سپاس خدایی را که هستی را آفرید و قرآن را نازل کرد و قوانین و ضوابط را گذاشت تا در سایه شریعت وی تمامی جن و انس خوشبخت باشند، و سلام و درود بر بهترین افراد بشر، سید و سرور ما محمد (ص) و بر آل و اصحاب و پیروان راستین ایشان.
اما بعد:
این کتاب را با هدف قرب و نزدیکی به خداوند تألیف کرده ام تا در جاودانگی این علم (علم میراث) سهیم باشم و به دست فراموشی سپرده نشود. و این علم، اولین علمی است که از امت برداشته و گرفته خواهد شد.
همچنان که پیامبر (ص) به ما خبر داده است. كه در آخر الزمان همه علوم دینی از کتاب و سینه حافظان برداشته خواهد شد و همچنین این کتاب کمکی باشد برای دانشجویان عزیزی که می‌خواهد نسبت به این علم شناخت داشته باشند و برای علاقمندان این شریعت پاک که می‌خواهند از آن بهره بگیرند، شاید که ما نیز از زمره علمای نیکوکار قرار بگیریم.
حقیقت این است که در این علم، علمای قدیم و جدید کتابهای زیادی نوشته‌اند ولی من در این کتاب بر نکات اضافه و بر آن‌ها تأکید کرده‌ام، از جمله مهمترین آن‌ها:
1- آسان بودن تمرینات آن و روش‌های حل آن‌ها و توضیح مسایل پیچیده و بیان آن‌ها در یک عبارت و جمله ساده و خلاص‌های مشخص و معین یا دسته بندیهای جدید که دانشجویان و طلاب علم – در هر مقطع سطحی – آن را بخوانند تا اینکه مهارت پیدا کنند.
2- وفور مثال‌ها به شکل جدول‌های ساده، که با این مثال‌ها اشکالات برطرف می‌شود. و در علم ارث مثال همان محور اصلی است که احکام بر آن‌ها نازل شده است. و درست کردن مثال‌هایی به شکل جدول‌های قابل فهم و راحت، به طوری که خیلی سریع به ذهن مخاطب می‌رسد.
3- افزودن ابیاتی از متن کتاب الرحبیة برای کسانی که برای فهمیدن از حفظ کردن استفاده می‌کنند تا این علم برای دانشجویان از لحاظ فهم و حفظ با هم جمع شود.
4- بیان دلایل شرعی گرفته شده و توثیق شده از منابع اصلی.
5- بررسی فقهی بسیاری از مسایل همراه با انتخاب و ترجیح یکی از آن‌ها که تفکر فقهی محقق را توانگر می‌سازد. از جمله این مسایل که بررسی کرده ام و خودم یک رأی را در آن ترجیح داده‌ام عبارتند از:
الف- مدت زمانی که در سایه وسایل ارتباطی معاصر برای شخص گم شده می‌توان حکم تعیین کرد.
ب- اینکه قتل غیر عمد و خطا مانع ارث می‌باشد بر خلاف قانون مصر.
ج- مسلمان از غیر مسلمان (غیر حربی) ارث می‌برد.
د- اختلاف ملت‌های کافر با هم، مانع ارث بردن آن‌ها از هم نمی‌شود.
هـ - واجب بود پرداخت دیون مربوط به خداوند غیر از واجب بودن پرداخت دیون بندگان.
و- مراسم به خاکسپاری و کفن و دفن زن باید از اموال شوهرهش باشد و نباید از مال خود زن باشد هر چند که ثروتمند باشد.
ز- ترجیح گرفتن یک سوم باقی برای مادر در مسأله مشترکه.
ح- ترجیح اشتراک جد و اخوه تا زمانی که سهم ارث کمتر از یک ششم نباشد.
ط- ترجیح وجوب رد برای زوجین همانطور که در عول نیز این گونه است.
خ- جایز بودن وصیت بچه ای که به بلوغ شرعی رسیده است.
ک- ضرورت اشتراط موافقت قاضی بر وصیت و ارث تا بر وجود یک هدف شرعی مورد قبول تاکید کند.
ل- عدم صحت محدود کردن وصیت واجب به فرع(فرزندان) فرزند مرده ای که پدرش در زمان زنده بودن جدش مرده است.
م- لازم است که یک بند در وصیت واجب اضافه شود مبنی بر اینکه فرع فرزند مرده با وصیت واجب نباید از کسی که به شخص مرده نزدیک‌تر بوده، بیشتر ارث بگیرد. و این تنها شامل یک سوم نیست.
6- با وجود این بررسی‌ها و ترجیح‌ها ولی راه حل بسیاری از مسائل فقط باید از طریق قانون ارث و وصیت مصر باشد که در هر بخش از کتاب موارد آن ذکر شده است.
7- رمزهایی را برای اختصار و فهم بهتر در کتاب آورده‌ام؛ از جمله:
- ب. ع: مقداری که برای عصبه باقی می‌ماند و یا عصبه بالنفس یا بالغیر و یا مع الغیر آن را می‌گیرد.
- م: محجوب، کسی که حجب حرمان شده و به دلیل وجود یک نفر دیگر ارث به او نمی‌رسد.
- ش: برادر شقیق یا خواهر شقیقه.
8- حجم این کتاب در اندازه متوسط چاپ شده است و نه بسیار کوچک و نه بسیار بزرگ و خسته کننده است. به گونه ای که بسیاری از دانشجویان دانشگاهها و امامان مسجد در غرب به طور خاصی از آن استفاده می‌کنند به طوری که اگر دادگاههای شرعی وجود نداشته باشند که مسلمانان برای قضاوت به آن پناه ببرند و در احکام ارث و وصیت از آن کمک بگیرند، می‌توانند از افرادی که این کتاب را در دسترس دارند و آن را مطالعه کرده‌اند برای قضاوت در احکام ارث و وصیت کمک بگیرند.
تمرینهایی که در آخر هر فصل آورده شده و حل آن‌ها در آخر کتاب بر اساس بالاترین روش‌های تربیتی معاصر و ارزشیابی ملکه حفظ و فهم و تحلیل و قدرت حل مسایل است. به طوری که پیشنهاد می‌شود که دانشجو در پایان هر فصل به حل این مسایل بپردازد و سپس آن‌ها را با جواب‌های آخر کتاب تطبیق دهد. و اگر جواب خودش را درست دید خدا را شکر کند و اگر آن را درست نیافت دوباره به حل آن بپردازد و آن فصل را دوباره بخواند و سپس به حل تمرین‌ها بپردازد و آن‌ها را با جواب مقایسه کند تا اینکه خودش بتواند به هر سؤالی که در کتاب آمده جواب دهد.
در پایان به دانشجویان علم ارث توصیه می‌کنم که صبر پیشه کنند و به درستی این علم را دنبال کنند تا اصول و فروع این علم را فرا بگیرند تا آن را در عقل و وجود این امت زنده نگه دارند، امتی که از خداوند میخواهیم که میراث زمین و آبادانی آن را طبق روش و منهج خداوند و تمدن اسلام قرار بدهد.
و من امیدوارم که هر کس که اقدام به تصحیح و تصویب این کتاب میکند، آن را به من خبر دهد و امیدوارم که دعای خود را بدرقه راه ما قرار دهد و خداوند آسمان‌ها و زمین در بهشت برین ما را با بزرگان انبیاء و صالحان و شهدا محشور بگرداند چرا که خداوند برترین مولی و یاری دهنده است.
صلاح الدین سلطان
بحرین 1427هـ /2006م
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر