زینب بنت جحش بن رباب بن یعمر اسدی، حلیف بنی عبدشمس از نخستین زنان مهاجر است، مادر او امیمه بنت عبدالمطلب بن هاشم عمه‌ی رسول الله ج است، او قبلاً همسر زید بن حارثه مولای رسول الله ج بود که رسول الله ج او را به پسرخواندگی خویش برگزیده بودند و مردم او را زید بن محمد صدا می‌کردند، رسول الله ج سال سوم و یا پنجم هجری با زینب ازدوج نمودند و با این کار حکم ازدواج همسر سابق پسرخوانده بیان گردید و خداوند متعال این نسبت را قطع نمود و فرمود: ﴿ٱدۡعُوهُمۡ لِأٓبَآئِهِمۡ هُوَ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِۚ﴾ [الأحزاب: 5] «فرزند‌خواندگان را به نام پدرانشان بخوانید؛ این کار، نزد الله راست‌تر و درست‌تر است».
و با ازدواج رسول الله ج با زینب این مطلب کاملاً بیان گشت و بر آن تاکید شد([1])، پس از آن در همین سوره چنین نازل گشت: ﴿فَلَمَّا قَضَىٰ زَيۡدٞ مِّنۡهَا وَطَرٗا زَوَّجۡنَٰكَهَا﴾ [الأحزاب: 37] «و چون زید از او (زینب) جدا شد، این بانو را به ازدواج تو درآوردیم».
زینب از لحاظ دین و تقوا و سخاوت از زنان سرآمد روزگار خویش بود و نخستین کسی بود که از أمهات المؤمنین پس از وفات رسول الله ج به ایشان پیوست، وی در سال بیستم هجری فوت نمود.
1- خداوند متعال از فراز هفت آسمان او را به ازدواج رسول الله ج درآورد و فرمود: ﴿وَإِذۡ تَقُولُ لِلَّذِيٓ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَأَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِ أَمۡسِكۡ عَلَيۡكَ زَوۡجَكَ وَٱتَّقِ ٱللَّهَ وَتُخۡفِي فِي نَفۡسِكَ مَا ٱللَّهُ مُبۡدِيهِ وَتَخۡشَى ٱلنَّاسَ وَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَىٰهُۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيۡدٞ مِّنۡهَا وَطَرٗا زَوَّجۡنَٰكَهَا لِكَيۡ لَا يَكُونَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ حَرَجٞ فِيٓ أَزۡوَٰجِ أَدۡعِيَآئِهِمۡ إِذَا قَضَوۡاْ مِنۡهُنَّ وَطَرٗاۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولٗا ٣٧﴾ [الأحزاب: 37] «و زمانی (را به یاد آور) که به کسی که الله به او نعمت داده بود و تو نیز به او نعمت دادی، می‌گفتی: «همسرت را نگاه دار و تقوای الهی پیشه کن» و در دلت چیزی را پنهان می‌داشتی که الله آن را آشکار می‌کند و از مردم می‌ترسیدی؛ و الله به اینکه از او بترسی، سزاوارتر است. و چون زید از او (زینب) جدا شد، این بانو را به ازدواج تو درآوردیم تا بر مؤمنان تنگنایی در زمینه‌ی ازدواج با همسران پسرخوانده‌هایشان پس از آنکه طلاقشان دهند، نباشد. و فرمان الله، انجام‌شدنی است».
وی بر دیگر همسران رسول الله ج فخر می‌نمود و می‌گفت: «خانواده‌های شما، شما را به ازدواج رسول الله ج درآورده اند، اما مرا خداوند متعال از فراز هفت آسمان به ازدواج رسول الله ج درآورد»([2]).
2- ازدواج او سبب نزول آیه‌ی حجاب گشت.
امام بخاری از انس بن مالکس روایت نموده است که گفت: «هنگامی که زینب به خانه‌ی رسول الله ج رفت غذایی آماده کرد و مردم را دعوت نمود، مردم آنجا نشستند و باهم صحبت می‌کردند، رسول الله ج بیرون می‌رفتند و باز می‌آمدند، آنگاه این آیه نازل گشت: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتَ ٱلنَّبِيِّ إِلَّآ أَن يُؤۡذَنَ لَكُمۡ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيۡرَ نَٰظِرِينَ إِنَىٰهُ وَلَٰكِنۡ إِذَا دُعِيتُمۡ فَٱدۡخُلُواْ فَإِذَا طَعِمۡتُمۡ فَٱنتَشِرُواْ وَلَا مُسۡتَ‍ٔۡنِسِينَ لِحَدِيثٍۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ يُؤۡذِي ٱلنَّبِيَّ فَيَسۡتَحۡيِۦ مِنكُمۡۖ وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ وَإِذَا سَأَلۡتُمُوهُنَّ مَتَٰعٗا فَسَۡٔلُوهُنَّ مِن وَرَآءِ حِجَابٖۚ ذَٰلِكُمۡ أَطۡهَرُ لِقُلُوبِكُمۡ وَقُلُوبِهِنَّۚ وَمَا كَانَ لَكُمۡ أَن تُؤۡذُواْ رَسُولَ ٱللَّهِ وَلَآ أَن تَنكِحُوٓاْ أَزۡوَٰجَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦٓ أَبَدًاۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ عِندَ ٱللَّهِ عَظِيمًا ٥٣﴾ [الأحزاب: 53] «ای مؤمنان! وارد خانه‌های پیامبر نشوید مگر آنکه برای (صرف) خوراکی به شما اجازه داده شود؛ بی‌آنکه منتظر آماده شدن غذا باشید. ولی آنگاه که دعوت شدید، وارد شوید و چون غذا خوردید، پراکنده گردید و سرگرم گفتگو نشوید. این کار، پیامبر را آزار می‌دهد و از شما شرم می‌کند. و الله از بیان حقیقت شرم ندارد. و چون از همسران پیامبر، چیزی می‌خواستید، از پشت پرده بخواهید. این، برای دل‌های شما و آنان پاکیزه‌تر است. و برای شما روا و سزاوار نیست که رسول‌الله را بیازارید و هرگز برایتان جایز نیست که پس از او با همسرانش ازدواج کنید. بی‌گمان این کار، نزد الله گناه بس بزرگی است».
و در پی آن حجاب فرض گشت و مردم بیرون رفتند»([3]).
3- رسول الله ج وی را به خاطر انفاق و صدقه‌نمودن، ستودند.
امام مسلم از عایشه ل روایت نموده است که رسول الله ج فرمودند: «آن که دستش از همه درازتر است پیش از دیگران به من ملحق خواهد شد، در پی آن که همسران رسول الله ج دست‌های خود را اندازه می‌کردند که ببینند دست کدام یک درازتر است، می‌گوید: کسی که دستش از دیگران درازتر بود، زینب بود؛ زیرا با دست خود کار می‌کرد و صدقه می‌داد»([4]).
4- دیگر این که عایشهل در باره‌ی او می‌گوید: من هرگز زنی دیندارتر، پرهیزگارتر، راستگوتر از زینب که مانند او صله‌ی رحم کند و از دسترنج خویش برای تقرب به خداوند صدقه بدهد، ندیده ام([5]).
[1]- نگا: ابن کثیر، آیه: 37 احزاب.
[2]- صحیح بخاری، کتاب التوحید، باب «وکان عرشه علی الماء» شماره: (7420).
[3]- صحیح بخاری: (4792) تفسیر، باب قوله تعالی: ﴿لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتَ ٱلنَّبِيِّ إِلَّآ أَن يُؤۡذَنَ لَكُمۡ...﴾ [الأحزاب: 53].
[4]- صحیح مسلم: شماره: (2452) فضائل الصحابة، باب من فضائل زینب أم المؤمنین.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر