبرتی است که به آنان گفته شد سرگرم تعیش و تمتّع حیوانی باشید تا هنگام معیّن».
﴿وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ٤٩﴾ [الذاريات: 49].
«و از هر چیزی دو نوع (نر و ماده) بیافریدیم تا مگر متذکر حکمت خدا شوید».
﴿إِنَّا لَمَّا طَغَا ٱلۡمَآءُ حَمَلۡنَٰكُمۡ فِي ٱلۡجَارِيَةِ١١ لِنَجۡعَلَهَا لَكُمۡ تَذۡكِرَةٗ وَتَعِيَهَآ أُذُنٞ وَٰعِيَةٞ١٢﴾ [الحاقة: 11-12].
«همانا ما آن گاه که طوفان و آب دریا طغیان کرد شما (مردم فرزندان توحید را) به کشتی نشاندیم. تا غرق کفار و نجات شما را) مایۀ عبرت و پند شما مردم قرار دادیم و لیکن گوش شنوای هوشمندان این پند و تذکر را تواند شنید».
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِي يَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ كُرۡسِيُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا ئَُودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡعَظِيمُ٢٥٥ لَآ إِكۡرَاهَ فِي ٱلدِّينِۖ قَد تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ مِنَ ٱلۡغَيِّۚ فَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلطَّٰغُوتِ وَيُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ لَا ٱنفِصَامَ لَهَاۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٢٥٦﴾ [البقرة: 255-256].
«خدای یکتاست که جز او خدایی نیست، زنده و پاینده است هرگز او را کسالت خواب فرا نگیرد و اصلاً به خواب نمیرود، اوست مالک آسمانها و زمین، که را آن جرأت است که در پیشگاه او به شفاعت برخیزد مگر به فرمان او، و علم او محیط است به آنچه که پیش نظر خلق آمده و آنچه سپس خواهد آمد و خلق به هیچ مرتبه علم او احاطه نتوانند کرد مگر به آنچه او خواهد و قلمرو کرسی او از آسمانها و زمین فراتر است، و حفظ و نگهبانی زمین و آسمان بر او آسان و بیزحمت است چه او دانای بزرگوار و توانای با عظمت است».
﴿ٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تَحۡمِلُ كُلُّ أُنثَىٰ وَمَا تَغِيضُ ٱلۡأَرۡحَامُ وَمَا تَزۡدَادُۚ وَكُلُّ شَيۡءٍ عِندَهُۥ بِمِقۡدَارٍ٨﴾ [الرعد: 8].
«تنها خدا میداند که بار حمل آبستنان عالم چیست؟ و رحمها چه نقصان و چه زیادت خواهد یافت و مقدار همه چیز در علم ازلی خدا معین است».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ لِتَجۡرِيَ فِي ٱلۡبَحۡرِ بِأَمۡرِهِۦۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡهَٰرَ٣٢﴾ [إبراهيم: 32].
«خداست آن که آسمانها و زمین را بیافرید و باران را از آسمان فروبارید تا انواع میوهها و حبوبات را برای روزی شما برویاند و کشتیها را به امر خود بر روی دریا برای شما مسخّر نمود و نهرها را بر روی زمین به اختیار شما جاری گردانید و خورشید و ماه و شب و روز را برای شما مسخّر کرد. و از انواع نعمتهایی که از او درخواست کردید بهشما عطا فرمود که اگر نعمتهای بیانتهای خدا را بخواهید به شماره اورید هرگز حساب آن نتوانید کرد (با این همه لطف و رحمت خدا باز) انسان سخت کفر و ستمگر است».
﴿إِنَّمَآ إِلَٰهُكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ وَسِعَ كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمٗا٩٨﴾ [طه: 98].
«تنها خدای شما آن یگانه خدایی است که جز او خدایی نیست وعلمش به همۀ ذرات هستی وجود احاطه کامل دارد».
﴿ٱللَّهُ نُورُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ مَثَلُ نُورِهِۦ كَمِشۡكَوٰةٖ فِيهَا مِصۡبَاحٌۖ ٱلۡمِصۡبَاحُ فِي زُجَاجَةٍۖ ٱلزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوۡكَبٞ دُرِّيّٞ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٖ مُّبَٰرَكَةٖ زَيۡتُونَةٖ لَّا شَرۡقِيَّةٖ وَلَا غَرۡبِيَّةٖ يَكَادُ زَيۡتُهَا يُضِيٓءُ وَلَوۡ لَمۡ تَمۡسَسۡهُ نَارٞۚ نُّورٌ عَلَىٰ نُورٖۚ يَهۡدِي ٱللَّهُ لِنُورِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَيَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَٰلَ لِلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٣٥ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ ٱللَّهُ أَن تُرۡفَعَ وَيُذۡكَرَ فِيهَا ٱسۡمُهُۥ يُسَبِّحُ لَهُۥ فِيهَا بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ٣٦﴾ [النور: 35-36].
«خداوند نور آسمانها و زمین است؛ مثل نور خداوند همانند چراغدانى است که در آن چراغى (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابى قرار گیرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنى افروخته مىشود که از درخت پربرکت زیتونى گرفته شده که نه شرقى است و نه غربى؛ (روغنش آنچنان صاف و خالص است که) نزدیک است بدون تماس با آتش شعلهور شود؛ نورى است بر فراز نورى؛ و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت مىکند، و خداوند به هر چیزى داناست. این چراغ پرفروغ) در خانههایى قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهاى آن را بالا برند (تا از دستبرد شیاطین و هوسبازان در امان باشد)؛ خانههایى که نام خدا در آنها برده مىشود، و صبح و شام در آنها تسبیح او مىگویند...».
﴿يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۚ وَهُوَ ٱلرَّحِيمُ ٱلۡغَفُورُ٢﴾ [سبأ: 2].
«او هر چه درون زمین رود و هر چه از زمین بدر آید (از درختان حبوبات و چشمهها و معادن) و هر چه از آسمان فرود آید (از فرشتگان و ارواح) و هرچه بر آسمان بالا رود (اعمال صالح و ارواح پاک) همه را میداند و اوست که بر بندگان مهربان و بخشاینده است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ أَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُ إِلَى ٱللَّهِۖ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ١٥ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ١٦ وَمَا ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ بِعَزِيزٖ١٧﴾ [فاطر: 15-17].
«ای مردم شما همه به خدا فقیر و محتاجید و تنها خداست که بینیاز و غنی بالذات و ستوده صفات است و اگر بخواهد همۀ شما را به دیار عدم فرستد و خلقی از نو به عرصۀ وجود آورد و هیچ این کار بر خدا دشوار نیست».
﴿هُوَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِۖ هُوَ ٱلرَّحۡمَٰنُ ٱلرَّحِيمُ٢٢ هُوَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡمَلِكُ ٱلۡقُدُّوسُ ٱلسَّلَٰمُ ٱلۡمُؤۡمِنُ ٱلۡمُهَيۡمِنُ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡجَبَّارُ ٱلۡمُتَكَبِّرُۚ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يُشۡرِكُونَ٢٣ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡخَٰلِقُ ٱلۡبَارِئُ ٱلۡمُصَوِّرُۖ لَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ يُسَبِّحُ لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ٢٤﴾ [الحشر: 22-24].
«اوست خدای یکتایی که غیر از او خدایی نیست و داننده عالم نهان و آشکار است و او خدای بخشنده و مهربان (بر بندگان) است. و اوست آن خدای یکتایی که جز او خدایی نیست، سلطان مقتدر عالم و پاک و منزه از هر آلایش، و سالم از هر نقص، ایمنی بخش، نگهبان جهان و جهانیان غالب و قاهر با جبروت و عظمت و بزرگوار زهی منزه و پاک خدای از هر چه برای او شریک پندارند و اوست خدای آفرینندۀ عالم و پدید آرندۀ جهان و جهانیان نگارندۀ صورت مخلوقات، او را نامهای نیکوتر بسیار است و آنچه در آسمانها و زمین است همه به تسبیح و ستایش او مشغولند و او مقتدر و حکیم است».
الهی ما را چگونه آزمایش میکنی؟
﴿وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ١٥٥﴾ [البقرة: 155].
«و البته شما را بسختیها چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازماییم و مژدۀ آسایش از آن سختیها صابران را است».
﴿إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥۚ وَتِلۡكَ ٱلۡأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَلِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمۡ شُهَدَآءَۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ١٤٠﴾ [آل عمران: 140].
«اگر به شما (در جنگ اُحُد) آسیبی رسید به حقیقت به دشمنان شما نیز (در بدر) شکست و آسیب سخت رسید و این روزگار را به اختلاف احوال(گاهی فتح و گاهی مغلوبیّت) میان مردم میگردانیم که مقام اهل ایمان به امتحان معلوم شود تا از شما مؤمنان آن را که ثابت در دین است گواه دیگران کند و خدا ستمگران را دوست ندارد».
﴿لَتُبۡلَوُنَّ فِيٓ أَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ وَلَتَسۡمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗاۚ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ١٨٦﴾ [آل عمران: 186].
«محققاً شما را به جان و مال آزمایش خواهند کرد و بر شما از زخمزبان آنها که پیش از شما بر آنها کتاب آسمانی نازل شده بود و نیز از کسانی که مشرک هستند آزار بسیار خواهد رسید و اگر صبر پیشه کرده و پرهیزکار باشید (البته ظفر یابید) که ثبات و تقوا سبب نیرومندی و اراده در کارهاست».
﴿وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَأَوۡلَٰدُكُمۡ فِتۡنَةٞ وَأَنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ٢٨﴾ [الأنفال: 28].
«و بدانید که شما را اموال و فرزندان (در دنیا) فتنه و ابتلایی بیش نیست و در حقیقت اجر عظیم (و سعادت حقیقی در آخرت) و نزد خداست».
﴿إِنَّا جَعَلۡنَا مَا عَلَى ٱلۡأَرۡضِ زِينَةٗ لَّهَا لِنَبۡلُوَهُمۡ أَيُّهُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا٧﴾ [الكهف: 7].
«ما آنچه در زمین جلوهگر است زینت و آرایش ملک زمین قرار دادیم تا مردم را به آن امتحان کنیم که کدامیک در طاعت خدا عملشان نیکوتر خواهد بود».
﴿كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَنَبۡلُوكُم بِٱلشَّرِّ وَٱلۡخَيۡرِ فِتۡنَةٗۖ وَإِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ٣٥﴾ [الأنبياء: 35].
«هر نفسی در عالم رنج و سختی مرگ را میچشد و ما شما را با ابتلاء به بد و نیک میآزماییم و هنگام مرگ بسوی ما باز میگردید».
﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا قَبۡلَكَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّآ إِنَّهُمۡ لَيَأۡكُلُونَ ٱلطَّعَامَ وَيَمۡشُونَ فِي ٱلۡأَسۡوَاقِۗ وَجَعَلۡنَا بَعۡضَكُمۡ لِبَعۡضٖ فِتۡنَةً أَتَصۡبِرُونَۗ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرٗا٢٠﴾ [الفرقان: 20].
«و هیچ رسولی پیش از تو بهسوی خلق نفرستادیم مگر آن که آنها هم مانند تو غذا میخوردند و در میان کوچه و بازارها راه میرفتند (پس امت به این عذر تکذیب رسالت تو نتوانند کرد) و ما بعضی از بندگان را سبب آزمایش بعضی دیگر میگردانیم (و همه را مورد آزمایش قرار می دهیم که) آیا صبر در طاعت خدا خواهید کرد؟ و پروردگار تو به احوال و اعمال همۀ خلق آگاه است».
الهی آزمایش و امتحان بندگان برای چیست؟
﴿لِيَمِيزَ ٱللَّهُ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِ وَيَجۡعَلَ ٱلۡخَبِيثَ بَعۡضَهُۥ عَلَىٰ بَعۡضٖ فَيَرۡكُمَهُۥ جَمِيعٗا فَيَجۡعَلَهُۥ فِي جَهَنَّمَۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ٣٧﴾ [الأنفال: 37].
«تا آن که خدا پلید را از پاکیزه جدا سازد و پلیدان را بعضی با بعضی دیگر درآمیزد و با هم گرد آورد آن گاه همه را در آتش دوزخ افکند که آنها زیانکاران عالمند».
﴿إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقًّاۚ إِنَّهُۥ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ٤﴾ [يونس: 4].
«بازگشت همه شما بسوى اوست! خداوند وعده حقّى فرموده؛ او آفرینش را آغاز مىکند، سپس آن را بازمىگرداند، تا کسانى را که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادهاند، بعدالت جزا دهد؛ و براى کسانى که کافر شدند، نوشیدنى از مایع سوزان است؛ و عذابى دردناک، بخاطر آنکه کفر مىورزیدند!».
﴿أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن يُتۡرَكُوٓاْ أَن يَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا وَهُمۡ لَا يُفۡتَنُونَ٢ وَلَقَدۡ فَتَنَّا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡكَٰذِبِينَ٣﴾ [العنكبوت: 2-3].
«آیا مردم میپندارند تنها به این که ما به خدا ایمان آوردهایم رهایشان کنند و بر این دعوی امتحانشان نکنند؟ (هرگز چنین نیست) و ما اممی که پیش از اینان بودند به امتحان و آزمایش آوردیم تا خدا دروغگویان را از راستگویان کاملاً معلوم کند. (و مقام منافق و مؤمن پاک را از هم جدا سازد)».
﴿أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٍ١٠٧﴾ [البقرة: 107].
«آیا نمیدانند که پادشاهی و مالکیت آسمانها و زمین مختص خداوند است و شما را به غیر از خدا یار و یاوری نخواهد بود».
﴿ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡلِيَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ يُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِۗ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢٥٧﴾ [البقرة: 257].
«خدا یار اهل ایمان است آنان را از تاریکیهای جهان بیرون آرد و به عالم نور بَرَد و آنان که راه کفر گزیدند یار ایشان شیطان است که آنها را از عالم نور به تاریکیهای گمراهی درافکنند، این گروه اهل آتش دوزخ و در آن جاوید خواهند بود».
﴿بَلِ ٱللَّهُ مَوۡلَىٰكُمۡۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلنَّٰصِرِينَ١٥٠﴾ [آل عمران: 150].
«بلی (ای مسلمین) از کافران یاری مجوئید که خدا یار شما است و او بهترین یاری کنندگان است».
﴿وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَسۡتَطِيعُونَ نَصۡرَكُمۡ وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ١٩٧ وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَسۡمَعُواْۖ وَتَرَىٰهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ وَهُمۡ لَا يُبۡصِرُونَ١٩٨﴾ [الأعراف: 197-198].
«و آنهایى را که جز او مىخوانید، نمىتوانند یاریتان کنند، و نه (حتى) خودشان را یارى دهند؛و اگر آنها را به هدایت فرا خوانید، سخنانتان را نمىشنوند! و آنها را مىبینى (که با چشمهاى مصنوعیشان) به تو نگاه مىکنند، اما در حقیقت نمىبینند!».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۚ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ١١٦﴾ [التوبة: 116].
«منحصراً خدا مالک آسمانها و زمین است و اوست که زنده کند و بمیراند، و شما (بندگان و جهانیان) را جز خدا نگهدار و یاوری نخواهد بود».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلرَّحِيمِ٢١٧﴾ [الشعراء: 217].
«و توکل بر خدای مقتدر و مهربان کن».
﴿وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِۖ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ٢٢﴾ [العنكبوت: 22].
«و شما (مخلوق عاجز) نه خدای (قادر مطلق) را عاجز در زمین و آسمان خواهید کرد و نه جز خدا (در آسمان و زمین) نگهبان و یاوری دارید».
﴿قُلۡ مَن ذَا ٱلَّذِي يَعۡصِمُكُم مِّنَ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ سُوٓءًا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ رَحۡمَةٗۚ وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا١٧﴾ [الأحزاب: 17].
«بگو کیست آن که تأمین بخشد شما را از مشیت و ارادۀ خدا، اگر خدا به شما ارادۀ بلا و شری کند یا ارادۀ لطف و مرحمتی فرماید کیست که شما را از ارادۀ خدا به خیر یا شر منع تواند کرد و هرگز خلق را جز خدا هیچ یار و یاوری نخواهد بود».
﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٞ تَنتَشِرُونَ٢٠ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا لِّتَسۡكُنُوٓاْ إِلَيۡهَا وَجَعَلَ بَيۡنَكُم مَّوَدَّةٗ وَرَحۡمَةًۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٢١ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفُ أَلۡسِنَتِكُمۡ وَأَلۡوَٰنِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡعَٰلِمِينَ٢٢ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ مَنَامُكُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱبۡتِغَآؤُكُم مِّن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ٢٣ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ يُرِيكُمُ ٱلۡبَرۡقَ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَيُنَزِّلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَيُحۡيِۦ بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ٢٤ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن تَقُومَ ٱلسَّمَآءُ وَٱلۡأَرۡضُ بِأَمۡرِهِۦۚ ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمۡ دَعۡوَةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ إِذَآ أَنتُمۡ تَخۡرُجُونَ٢٥ وَلَهُۥ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ كُلّٞ لَّهُۥ قَٰنِتُونَ٢٦ وَهُوَ ٱلَّذِي يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَهُوَ أَهۡوَنُ عَلَيۡهِۚ وَلَهُ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ٢٧﴾ [الروم: 20-27].
«و باز یکی از آیات الهی آن است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در برِ او آرامش یافته و با هم انس گیرید (و هم چنین) میان شما رأفت و مهربانی قرار فرمود، و در این امر برای مردم با فکرت ادلۀ علم و حکمت آشکار است و یکی از آیات قدرت الهی خلقت آسمانها و زمین است و یکی دیگر اختلاف زبانها و رنگهای شما آدمیان است که در این امور نیز ادلۀ صنع حکمت حق برای دانشمندان آشکار است و یکی از نشانههای حق همین که شما در شب و روز به خواب رفته (و بیدار میشوید) و از فضل خدا طلب میکنید البته در این امر هم ادلۀ قدرتش برای قومی که سخن حق بشنوند پدیدار است. و یکی از آیات الهی همان (قوۀ رعد و) برق است که هم شما را از صاعقۀ عذاب میترساند و هم به رحمت باران آسمان زمین را پس از مرگ زنده می کند (و امیدوار میگرداند) در این امر نیز ادلۀ قدرت پروردگار برای اهل خرد آشکار است. و یکی از آیات قدرت خدا آن که آسمان و زمین را به فرمان خود برپا داشته است (و در این نظم آسمان و زمین شما آدمیان را از خاک برمیانگیزد و باز به حاک میبرد) و سپس که در محشر شما را از خاک زنده خواهد کرد همگی سر از قبرها بیرون میآورید. و هر کس در آسمانها و زمین هست همه بندۀ او و با کمال خضوع و خشوع مطیع فرمان اوست. و او خدایی است که نخست خلایق را از عالم بیافریند و آنگاه بدان عالم معاد بازگرداند و این اعاده بر او سهل و آسان است و آن ذات یکتا را در آسمان و زمین (مظهر و) مثالی عالیتر (از حد وصف و تعقل) است، و مقتدر کامل و دانا به حقایق امور تنها او است».
﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن يُرۡسِلَ ٱلرِّيَاحَ مُبَشِّرَٰتٖ وَلِيُذِيقَكُم مِّن رَّحۡمَتِهِۦ وَلِتَجۡرِيَ ٱلۡفُلۡكُ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٤٦﴾ [الروم: 46].
«و از جملۀ آیات قدرت الهی آن است که بادهای بشارتآور میفرستد که شما را به چیزی از رحمت بیانتهای خود بهرهمند کند و کشتی (در دریا برای منافع شما) به امر او سیر میکند تا از فضل و کرمش (انواع نعمتها و روزی) تحصیل کنید باشد شکر نعمتش بجای آرید».
﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَآبَّةٖۚ وَهُوَ عَلَىٰ جَمۡعِهِمۡ إِذَا يَشَآءُ قَدِيرٞ٢٩﴾ [الشورى: 29].
«و از جمۀ آیات قدرت او خلقت آسمانها و زمین است و هم آنچه در آنهاست از انواع جنبندگان پراکنده است او بر جمعآوری موجوداتی که در آنها است هر وقت بخواهد قادر است».
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۖ وَهُوَ مَعَكُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٤ لَّهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ٥ يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۚ وَهُوَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ٦﴾ [الحديد: 4-6].
«اوست خدایی که آسمانها و زمین را در شش روز بیافرید و آنگاه بر روی عرش قرارگرفت و او هر چه در زمین فرود آید و آنچه که از آن خارج شود و آنچه که از آسمان نازل شود و آنچه که بالا رود همه را میداند و هر کجا باشید او با شماست و به هر چه کنید بهخوبی آگاه و بینا است. ملک اوست آسمانها و زمین، و رجوع تمام امور عالم بسوی اوست. شب را در (پردۀ زرین) روز نهان کند و روز را در (خیمۀ سیاه) شب پنهان سازد و او به اسرار دلهای خلق آگاه است».
﴿خُلِقَ ٱلۡإِنسَٰنُ مِنۡ عَجَلٖۚ سَأُوْرِيكُمۡ ءَايَٰتِي فَلَا تَسۡتَعۡجِلُونِ٣٧﴾ [الأنبياء: 37]
«(آرى،) انسان از عجله آفریده شده؛ ولى عجله نکنید؛ بزودى آیاتم را به شما نشان خواهم داد!».
﴿وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ٧٣﴾ [النمل: 73].
«و همانا خدای تو در بارۀ خلق دارای فضل و رحمت است و لیکن اکثر مردم شکر نعمتی بجای نیاورند».
﴿وَإِذَا مَسَّ ٱلنَّاسَ ضُرّٞ دَعَوۡاْ رَبَّهُم مُّنِيبِينَ إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَآ أَذَاقَهُم مِّنۡهُ رَحۡمَةً إِذَا فَرِيقٞ مِّنۡهُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ٣٣﴾ [الروم: 33].
«و مردم آنگاه که رنج و اَلَمی سخت بر آنها برسد در آن حال خدای را به دعا می خوانند و به درگاه او با تضرّع و اخلاص روی میکنند و پس از آن که خدا رحمت خود را به آنها چشانید (و از آن سختی نجاتشان داد) بازگروهی از آنان به خدای خود مشرک میشوند».
﴿وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ فَرِحُواْ بِهَاۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡ إِذَا هُمۡ يَقۡنَطُونَ٣٦﴾ [الروم: 36].
«و هر گاه ما با لطف خود رحمتی به مردم بچشانیم شاد شوند و اگر رنج و بلایی از گناهان خود که به دستهای خود انجام دادهاند به ایشان برسد در آن حال از رحمت خدا نومید شوند».
﴿وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَا رَبَّهُۥ مُنِيبًا إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُۥ نِعۡمَةٗ مِّنۡهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدۡعُوٓاْ إِلَيۡهِ مِن قَبۡلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادٗا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِۦۚ قُلۡ تَمَتَّعۡ بِكُفۡرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ٨﴾ [الزمر: 8].
«و هر گاه انسان را فقر و مصیبت و رنجی پیش آید در آن حال به دعا و توبه و انابه به درگاه خدا رود و چون نعمت و ثروت به او عطا کند خدایی را که پیش از این میخواند بکلی فراموش سازد و برای خدای (یکتا) شریک و همتا قرار دهد تا خلق را از راه خدا گمراه سازد (ای رسول) با چنین کسی بگو (ای بدبخت) کمتر به کفر و عصیان لذت و آسایش بجو که عاقبت از اهل آتش دوزخ خواهی شد».
﴿فَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ مِّنَّا قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۢۚ بَلۡ هِيَ فِتۡنَةٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ٤٩﴾ [الزمر: 49].
«آری آدمی چون درد و رنجی به او رسد ما را به دعا میخواند و باز چون نعمت و دولت به او دادیم گوید این نعمت دانسته (به استحقاق) نصیب من گردید (چنین نیست) بلکه امتحان وی است ولیکن اکثر مردم آگاه نیستند».
﴿لَّا يَسَۡٔمُ ٱلۡإِنسَٰنُ مِن دُعَآءِ ٱلۡخَيۡرِ وَإِن مَّسَّهُ ٱلشَّرُّ فَئَُوسٞ قَنُوطٞ٤٩ وَلَئِنۡ أَذَقۡنَٰهُ رَحۡمَةٗ مِّنَّا مِنۢ بَعۡدِ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُ لَيَقُولَنَّ هَٰذَا لِي وَمَآ أَظُنُّ ٱلسَّاعَةَ قَآئِمَةٗ وَلَئِن رُّجِعۡتُ إِلَىٰ رَبِّيٓ إِنَّ لِي عِندَهُۥ لَلۡحُسۡنَىٰۚ فَلَنُنَبِّئَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِمَا عَمِلُواْ وَلَنُذِيقَنَّهُم مِّنۡ عَذَابٍ غَلِيظٖ٥٠ وَإِذَآ أَنۡعَمۡنَا عَلَى ٱلۡإِنسَٰنِ أَعۡرَضَ وَنََٔابِجَانِبِهِۦ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ فَذُو دُعَآءٍ عَرِيضٖ٥١﴾ [فصلت: 49-51].
«آدمی حریص از خدا دایم به دعای تمنای خیر می کند و هرگز خسته هم نمیشود و اگر شر و آسیبی رسد (از رحمت الهی زود) مأیوس و ناامید میگردد. و اگر ما به انسان پس از رنج و آسیبی که به او رسیده نعمت و رحمتی نصیب کنیم خواهد گفت که این نعمت برای من است و گمان نمیکنم که قیامتی برپا شود و به فرض آن که بسوی خدا برگردیم باز هم برای من نزد خدا بهترین نعمت خواهد بود، ما البته کافران را به کیفر اعمالشان آگاه میسازیم، و عذابی بسیار سخت بر آنان میچشانیم و ما هرگاه به انسان نعمتی عطا کردیم (کفران کرد) و رو بگردانید و (از شکر خدا) دوری جست و هر گاه شر و بلایی به او روی آورد آنگاه زبان به دعا گشود (و اظهار عجز نمود)».
﴿وَلَوۡ بَسَطَ ٱللَّهُ ٱلرِّزۡقَ لِعِبَادِهِۦ لَبَغَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٖ مَّا يَشَآءُۚ إِنَّهُۥ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرُۢ بَصِيرٞ٢٧﴾ [الشورى: 27].
«و اگر خدا روزی بندگان را وسیع و فراوان گرداند در روی زمین ظلم و طغیان بسیار کنند، لیکن روزی خلق را به اندازهای که بخواهد نازل میگرداند که خدا بر بندگانش بصیر و آگاه است».
﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا١٩ إِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ جَزُوعٗا٢٠ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلۡخَيۡرُ مَنُوعًا٢١﴾ [المعارج: 19-21].
«همانا انسان مخلوقی طبعاً سخت حریص و بیصبر است. چون شر و زیانی به او رسد سخت بیقراری کند و هنگامى که خوبى به او رسد مانع دیگران مىشود (و بخل مىورزد)».
﴿بَلِ ٱلۡإِنسَٰنُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ بَصِيرَةٞ١٤﴾ [القيامة: 14].
«بلکه انسان بر نیک و بد خویش بخوبی آگاه است».
﴿أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَن يُتۡرَكَ سُدًى٣٦﴾ [القيامة: 36].
«آیا پندارد آدمی که او را از تکلیف ثواب و عقاب مهمل گذارند (و غرضی منظور ندارند)».
الهی آدمی از نظر مال چگونه است؟
﴿قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا١٠٠﴾ [الإسراء: 100].
«ای رسول ما (به این مردم بخیل و پست نظر) بگو که شما اگر دارای گنجهای رحمت خدا شوید باز همه از ترس فقر و خود درویشی بخل از انفاق خواهید کرد که انسان (طبعاً) بسیار ممسک و بخیل است».
الهی چرا بعضی دعاها به اجابت نرسد؟
﴿وَيَدۡعُ ٱلۡإِنسَٰنُ بِٱلشَّرِّ دُعَآءَهُۥ بِٱلۡخَيۡرِۖ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ عَجُولٗا١١﴾ [الإسراء: 11].
«انسان با شوق و رغبتی که خیر و منفعت خود را می جوید به نادانی با همان شوق و رغبت شر و زیان خود را میطلبد و انسان بسیار بیصبر و شتابکار است».
الهی دعای چه کسانی به اجابت میرسد؟
﴿وَيَسۡتَجِيبُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضۡلِهِۦۚ وَٱلۡكَٰفِرُونَ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞ٢٦﴾ [الشورى: 26].
«و مستجاب میگرداند دعای آنان که به خدا ایمان آورده و نیکوکار شدند و از فضل و کرم خود بر ثواب آنها میافزاید اما برای کافران عذابی سخت خواهد بود».
الهی برای وزن کردن و پیمانه کردن چه میفرمایی؟
﴿وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ إِذَا كِلۡتُمۡ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلٗا٣٥﴾ [الإسراء: 35].
«و هر چه را به ترازو یا وزن میسنجید تمام بپیمایید (کم و گران نفروشید) و همه چیز را با ترازوی عدالت بسنجید که این کاری بهتر و عاقبتش نیکوتر است».
﴿أَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُخۡسِرِينَ١٨١ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِ١٨٢ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ١٨٣﴾ [الشعراء: 181-183].
«ای مردم آنچه میفروشید سنگ تمام بدهید و از کمفروشی و گرانفروشی کناره گیرید و اجناس را با میزان صحیح و ترازوی درست بسنجید و آنچه به مردم میفروشید تمام بدهید از وزن و پیمانه کم نگذارید و در روی زمین به ظلم و فسادکاری برنخیزید».
﴿وَأَقِيمُواْ ٱلۡوَزۡنَ بِٱلۡقِسۡطِ وَلَا تُخۡسِرُواْ ٱلۡمِيزَانَ٩﴾ [الرحمن: 9].
«و هر چیزی را به ترازوی عدل و انصاف بسنجید و در میزان عدل کمفروشی و نادرستی نکنید».
﴿وَيۡلٞ لِّلۡمُطَفِّفِينَ١ ٱلَّذِينَ إِذَا ٱكۡتَالُواْ عَلَى ٱلنَّاسِ يَسۡتَوۡفُونَ٢ وَإِذَا كَالُوهُمۡ أَو وَّزَنُوهُمۡ يُخۡسِرُونَ٣ أَلَا يَظُنُّ أُوْلَٰٓئِكَ أَنَّهُم مَّبۡعُوثُونَ٤﴾ [المطففين: 1-4].
«وای به حال کمفروشان آنان که چون به ترازو چیزی از مردم بستانند تمام بستانند و چون چیزی بدهند در ترازو به مردم کم دهند. آیا آنها نمیدانند (روزی برای حساب) برانگیخته میشوند؟»
الهی کردار نیک بهتر است یا فرزند یا دارایی؟
﴿ٱلۡمَالُ وَٱلۡبَنُونَ زِينَةُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱلۡبَٰقِيَٰتُ ٱلصَّٰلِحَٰتُ خَيۡرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابٗا وَخَيۡرٌ أَمَلٗا٤٦﴾ [الكهف: 46].
«مال و فرزندان زیب و زینت زندگانی دنیا است (ولیکن) اعمال صالح تا قیامت باقی است (مانند نماز و تهجّد ذکر خدا و صدقات موقوفات و خیرات در راه خدا وسایر اعمال صالحه...) نزد پروردگار بهتر و عاقبت آن نیکوتر است».
الهی آنها که از یاد تو غافلند چگونهاند؟
﴿وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ١٢٤﴾ [طه: 124].
«و هر کس از یاد من اعراض کند همانا (در دنیا) معیشتاش تنگ شود و روز قیامتش نابینا محشورش کنیم».
﴿وَمَن يَعۡشُ عَن ذِكۡرِ ٱلرَّحۡمَٰنِ نُقَيِّضۡ لَهُۥ شَيۡطَٰنٗا فَهُوَ لَهُۥ قَرِينٞ٣٦ وَإِنَّهُمۡ لَيَصُدُّونَهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ٣٧ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَنَا قَالَ يَٰلَيۡتَ بَيۡنِي وَبَيۡنَكَ بُعۡدَ ٱلۡمَشۡرِقَيۡنِ فَبِئۡسَ ٱلۡقَرِينُ٣٨ وَلَن يَنفَعَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ إِذ ظَّلَمۡتُمۡ أَنَّكُمۡ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ٣٩﴾ [الزخرف: 36-39].
«و هر که از یاد خدا (و قرآن) رخ بتابد شیطانی را برانگیزیم تا یار و همنشین دایم وی باشد. و آن شیاطین همیشه آن مردم از خدا غافل را از راه خدا بازدارند و به ضلالت افکنند در صورتی که گمان میبرند که هدایت یافتهاند. (و سرگرم دنیا شده) تا وقتی که از دنیا بسوی ما بازآید آن گاه (با نهایت حسرت) گوید ای کاش میان من و آن شیطان فاصلهای همچون فاصله میان مشرق و مغرب بود که او یار بسیار بدی بود و هرگز در آن روز (پیشمانی) به حال شما سودی ندارد زیرا در دنیا ظلم کردید و امروز با شیاطین البته در عذاب دوزخ شریک هستید».
الهی ولادت و جوانی و پیری چگونه باشد؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِن كُنتُمۡ فِي رَيۡبٖ مِّنَ ٱلۡبَعۡثِ فَإِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ مِنۡ عَلَقَةٖ ثُمَّ مِن مُّضۡغَةٖ مُّخَلَّقَةٖ وَغَيۡرِ مُخَلَّقَةٖ لِّنُبَيِّنَ لَكُمۡۚ وَنُقِرُّ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ مَا نَشَآءُ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى ثُمَّ نُخۡرِجُكُمۡ طِفۡلٗا ثُمَّ لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡۖ وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّىٰ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡلَا يَعۡلَمَ مِنۢ بَعۡدِ عِلۡمٖ شَيۡٔٗاۚ وَتَرَى ٱلۡأَرۡضَ هَامِدَةٗ فَإِذَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡهَا ٱلۡمَآءَ ٱهۡتَزَّتۡ وَرَبَتۡ وَأَنۢبَتَتۡ مِن كُلِّ زَوۡجِۢ بَهِيجٖ٥﴾ [الحج: 5].
«ای مردم اگر شما در وقوع قیامت و قدرت خدا بر بعث مردگان شک و ریبی دارید (توجه کنید و بدانید) که ما شما را نخست از خاک آفریدیم آنگاه از آب نطفه و سپس از خون بسته و بعداً از پارهای گوشت تمام و ناتمام، تا در این انتقال و تحولات قدرت خودمان را بر شما آشکار سازیم و از نطفهها آنچه را مشیّت ما تعلق گیرد در رحمها قرار دهیم تا به وقتی معین طفلی چون (گوهر از صدف) رحم بیرون آوریم تا زیست کرده به حد بلوغ و کمال برسد و برخی از شما در این بین بمیرد و برخی از شما هم به سن پیری و دوران ضعف و ناتوانی عمر برسد تا آن جا که پس از دانش و هوش خِرِف شود و هیچ چیزی فهم نکند (و دلیل دیگر قدرت خدا آن که) زمین را بنگری وقتی خشک و بیگیاه است، آنگاه باران بر او فرو باریم تا سبز و خرّم شده و تخمها در آن نمو کرده و انواع نباتات زیبا برویاند».
الهی اولاد پسر و دختر چگونه باشد؟
﴿لِّلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ يَهَبُ لِمَن يَشَآءُ إِنَٰثٗا وَيَهَبُ لِمَن يَشَآءُ ٱلذُّكُورَ٤٩ أَوۡ يُزَوِّجُهُمۡ ذُكۡرَانٗا وَإِنَٰثٗاۖ وَيَجۡعَلُ مَن يَشَآءُ عَقِيمًاۚ إِنَّهُۥ عَلِيمٞ قَدِيرٞ٥٠﴾ [الشورى: 49-50].
«خداست تنها مالک آسمانها و زمین، هرچه را که بخواهد میآفریند، به هر که خواهد اناث (دختر) و به هر که خواهد فرزند ذکور (پسر) عطا میکند. یا در یک رحم دو فرزند پسر و دختر قرار میدهد و هر که را بخواهد عقیم (نازاینده) میگرداند زیرا او (به صلاح خلق) دانا (و به هر چه خواهد) تواناست».
الهی چگونه به خانههای دیگران وارد شویم؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ بُيُوتِكُمۡ حَتَّىٰ تَسۡتَأۡنِسُواْ وَتُسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَهۡلِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ٢٧ فَإِن لَّمۡ تَجِدُواْ فِيهَآ أَحَدٗا فَلَا تَدۡخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤۡذَنَ لَكُمۡۖ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ٱرۡجِعُواْ فَٱرۡجِعُواْۖ هُوَ أَزۡكَىٰ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ٢٨ لَّيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ مَسۡكُونَةٖ فِيهَا مَتَٰعٞ لَّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا تَكۡتُمُونَ٢٩﴾ [النور: 27-29].
«ای اهل ایمان هرگز به هیچ خانه دیگران (مگر خانۀ خودتان) وارد نشوید تا این که با صاحبش انس یافته و اجازه بگیرید و چون رخصت یافته و داخل شدید به اهل آن خانه سلام کنید (و آداب تحیّت و ادب و انسانیّت بجا آرید) که شما را بهتر است، باشد که متذکر شؤون یکدیگر شوید. (اگر به خانهای مراجعه کردید) و کسی را نیافتید باز وارد آن خانه نشوید تا اجازه یافته و سپس وارد شوید و اگر گفته شود که برگردید پس بزودی بازگردید و این بر تنزیه و پاکی شما بهتر است، و خدا به هر چه میکنید دانا است. باکی بر شما نیست که به خانۀ غیرمسکونی که در آن متاعی دارید بیاجازه درآیید (بدانید که) خداوند به همه کار آشکار و پنهان شما آگاه است».
﴿قُل لِّلۡمُؤۡمِنِينَ يَغُضُّواْ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِمۡ وَيَحۡفَظُواْ فُرُوجَهُمۡۚ ذَٰلِكَ أَزۡكَىٰ لَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا يَصۡنَعُونَ٣٠﴾ [النور: 30].
«(ای رسول ما) مردان مؤمن را بگو چشمها را از نگاه ناروا بپوشند و زنان نیز فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند که این بر پاکیزگی (جسم و جان) شما اصلح است و البته خدا به هر چه که میکنید آگاه است».
الهی چشم باطن کور میگردد یعنی چه؟
﴿أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَتَكُونَ لَهُمۡ قُلُوبٞ يَعۡقِلُونَ بِهَآ أَوۡ ءَاذَانٞ يَسۡمَعُونَ بِهَاۖ فَإِنَّهَا لَا تَعۡمَى ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَلَٰكِن تَعۡمَى ٱلۡقُلُوبُ ٱلَّتِي فِي ٱلصُّدُورِ٤٦﴾ [الحج: 46].
«آیا این کافران در روی زمین سیر نمیکنند تا دلهاشان بینش و هوش یابد یا گوششان (به پند و اندرزها) شنوا گردد، این کافران را گرچه چشم در سرشان کور نیست لیکن چشم باطن و دیدۀ دلها کور است».
﴿كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ٥٩﴾ [الروم: 59].
«این چنین خدا بر دلهای اهل جهل (پس از اتمام حجت) مهر نهد (که هیچ سخن حق را نپذیرند)».
الهی انسان را چون مرگ فرا گیرد چه میگوید؟
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ رَبِّ ٱرۡجِعُونِ٩٩ لَعَلِّيٓ أَعۡمَلُ صَٰلِحٗا فِيمَا تَرَكۡتُۚ كَلَّآۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَآئِلُهَاۖ وَمِن وَرَآئِهِم بَرۡزَخٌ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ١٠٠﴾ [المؤمنون: 99-100].
«(کافران جاهل و غافل) آن گاه که وقت مرگ هر فرد رسد در آن وقت آگاه و نادم شده گویند بارالها مرا به دنیا بازگردان تا شاید (به تدارک گذشته) عملی صالح بجای آرم. به او خطاب شود این خواسته هرگز نخواهد شد و این کلمه (ارجعونی را) از حسرت همی گوید (دیگر اثری نمیبخشد) و از عقب آنها عالم برزخ است تا روزی که برانگیخته شوند (و در عرصۀ محشر جمع آیند)».
﴿فَلَوۡ أَنَّ لَنَا كَرَّةٗ فَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ١٠٢﴾ [الشعراء: 102].
«ای کاش که بار دیگر به دنیا باز میگشتیم تا به خدای یگانه ایمان میآوردیم».
الهی آنها که اسراف میکنند چگونهاند؟
﴿إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا٢٧﴾ [الإسراء: 27].
«البته مسرفان (که مال و عمر خود را صرف خیالات باطل و شیطانی میکنند) برادران شیطانند، و شیطان است که سخت کفران نعمت پروردگار خود کرد».
﴿وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا٢٩﴾ [الإسراء: 29].
«و نه هرگز دست خود را (در احسان به خلق) محکم بسته دار و نه بسیار گشاده دار که هر کدام کنی به نکوهش و حسرت خواهی نشست».
الهی اگر کسانی که گناه میکنند فوراً عقوبت میدیدند بهتر نبود؟
﴿وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ٦١﴾ [النحل: 61].
«و اگر خدا از ظلم و ستمکاریهای خلق انتقام کشد جنبندهای در روی زمین نخواهد گذاشت و لیکن (او در عقوبت تعجیل نمیکند) و از راه لطف تأخیر میافکند تا وقتی معین (که مقتضای مصلحت و حکمت است) ولی آنگاه که اجل آنها در رسد دیگر یک لحظه مقدم و مؤخر نخواهد شد».
﴿وَرَبُّكَ ٱلۡغَفُورُ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۖ لَوۡ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُواْ لَعَجَّلَ لَهُمُ ٱلۡعَذَابَۚ بَل لَّهُم مَّوۡعِدٞ لَّن يَجِدُواْ مِن دُونِهِۦ مَوۡئِلٗا٥٨﴾ [الكهف: 58].
«خدای تو دارای آمرزش و رحمت است و اگر بخواهد تا خلق را به کردارشان مؤاخده کند همانا در عذابشان تعجیل نماید و لیکن برای آن عذاب وقت معین (در عالم قیامت) است که از آن هرگز پناه و گریزگاهی نخواهید یافت».
﴿وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِمَا كَسَبُواْ مَا تَرَكَ عَلَىٰ ظَهۡرِهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِعِبَادِهِۦ بَصِيرَۢا٤٥﴾ [فاطر: 45].
«اگر خداوند بهدلیل کردار زشت خلق، أنها را مؤاخذه کند در پشت زمین هیچ جنبدهای باقی نگذارد ولیکن کیفر خلق را به تأخیر میافکند تا به وقت معین (که اقتضاء کند) و چون هنگام اجل مردمی فرا رسد خدا به احوال بندگانش کاملاً آگاه است».
﴿وَأَوۡحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحۡلِ أَنِ ٱتَّخِذِي مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا يَعۡرِشُونَ٦٨ ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٦٩﴾ [النحل: 68-69].
«و خدا به زنبور عسل وحی کرد که از کوهها و درختان و سقفهای رفیع منزل گیرند. سپس از میوههای شیرین (و حلاوت گلهای خوشبو) تغذیه کنید و راه پروردگارتان را با طاعت بپوئید آنگاه از درون آنها شربت شیرینی به رنگهای مختلف بیرون آید که در آن شفای مردمان است، البته در این کار نیز آیت قدرت خدا برای متفکران پند است».
الهی پند دادن به یکدیگر چگونه باشد؟
﴿وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ٥٥﴾ [الذاريات: 55].
«و امت را تذکر و پندی ده (اگر کافران را نفع ندهد) مؤمنان را سودمند افتد».
الهی آنها که در داشتن دین فخر میورزند چگونهاند؟
﴿يَمُنُّونَ عَلَيۡكَ أَنۡ أَسۡلَمُواْۖ قُل لَّا تَمُنُّواْ عَلَيَّ إِسۡلَٰمَكُمۖ بَلِ ٱللَّهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ أَنۡ هَدَىٰكُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ١٧﴾ [الحجرات: 17].
«آنها بر تو به مسلمان شدن خود منت میگذارند بگو شما بر اسلام خود بر من منت منهید بلکه خدا بر شما منت دارد که شما را به سوی ایمان هدایت فرموده است، اگر شما از راستگویان هستید».
﴿وَءَاتَيۡنَٰهُم بَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِۖ فَمَا ٱخۡتَلَفُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ١٧﴾ [الجاثية: 17].
«و نیز به آن قوم آیات و معجزات روشن در امر دین (و نظم دنیا) عطا نمودیم و آنها خلاف کردند بخاطر حسد مگر دانسته برای ظلم و تعدّی به حقوق یکدیگر، البته پروردگار تو بین نزاع و اختلاف آنها روز قیامت حکم خواهد کرد».
الهی آنها که بخل میورزند چگونهاند؟
﴿هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تُدۡعَوۡنَ لِتُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبۡخَلُۖ وَمَن يَبۡخَلۡ فَإِنَّمَا يَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦۚ وَٱللَّهُ ٱلۡغَنِيُّ وَأَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُۚ وَإِن تَتَوَلَّوۡاْ يَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُونُوٓاْ أَمۡثَٰلَكُم٣٨﴾ [محمد: 38].
«آری شما همان مردمید که برای انفاق در راه (تبلیغ دین) خدا دعوت میشدید باز بعضی از شما بخل میورزند و هر که در انفاق بخل کند نتیجۀ بخالت به ضرر خود اوست وگرنه خدا از خلق بینیاز وغنی است و شما فقیر و نیازمندید و اگر شما روی (از دین حق بگردانید خدا قومی غیر که مانند شما بخیل نیستند بجای شما پدید آرد».
الهی آنها که مسخره میکنند چگونهاند؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَلَا نِسَآءٞ مِّن نِّسَآءٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهُنَّۖ وَلَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِۖ بِئۡسَ ٱلِٱسۡمُ ٱلۡفُسُوقُ بَعۡدَ ٱلۡإِيمَٰنِۚ وَمَن لَّمۡ يَتُبۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ١١﴾ [الحجرات: 11].
«ای اهل ایمان هرگز نباید قومی قوم دیگر را مسخره و استهزاء کند شاید آن قوم که مسخره میکنید بهترین مؤمنین باشند و نیز بین زنان با ایمان قومی دیگری را مسخره نکنند که بسا آن قوم بهترین آن زنانند و هرگز عیبجویی (از هم دینان) خود مکنید و ملقب نسازید همدیگر را با نامها و لقبهای زشت پس از ایمان آوردن به خدا (که بسیار زشت است و هر که از این کار توبه نکند بسیار ظالم و ستمکار است».
الهی دوستدار چه کسانی میباشی؟
﴿إِنَّهُمۡ لَن يُغۡنُواْ عَنكَ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡٔٗاۚ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۖ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُتَّقِينَ١٩﴾ [الجاثية: 19].
«آن چنین مردم هرگز از ارادۀ خدا بینیاز نکنند و ستمکاران عالم در ظلم و ستم دوستدار و مددکار یکدیگرند و خدا دوستدار اهل تقوا است».
الهی آنها که غیر از تو را دوست میگیرند چگونهاند؟
﴿مَثَلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَ كَمَثَلِ ٱلۡعَنكَبُوتِ ٱتَّخَذَتۡ بَيۡتٗاۖ وَإِنَّ أَوۡهَنَ ٱلۡبُيُوتِ لَبَيۡتُ ٱلۡعَنكَبُوتِۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ٤١﴾ [العنكبوت: 41].
«مثل حال آنان که (خدا را فراموش کرده) و غیر از خدا را بدوستی برگرفتند (در سستی و بیبنیادی) مانند مَثَل خانۀ عنکبوت است، که بنیاد کند و اگر بدانید سستترین خانهها خانۀ عنکبوت است (که به کمترین باد و حادثه خراب می گردد)».
الهی پاداش دارای درجات مختلفی میباشد؟
﴿وَلِكُلّٖ دَرَجَٰتٞ مِّمَّا عَمِلُواْۖ وَلِيُوَفِّيَهُمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ١٩﴾ [الأحقاف: 19].
«و برای تمام (مردم مؤمن و کافر) به مقتضای اعمالشان درجاتی معین است و همه به پاداش اعمال خود کاملاً میرسند و هیچ ستمی به آنها نخواهد شد».
الهی گناه چه کسانی بخشیده میشود؟
﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلَىٰ مُحَمَّدٖ وَهُوَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡ كَفَّرَ عَنۡهُمۡ سَئَِّاتِهِمۡ وَأَصۡلَحَ بَالَهُمۡ٢﴾ [محمد: 2].
«و آنان که به خدا گرویدند و اعمال شایسته و نیکو انجام دادند و به قرآنی که بر محمد نازل شده که البته بر حق و از جانب خدا بود ایمان آورند ، خدا از گناهانشان درگذشت و امر (دنیا و دینشان را) اصلاح فرمود».
﴿فَٱنظُرۡ إِلَىٰٓ ءَاثَٰرِ رَحۡمَتِ ٱللَّهِ كَيۡفَ يُحۡيِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ٥٠﴾ [الروم: 50].
«پس دیده باز کن و آثار رحمت نامنتهای الهی را مشاهده کن که چگونه زمین را پس از مرگ و دستبرد خزان باز (به نفس باد بهار زنده می گرداند) محققاً (بدان) همان خدا است که مردگان را پس از مرگ باز زنده میکند و او به قدرت کاملۀ ذاتی بر هر چیز عالم توانا است».
﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشۡتَرِي لَهۡوَ ٱلۡحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ٦﴾ [لقمان: 6].
«و از مردمان (فاسد و فتنهانگیز) کسانی هستند که خریدار گفتار و سخنان لغو و باطل (مانند قصههای دروغ و شهوتانگیز) هستند تا به این وسیله خلق را از راه خدا به جهالت گمراه سازد و قرآن را به تمسخر و استهزاء می گیرد و این مردمان فاسد به عذابی با خواری و ذلت گرفتار میشوند».
﴿أَئِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ٥٥﴾ [النمل: 55].
«آیا شما با مردان شهوترانی کرده و زنان را ترک میکنید؟ آری شما مردمی بسیار جهالتپیشه (گمراهی) هستید».
﴿وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ٥٨﴾ [النمل: 58].
«و بر سر آنها (که بایستی به کیفر برسند سنگباران هلاک باراندیم که بر آن قوم بدکار بسیار بد هلاکتی بود».
الهی آنها که به حد بلوغ نرسیدهاند چگونه باشند؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِيَسۡتَٔۡذِنكُمُ ٱلَّذِينَ مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ وَٱلَّذِينَ لَمۡ يَبۡلُغُواْ ٱلۡحُلُمَ مِنكُمۡ ثَلَٰثَ مَرَّٰتٖۚ مِّن قَبۡلِ صَلَوٰةِ ٱلۡفَجۡرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ ٱلظَّهِيرَةِ وَمِنۢ بَعۡدِ صَلَوٰةِ ٱلۡعِشَآءِۚ ثَلَٰثُ عَوۡرَٰتٖ لَّكُمۡۚ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ وَلَا عَلَيۡهِمۡ جُنَاحُۢ بَعۡدَهُنَّۚ طَوَّٰفُونَ عَلَيۡكُم بَعۡضُكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٥٨ وَإِذَا بَلَغَ ٱلۡأَطۡفَٰلُ مِنكُمُ ٱلۡحُلُمَ فَلۡيَسۡتَٔۡذِنُواْ كَمَا ٱسۡتَٔۡذَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٥٩﴾ [النور: 58-59].
«ای کسانی که به خدا ایمان آوردهاید (بدانید که) بندگان ملکی شما (موقع ورود به خانه) و نیز اطفالی که هنوز به وقت احتلام و زمان بلوغ نرسیدهاند باید شبانهروزی سه مرتبه از شما اجازه بخواهند یک بار پیش از نماز صبح که شما لباسهای خود را درآوردهاید و دیگری در وقت ظهر (و سومی) هم بعد از نماز خفتن که این سه وقت هنگام عورت و خلوت شما است (اکثراً برهنه و یا در لباس کوتاهید) و بعد از این سه بار اجازه، دیگر باکی بر شما و آنها نیست که بیدستور با بندگان و اطفال خود گرد یکدیگر جمع شوید و هر ساعت در کارها به شما مراجعه کنند، خدا این گونه آیاتش را بر شما روشن بیان می کند، و خدا به کار خلق دانا و محکمکار است. و آن گاه که اطفال شما به حد بلوغ و احتلام رسیدند باید مانند سایر بالغان با اجازه وارد اطاق شما شوند، خدا بدین روشنی آیات خود را برای شما بیان میکند که او (به صلاح بندگان) دانا و (در وضع تکلیف) محکم کار است».
الهی دیگر جنبندگان از چه آفریده شدند؟
﴿وَٱللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَآبَّةٖ مِّن مَّآءٖۖ فَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰ بَطۡنِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰ رِجۡلَيۡنِ وَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰٓ أَرۡبَعٖۚ يَخۡلُقُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ٤٥﴾ [النور: 45].
«و خدا هر حیوان و هر جنبندهای را از آب آفرید (و آنها را به انواع گوناگون ساخت) که بعضی (مانند مارها) بر روی شکم بخزند و برخی دیگر مانند انسان بر روی دو پای و برخی (مانند اسب و گاو و شتر) با چهار پای راه میروند، و خدا هر چه خواهد بیافریند، همانا خدا بر همه چیز توانا است».
الهی اعمال انسانها سود و زیانی برای شما خالق یکتا دارد؟
﴿وَمَن جَٰهَدَ فَإِنَّمَا يُجَٰهِدُ لِنَفۡسِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ٦﴾ [العنكبوت: 6].
«و هر که (در راه ایمان) جهد و کوشش کند به سود شخص خود میکند، البته خدا (از اطاعت و عبادت) عالمیان بینیاز است».
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر