ترتيب أمهات المؤمنين از لحاظ روايت حديث([1])
وی دو هزار و دوست و ده (2210) حدیث روایت کرده است که امام بخاری و امام مسلم متفقاً صد و هفتاد و چهار (174) حدیث را روایت کرده اند.
امام بخاری پنجاه و چهار (54) حدیث روایت نموده که در صحیح مسلم نیست و امام مسلم نه (9) حدیث به تنهایی روایت کرده که در صحیح بخاری نیامده است.
امام احمد در مسند خود بیش از دو هزار حدیث از وی روایت کرده است.
ذهبی گفته است که سند ام سلمه به سیصد و هشتاد و هفت (387) حدیث می‌رسد که امام بخاری و امام مسلم بر سیزده (13) حدیث آن اتفاق دارند، و امام بخاری سه حدیث آورده که در صحیح مسلم نیست، و امام مسلم سیزده حدیث از وی روایت کرده که در صحیح بخاری نیامده است.
ذهبی می‌گوید: در صحیحین از وی هفت حدیث روایت شده است، امام بخاری منفرداً یک حدیث و امام مسلم پنج حدیث روایت کرده است، و تمام احادیثی که وی روایت کرده سیزده حدیث است.
شیخ محقق عرفان العشا نگاشته است: احادیث او بیشتر از این‌ها است، روایات او در مسند امام احمد با شماره‌ی (26858 / 10) آغاز و با شماره‌ی (26921 / 10) پایان می‌یابد. و در اسماء الصحابة الرواة آمده که وی هفتاد و شش حدیث روایت کرده است و محقق در حاشیه‌ی کتاب مذکور گفته‌ی کحاله در «اعلام النساء» را نقل نموده که گفته است: «در مطالع الأنوار آمده که وی (77) حدیث روایت کرده است و در الکمال فی معرفة الرجال (46) حدیث و در مجموعه‌ی شماره: (32) مخطوطات دارالکتب الظاهریه آمده است که وی (79) حدیث روایت کرده است([2])».
در اسماء الصحابة الرواة آمده که وی (65) حدیث روایت کرده است، ابن جوزی در تلقیح فهوم الاثر نیز همین را ذکر کرده است([3]).
ذهبی نیز گفته است: «مسند او شصت و پنج حدیث است([4]). امام بخاری و امام مسلم بر دو حدیث او اتفاق دارند و امام مسلم یک حدیث را منفرداً آورده است.
ابن حزم در «اسماء الصحابة الرواة» آورده که وی شصت حدیث روایت کرده است، هم ابن الجوزی در «تلقیح فهوم الأثر» نیز چنین گفته است([5]).
ذهبی گفته: «مسند او در کتاب بقی بن مخلد شصت حدیث است»([6]).
شیخین چهار حدیث از او را متفقاً آورده اند و امام مسلم منفرداً شش حدیث ذکر کرده است.
شیخ عرفان العشا می‌گوید: «امام احمد در مسند خود چهل چهار حدیث از شماره‌ی: (26485) تا (26529 / 10) آورده است»([7]).
ابن حزم([8]) و ابن جوزی([9]) گفته‌اند که او یازده حدیث روایت کرده است.
شیخ عرفان العشا می‌گوید: احادیث وی در مسند امام احمد با شماره‌ی: (26813 – 26816 / 10) و (27483 – 27486 / 10) آغاز می‌گردد.
و ترمذی (2187) و ابن ابی شیبه (19061) و ابن حبان (827) و بیهقی در السنن الکبری (93 / 10) و بغوی در «شرح السنه» (4201) و دیگران نیز آورده‌اند([10]).
امام مالک در مؤطا (1268) و نسائی (3500) نیز از او نقل کرده‌اند([11]).
ابن حزم([12]) و ابن الجوزی([13]) گفته‌اند که وی ده حدیث روایت کرده است.
ذهبی گفته: از وی ده حدیث نقل شده که یکی از آن متفق علیه است([14]).
و حدیث او در صحیح بخاری با شماره: (2035) و صحیح مسلم (2175) و مسند امام احمد (26927 / 10) و (26929 / 10) آمده است([15]).
8- جويريه بنت الحارث بن ابی ضرار ل
ابن حزم([16]) و ابن الجوزی([17]) گفته اند که وی هفت حدیث روایت کرده است، ذهبی نیز همین عدد را ذکر کرده و گفته است: از وی هفت حدیث وارد شده است که یکی از آن در صحیح بخاری و دو تا در صحیح مسلم است([18]).
شیخ عرفان العشا افزوده که حدیث وی در مسند با شماره‌ی (26817 - 26820 / 10) و شماره‌های دیگر آمده است([19]).
ابن حزم([20]) و ابن الجوزی([21]) گفته‌اند که او پنج حدیث روایت کرده است، در صحیح بخاری با شماره‌ی: (6686) و (6749) و در صحیح مسلم شماره‌ی: 1457) و در مسند امام احمد (27488 / 10) و (27487 / 10) و (27489 / 10) و (6127 / 2) و نسائی (3485).
اما خدیجه بنت خویلد ل و زینب بنت جحش ل روایتی ندارند.
این چیزی بود که توانستم از مرویات أمهات المؤمنین جمع نمایم تا تلاش آنان در راه نشر احادیث رسول الله ج نمایان گردد.
[1]- ما در نقل روایات هر کدام از أمهات المؤمنین بر پنج منبع اساسی اکتفا می‌کنیم: اسماء الصحابة والرواة ابن حزم، تلقیح فهوم آهل الأثر ابن جوزی، سیر أعلام النبلاء شمس الدین ذهبی، و مخطوط جزء فیه ما لکل واحد من الصحابة من الحدیث بقی بن مخلد اندلسی، و کتاب نساء فی ظل رسول الله ج شیخ عرفان العشا حسونه الدمشقی.
[2]- اسماء الصحابة الرواة، حاشیه ص 68.
[3]- اسماء الصحابة الرواة ص 72، تلقیح فهوم الاثر، ابن جوزی 365.
[4]- نساء فی ظل رسول الله ج ص 208.
[5]- اسماء الصحابة الرواة ص 75 و تلقیح فهوم اهل الاثر 365.
[6]- سیر أعلام النبلاء، 230 – 227 / 2، شیخ عرفان العشا گفته: «مسند بقی بن مخلد مفقود است، نگا: حاشیه ص 124 از نساء فی ظل رسول الله.
[7]- نساء فی ظل رسول الله ص 124.
[8]- اسماء الصحابة الرواة، ص 153.
[9]- تلقیح فهوم اهل الأثر، ص 369.
[10]- نساء فی ظل رسول الله، ص 186.
[11]- سابق.
[12]- اسماء الصحابة الرواة، ص 155.
[13]- تلقیح فهوم أهل الأثر، ص 369.
[14]- سیر أعلام النبلاء 238 / 2.
[15]- شیخ عرفان در نساء فی ظل رسول الله، ص 239 این را برگزیده است.
[16]- اسماء الصحابة الرواة ص 371.
[17]- تلقیح فهوم اهل الاثر ص 371.
[18]- سیر أعلام النبلاء 263 / 2.
[19]- نساء فی ظل رسول الله ص 200.
[20]- اسماء الصحابة الرواة ص 222.
[21]- تلقیح فهوم اهل الأثر ص 372.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر