انتقاد و انتقادپذیری در دوران معاویه([1])
واقعیت این است که این اعتراض بر حضرت معاویه رضی الله عنه که در دوران حکومتش آزادی اظهار نظر از بین رفته بود. تهمت و ظلم عظیمی است که مردم باید از شر آن به خداوند متعال پناه ببرند، ما ذیلاً چند واقعهء مختصر ذکر می کنیم، از آن‌ها می‌توان نتیجه گرفت.
1- حضرت مسور بن مخرمه رضی الله عنه یکبار برای منظوری پیش حضرت معاویه رضی الله عنه تشریف بردند، خودش تعریف می‌کند زمانی که من نزد ایشان رسیدم به من گفت: ((ای میسور! شما (معمولاً) از ائمه (حکام) انتقاد می کنید، علتش چیست؟ گفتم: این حرف را حالا بگذارید کنار، و برای کاری که آمده ایم، در مورد آن با ما خوش رفتاری بکنید)) اما حضرت معاویه رضی الله عنه فرمود که: خیر، شما هر چیزی که در دل (در مورد انتقاد) دارید با من بگوئید)). حضرت مسور می‌فرماید: من تمام معایبی را که به او نسبت می دادم، همه را در حضورش برشمردم، یکی هم باقی نگذاشتم. حضرت معاویه رضی الله عنه همه را یک به یک گوش داد و بعد گفت: احدی از گناه بری نیست. اما شما آیا در خود چنین گناهانی احساس نمی کنید که خداوند متعال آن‌ها را نبخشد شما را هلاک خواهد کرد؟
گفتم:چرا، من گناهانی دارم که واقعاً اگر خداوند متعال آن‌ها را نبخشد، من هلاک خواهم شد. حضرت معاویه رضی الله عنه فرمود: پس شما با چه دلیل خودتان را بیشترمستحق آمرزش ومغفرت می دانید؟ قسم به خدا خدمات من از قبیل اصلاح ملت، بر قراری حدود شرعیه، کیفر مجرمین وجهاد فی سبیل الله، بیشتر از معایبی هستند که شما نام بردید و من پیرو دینی هستم که در آن خداوند متعال حسنات را می پذیرد و از سیئات درگذر می‌فرماید. و سپس حضرت معاویه رضی الله عنه فرمود: ((والله علی ذالک ما کنت لا خير بين الله و غيره الا اخترت الله علی غيره مما سواه.))
علاوه بر این بخدا، هر زمانی که به من انتخاب داده می شود که از بین الله و غیر او یکی را برگزینم، من بجز الله، دیگری را برنمی گزینم)).
حضرت مسور بن مخرمه رضی الله عنه می‌فرماید که، چون من در فرمایشات ایشان دقت کردم دیدم که واقعاً ایشان مرا از نظر دلایل مغلوب کرده اند)).
راوی می‌گوید بعد از آن هرگاه حضرت مسور رضی الله عنه اسم حضرت معاویه رضی الله عنه را بر زبان می آورد در حق ایشان دعای خیر می کرد. (این واقعه را حافظ ابن کثیر رحمه الله توسط مصنف ابن عبدالرزاق با دو سند ذکر کرده است).
2- حافظ ابن کثیر رحمه الله نقل می‌فرماید که ((شخصی حضرت معاویه رضی الله عنه را در حضورش شدیداً بد و بیراه گفت و خیلی بد برخورد کرد، یکی از اهل مجلس گفت: شما چرا او را تنبیه نمی کنید؟ حضرت معاویه رضی الله عنه فرمود که:
((انی لاستحيی من الله ان يضيق حلمی علی ذنب احد من رعيتی)). من از الله شرم دارم از اینکه حلم و بردباری من در مقابل یکی از خطاهای ملتم بسر آید))([2])
3- ابن خلدون رحمه الله نقل می‌فرماید که یک بار حضرت معاویه رضی الله عنه حضرت عدی بن حاتم رضی الله عنه را سر کار گذاشت و به عنوان مزاح (شوخی) ایشان را جهت حمایت حضرت علی رضی الله عنه ملامت کرد، حضرت عدی رضی الله عنه در پاسخ ایشان فرمود: ((قسم به خدا! دلی که ما شما را با آن بد می دانستیم، هنوز در سینه ما وجود دارد و شمشیرهایی که ما به وسیله آن با شما مقابله می کردیم، هنوز بر دوش ما آویزان است، و حالا هم اگر شما به سوی غدر (نقض و پیمان) قدر یک وجب جلو بروید، ما به مقدار دو گز جلو خواهیم آمد، و یادتان باشد ما صدای بریده شدن سرخرگ ها و صدای خروج جان از سینه مان را بیشتر دوست داریم، به نسبت از این که در مورد حضرت علی رضی الله عنه چیز ناگواری بشنویم.))
سپس حضرت معاویه رضی الله عنه خطاب به مردم گفت: این همه حق است، آن‌ها را بنویسید. سپس تا مدت طولانی با حضرت عدی رضی الله عنه صحبت را ادامه داد)) (ابن خلدون ج 3 ص 7).
4- عبدالله بن عمیر می‌فرماید که شخصی به حضرت معاویه رضی الله عنه مدت زمان طولانی بد وبیراه گفت، و حضرت معاویه رضی الله عنه ساکت بودند و گوش می دادند، پس مردم گفتند: آیا شما با این حال بردباری نشان خواهید داد؟ حضرت معاویه رضی الله عنه فرمود: من بین مردم و زبانشان حائل نمی شوم، مگر اینکه آن‌ها حائل حکومت ما باشند ((یعنی من مردم را فقط بر انتقاد لفظی مجازات نمی کنم، مگر اینکه آن‌ها عملاً علیه حکومت ما به شورش و اقدام دست بزنند.)) (ابن اثیر ص 5 ج 4 ).
5- یکبار حضرت معاویه رضی الله عنه به استاندار خویش، ((زیاد))، نامه ای به شرح زیر نوشت که:
((رفتارتان با مردم نبآید همیشه یکنواخت باشد، نه این قدر نرمی کنید، که آن‌ها پر رو بشوند و نه اینقدر سخت گیری کنید که مردم را به هلاکت بیندازید، بلکه طوری باشید که شما برای سخت گیری باشید و من برای رحمت و الفت، تا اگر شخصی در خوف و وحشت افتاد. یک دری برای ورودش و نجات از آن حالتش داشته باشد)) (البدایه و النهایه ص 136 ج 8).
6- علامه ابن اثیر رحمه الله نقل می‌فرماید: که شاعری بنام عبدالرحمان بن الحکم طبق معمول شعراء، قصیده ای در مدح و ثنا گفته بود که حضرت معاویه رضی الله عنه خطاب به او فرمود: ((از ثنا گوئی بپرهیزید زیرا آن غذای بی حیایان است.)) (ابن اثیر ص 5 ج 4).
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر