البدیع

 

البدیع Y

«البديع» اسمی از اسماء الله الحسنی است که هم در قرآن کریم و هم در حدیث رسول‌الله ص که شامل اسماء الحسنی است، بیان گردیده است. خداوند می‌فرماید:

﴿بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ ١١٧﴾ [البقرة: 117].

«هستی بخش آسمان‌ها و زمین، او است. و هنگامی که فرمان وجود چیزی را صادر کند، تنها بدو گوید: باش، پس می‌شود».

﴿بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُۥ وَلَدٞ وَلَمۡ تَكُن لَّهُۥ صَٰحِبَةٞۖ وَخَلَقَ كُلَّ شَيۡءٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ ١٠١﴾ [الانعام: 101].

«خدا کسی است که آسمان‌ها و زمین را از نیستی به هستی آورده است. چگونه ممکن است فرزندی داشته باشد، در حالی که او همسری ندارد. (از جمله اشخاص و اشیائی را که شریک او می‌سازند) و او آگاه از هر چیز است (و آنچه گویند و کنند از چشم خدا پوشیده نمی‌ماند و بی‌پاداش و پادافره نمی‌گردد)».

البدیع کسی است که در ذات و صفات و افعالش و در هر آنچه می‌آفریند، نظیری همانند او یافت نمی‌شود. او کسی است که عجایب صنعش، آشکارترین و حکمت‌های عجیب و شگفتن، تازه‌ترین است. او کسی است که جهان را بدون مدل و نمونه‌ی قبلی پدید آورده است و می‌فرماید:

﴿بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ﴾ [البقرة: 117].

«هستی بخش آسمان‌ها و زمین».

خداوند متعال صورت‌های مختلف مخلوقات و فطرت‌هایشان را بدون مدل و نمونه‌ی قبلی آفریده است. او کسی است که همچون او در ذات و صفات و افعالش وجود ندارد. او در ازل و ابد بدیع و نوآفرین مطلق است. پاک و منزه است خداوندی که مخلوقاتش را پدید آورده است و صنعت‌ها و ساخته‌های عجیبی ظاهر ساخته است. در کتاب اسماء ادریسیه از سهروردی آمده است که: «ای نوآفرین چیزهای تازه و نو، که هیچ‌کس در پدید آوردن آن‌ها او را یاری نداده است». بدیع کسی است که از لحاظ قدرت و سلطه‌ی اداره‌ی کارها همچون او نیست. اگر کسی در ذات و افعالش و در تمامی کارهایی که بدو ارجاع می‌شود مثل و مانندی نداشت، او بدیع مطلق است و اگر در یکی از این کارها شناخته شده بود بدیع مطلق نیست. این اسم به دو صورت مطلق فقط در مورد خداوند متعال به کار می‌رود، زیرا قبل از او کسی نبوده است که همچون او شناخته شده باشد، بلکه تمامی موجودات بعد از اویند و به خاطر این که خداوند آن‌ها را آفریده است، به وجود آمده‌اند و آن کس و آن چیزها همچون پدید آورنده‌شان نیستند، پس خداوند در ازل و ابد بدیع است و هر بنده‌ای که به خصوصیاتی از نبوت یا ولایت یا علم اختصاص یافته است و کسی قبل از او چنین نبوده است. حال در سایر اوقات یا در عصر خودش او بدیع است البته به اضافه‌ی آن خصوصیتی که او بدان اختصاص یافته و در زمانی که او در آن یگانه بوده و مخصوص اوست. عده‌ای گفته‌اند: بدیع کسی است که ساخته‌های شگفت‌انگیزش را آشکار ساخته و حکمت‌های پیچیده‌اش را عرضه داشته است. هر کاری که انجام شود و همانند آن کار قبلاً انجام نشده باشد، گویند: بدیع و تازه است، به این خاطر بدعت را، بدعت نامیده‌اند که کلامی است که قبلاً گوینده‌اش آن را نگفته است. خداوند تعالی نوآفرین آشکاری است که هر لحظه پدیده‌ای نو، غیرمشابه گذشته می‌آفریند.

بهره‌ی بنده از اسم خداوند البدیع

از آداب کسی که اسم خداوند بدیع را بشناسد این است که باید از بدعت دوری گزیند و همراه و ملازم سنت باشد؛ زیرا که بدعت هیچ اصل و ریشه‌ای در کتاب خداوند و سنت رسول الله ص و اجماع امت ندارد. خداوند می‌فرماید:

﴿فَلۡيَحۡذَرِ ٱلَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنۡ أَمۡرِهِۦٓ أَن تُصِيبَهُمۡ فِتۡنَةٌ أَوۡ يُصِيبَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ ٦٣﴾ [النور: 63].

«آنان که با فرمان او مخالفت می‌کنند، باید از این بترسند که بلایی (در برابر عصیانی که می‌ورزند) گریبانگیرشان گردد، یا این که عذاب دردناکی دچارشان شود (اعم از قحطی و زلزله و دیگر مصائب دنیوی، و دوزخ و دیگر شکنجه‌های اخروی)».

﴿وَإِن تُطِيعُوهُ تَهۡتَدُواْ﴾ [النور: 54].

«اما اگر از او اطاعت کنید، هدایت خواهید یافت».

﴿لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِي رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ﴾ [الاحزاب: 21].

«سرمشق و الگوی زیبایی در (شیوه‌ی پندار و گفتار و کردار) پیغمبر خدا برای شما است».

یکی از اولیاءالله می‌گوید: هر کس که سنت را در کلام و عمل بر نفسش حاکم گرداند، نطقش همراه حکمت است و هر آن کس که هوی و هوس را بر نفسش حاکم گرداند، نطقش همراه بدعت است. رسول‌الله ص می‌فرماید: «هر کس که سنت مرا دوست داشته باشد، مرا دوست داشته است و هر کس که مرا دوست داشته باشد در بهشت همراه من خواهد بود». سهل بن عبدالله تستری گوید: «اصول مذهب ما سه چیز است: تأسی جستن و پیروی کردن از نبی ص در اخلاق و کردار، و خوردن مال حلال، و اخلاص نیت در تمامی اعمال». از انس بن مالک t نقل شده که پیامبر ص از مردی شنید که می‌گوید: «پروردگارا! به درستی فقط از تو می‌طلبم، زیرا که فقط تو لایق سپاس و ستایشی و هیچ فرمانروا و فریادرسی جز تو وجود ندارد تو (با دادن نعمات بسیار بر بندگانت) منت می‌نهی، هستی‌بخش آسمان‌ها و زمینی، ذوالجلال والإکرامی. از تو بهشت را می‌طلبم و از آتش جهنم به تو پناه می‌آوردم». پیامبر ص فرمودند: نزدیک است که خداوند را با اسمی به فریاد خواند که هر گاه با آن نام خوانده شود جواب دهد و هر گاه از او چیزی طلب شود عطا نماید. بر کسی که خواهان آراسته شدن به اسم بدیع است، واجب است که در جهت کسب فضائل بکوشد و از رذائل دوری جوید و عادت‌های زشت را که نفسش بدان خو گرفته درهم کوبد و از هر گفتار و کرداری که بدعت بوده و هیچ ریشه‌ای در کتاب و سنت و اجماع ندارد دوری گزیند. پیامبر فرمود: «هر کس بر خلاف دستور ما کاری انجام دهد، مردود است».

عبدالبدیع: او کسی است که خداوند را در ذات و صفات و افعالش بدیع می‌بیند و خداوند او را مظهر این اسم قرار داده است و هر آنچه را که دیگران از آن عاجزند، او پدید می‌آورد.

دعا: پروردگارا! تو بدیع هستی، زیرا که وجود را بدون مدل و نمونه‌ی قبلی پدید آورده‌ای و کائنات را با شگفتی‌های بدیع و نوآفرینت زیبایی بخشیده‌ای. خدایا! چشمان یقین‌بین به من ارزانی دار تا ابداعات و ساخته‌های شگفت تو را ببینم و به خاطر تو مشتاق تو گردم و لطائف و موهبت‌های عجیب را به من نشان ده تا مظهر بدیع گردم و با تمام وجود گوش به فرمان‌هایت داده و آن‌ها را اطاعت نمایم. به درستی که تو بر هر چیزی توانایی.

وصلی الله علی سیدنا محمد وعلی آله وصحبه وسلم