المبدیء

 

المبدیء Y

«المبدیء» اسمی از اسماء الله است که هم در قرآن کریم و هم در حدیث رسول الله ص وارد گردیده است. خداوند می‌فرماید:

﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَهُوَ أَهۡوَنُ عَلَيۡهِۚ وَلَهُ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ ٢٧﴾ [الروم: 27].

«او است که آفرینش را آغاز کرده است و سپس آن را باز می‌گرداند، و این برای او آسان‌تر است (زیرا کسی که بتواند کاری را در آغاز انجام دهد، قدرت بر اعاده‌ی آن را نیز دارد) بالاترین وصف، در آسمان‌ها و زمین متعلق به خدا است، و او بسیار با عزت و اقتدار، و سنجیده و کار به جا است».

﴿ أَمَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ﴾ [النمل: 64].

«(آیا معبودهای دروغین شما بهترند) یا کسی که آفرینش را می‌آغازد، سپس آن را برگشت می‌دهد؟».

مبدیء U کسی است که اشیاء را از عدم به وجود آورده است. اگر به وجود آوردن به گونه‌ای باشد که قبل از آن چنین خلقی صورت نگرفته باشد، ابداء و نوآوری نامیده می‌شود، اما اگر قبلاً چنین کاری صورت گرفته باشد اعاده و تکرار نامیده می‌شود. اما خداوند سبحان کسی است که آفرینش را آغاز کرده و او است که آن را بازگشت می‌دهد و این برای او آسان‌تر است و اشیاء همگی به خاطر اراده‌ی او به وجود می‌آیند و به سوی او بازگشت داده می‌شوند.

معنی مبدیء این است که، خداوند بود در حالی که هیچ چیز قبل از او نبود، سپس آفرینش را از عدم به وجود آورد و هر چیزی را براساس تقدیر و تدبیر و علمش به بهترین صورت آفرید. خداوند می‌فرماید:

﴿ٱلَّذِيٓ أَحۡسَنَ كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥۖ وَبَدَأَ خَلۡقَ ٱلۡإِنسَٰنِ مِن طِينٖ ٧ ثُمَّ جَعَلَ نَسۡلَهُۥ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن مَّآءٖ مَّهِينٖ ٨ ثُمَّ سَوَّىٰهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِۦۖ وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةَۚ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ ٩﴾ [السجدة: 7-9].

«آن کسی که هر چه را آفرید، نیکو آفرید، و آفرینش انسان (اول) را از گل آغازید، سپس خداوند ذریه‌ی او را از عصاره‌ی آب (به ظاهر) ضعیف و ناچیزی (به نام منی) آفرید. آنگاه اندام‌های او را تکمیل و آراسته کرد و از روح متعلق به خود (که سری از اسرار است) در او دمید، و برای شما گوش‌ها و چشم‌ها و دل‌ها آفرید (تا بشنوید و بنگرید و بفهمید، اما) شما کم‌تر شکر (نعمت‌های او) را به جای می‌آورید».

﴿يَوۡمَ نَطۡوِي ٱلسَّمَآءَ كَطَيِّ ٱلسِّجِلِّ لِلۡكُتُبِۚ كَمَا بَدَأۡنَآ أَوَّلَ خَلۡقٖ نُّعِيدُهُۥۚ وَعۡدًا عَلَيۡنَآۚ إِنَّا كُنَّا فَٰعِلِينَ ١٠٤﴾ [الانبیاء: 104].

«(این امر) روزی (تحقق می‌پذیرد که) ما آسمان را در هم می‌پیچیم به همان صورت که طومار نامه‌ها در هم پیچیده می‌شود. همان گونه که (نخستین بار سهل و ساده) آفرینش را سر دادیم، آفرینش را از نو بازگشت می‌دهیم (و به شکل دیگری زندگی دوباره می‌بخشیم و مردمان را برای حساب و کتاب حاضر می‌آوریم) این وعده‌ای است که می‌دهیم، و ما قطعاً آن را به انجام می‌رسانیم».

خداوند U جهانیان را در حالی به وجود آورده که هیچ مثل و مانندی قبل از آن نبوده است و جهان را براساس کمال و نظم آفریده است. خداوند بندگان را با فیض و مدد خود آغاز بخشیده و آنان را به منصه‌ی ظهور رسانیده و خود بهترین سند است.

بهره‌ی بنده از اسم خداوند مبدیء

بدان که این اسم دارای نوری است که آن را بر قلب محبین تابانده و آنان با شوق به سوی پروردگار جهانیان می‌شتابند. ابتدای آفرینش را به یاد می‌آورند و بانگ برمی‌آورند و چون در اصل خود تفکر کنند ادب می‌شوند و تفکر در ابتدای خلقت آفرینش بنده اسرار نهانی را از دو جهت بر او می‌گشاید:

اول؛ این که جسمش از گل است و این هیکل و جسم از آبی پست و حقیر آفریده شده است.

دوم؛ روحش از نور است و این از اسرار خداوند غفور است، پس ابتدای آفرینش جسمانی خود را به یاد آور تا غرور و بهره‌های زودگذر از تو رخت بربندد. ابتدای آفرینش روحانی را به یادآر تا به مشاهده‌ی حق در حالت انس و سرور و خوشی دست یابی و به یادآور پیمان ﴿أَلَسۡتُ بِرَبِّكُمۡ﴾ [الاعراف: 172]. تا بر عهد خود پایدار بمانی.

عبدالمبدیء: او کسی است که خداوند او را بر ابداء و آفرینشش آگاه می‌گرداند و او ابتدای خلق و امر را می‌بیند و با اجازه‌ی خداوند آغاز به انجام اعمال خیر می‌نماید.

دعا: پروردگارا! تو ابداع کننده‌ی آفرینش از عدم و نیستی می‌باشی و با کرم خود تمامی موجودات را ظاهر گردانیده‌ای، روح را از نور آفریده‌ای تا جمال را بنگرد و جسم را از زمین آفریده‌ای تا مجاهده کرده و لباس زیور انسانیت به تن پوشد. روح‌های ما را به مشاهده‌ی نور ابتدای آفرینش روشن گردان تا همیشه در بارگاه علم و اراده و قدرتت باشیم. نور اسماء خود را بر ما تابانیده‌ای و ما را با انوار شکوه و جلال آراسته‌ای.

خداوندا! ما را به مشاهده‌ی پیمان ﴿أَلَسۡتُ بِرَبِّكُمۡ﴾ نائل فرما. به درستی که تو بر هر چیزی توانایی.

وصلی الله علی سیدنا محمد وعلی آله وصحبه وسلم