عبارت است از هرآنچه مسلمانان مجاهد از دشمن‌‌شان به دست میآورند مانند اسلحه، اسیر، اموال، خانه‌‌ها، زمین‌‌ها و... .
حکم غنیمت‌‌هایی که لشکر مسلمانان و سریه‌‌های آن در جهاد به دست میآورند:
1- لشکر اسلام در غنیمت‌‌هایی که گروه‌‌های مجاهدین در سریه‌‌ها به دست میآورند، شریک است و نیز آنها در غنایمی که لشکر اسلام به دست می‌‌آورد، شریک هستند؛ و هرکس در حال جنگ یکی از افراد دشمن را بکشد، لباس و سلاح و مرکب و مال وی از آنِ او خواهد بود.
2- هیچ‌کس در غنیمت سهمی ندارد مگر چهار صفت داشته باشد: بالغ باشد، عاقل باشد، آزاد باشد و مذکر باشد. و اگر کسی برخی از این شروط را نداشت، مقدار اندکی از غنیمت به او داده می‌‌شود و سهمی در غنیمت ندارد.
الله متعال می‌‌فرماید: ﴿فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمۡتُمۡ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٦٩﴾ [الأنفال: 69] «پس از آنچه غنیمت گرفته‌اید، حلال پاکیزه بخورید و از الله بترسید، همانا الله آمرزنده مهربان است».
3- پاداش دادن به کافر در برابر نیکی کردن وی به مسلمانان، اگر میسر باشد، امری جایز است.
غنیمت برای کسانی خواهد بود که در جنگ شرکت داشته‌‌اند. قبل از تقسیم غنایم، خمس آن جدا می‌‌شود و به این ترتیب تقسیم می‌‌شود: سهمی برای الله و رسولش خواهد بود که در مصالح مسلمانان صرف می‌‌شود؛ سهمی از آنِ ذوالقربی می‌‌باشد؛ سهمی از آنِ یتیمان است؛ سهمی برای فقرا می‌‌باشد؛ سهمی برای در راه ماندگان (ابن سبیل) خواهد بود؛ و باقی‌‌مانده‌‌ی غنیمت که چهار پنجم است بین مجاهدانی که غنیمت را به دست آوردند، تقسیم می‌‌شود به این ترتیب: به کسی‌که پیاده بوده یک سهم و به آنکه سوار بر مرکب (که شامل هواپیما یا تانک و... می‌‌شود) بوده سه سهم تعلق می‌‌گیرد.
دزدی از غنیمت حرام است و در اختیارات امام است که بر حسب مصلحت و چنان‌‌که مناسب می‌‌بیند چنین کسی را ادب کند.
آنچه از اموال مشرکین بدون جنگ گرفته می‌‌شود، مانند جزیه و خراج و از این قبیل، فیء محسوب می‌‌شود که در امور مسلمانان مصرف می‌‌شود.
فیء: اموالی است که از کفار به حق و بدون جنگ گرفته می‌‌شود.
1- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿۞وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا يَوۡمَ ٱلۡفُرۡقَانِ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ٤١﴾ [الأنفال: 41] «و بدانید که هرگونه غنیمتی به دست آوردید، یک‌‌پنجمش برای الله و برای پیامبر و برای خویشان و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان است، اگر به الله و آنچه بر بنده خود در روز فرقان (= جدایی حق از باطل)، روز برخورد دو گروه (مؤمنین و مشرکین در بدر) نازل کردیم، ایمان آورده‌اید و الله بر هرچیز تواناست».
2- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿مَّآ أَفَآءَ ٱللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡقُرَىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ كَيۡ لَا يَكُونَ دُولَةَۢ بَيۡنَ ٱلۡأَغۡنِيَآءِ مِنكُمۡۚ وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ٧﴾ [الحشر: 7] «و آنچه الله از (اموال) اهل آبادی‌ها به پیامبرش بازگردانده (و بخشیده) است، پس از آنِ الله و رسول و خویشاوندان او و یتیمان و بی‌نوایان و در راه ماندگان است. تا (این اموال) در میان ثروتمندان شما دست به دست نشود و آنچه که رسول الله به شما بدهد آن‌‌را بگیرید و از آنچه که شما را از آن نهی کرده است پس خودداری کنید و از الله بترسید، بی‌گمان الله سخت‌کیفر است».
بخشش از مال غنیمت به برخی از مجاهدین
برای امیر لشکر جایز است از مال غنیمت چیزی به برخی از مجاهدان ببخشد و این در صورتی است که مصلحتی در این امر ببیند که سودی برای مسلمانان و مجاهدان در بر دارد، اما اگر مصلحتی در آن نباشد، چنین کاری نمیکند.
کفاری که در جنگ اسیر می‌‌شوند، به دوگونه‌‌اند:
1- زنان و کودکان؛ این دو گروه به محض اسارت، برده می‌‌شوند.
2- مردانی که می‌‌جنگند؛ امام مسلمانان اختیار دارد که یکی از این احکام را در مورد آنها و بر حسب مصلحت اجرا کند: آزاد کردن آنها بدون پرداخت فدیه؛ فدیه گرفتن از آنها در برابر آزادی؛ کشتن اسیران؛ برده گرفتن آنها؛
1- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُۥٓ أَسۡرَىٰ حَتَّىٰ يُثۡخِنَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ تُرِيدُونَ عَرَضَ ٱلدُّنۡيَا وَٱللَّهُ يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ٦٧﴾ [الأنفال: 67] «هیچ پیامبری را سزاوار نیست که اسیرانی داشته باشد تا آنکه در زمین کشتار بسیار کند، شما (با گرفتن فدیه از اسیران) متاع دنیا را می‌خواهید و الله (سرای) آخرت را (برای شما) میخواهد و الله پیروزمند حکیم است».
2- الله متعال می‌‌فرماید: ﴿فَإِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَضَرۡبَ ٱلرِّقَابِ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَثۡخَنتُمُوهُمۡ فَشُدُّواْ ٱلۡوَثَاقَ فَإِمَّا مَنَّۢا بَعۡدُ وَإِمَّا فِدَآءً حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَاۚ ذَٰلِكَۖ وَلَوۡ يَشَآءُ ٱللَّهُ لَٱنتَصَرَ مِنۡهُمۡ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَاْ بَعۡضَكُم بِبَعۡضٖۗ وَٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ٤ سَيَهۡدِيهِمۡ وَيُصۡلِحُ بَالَهُمۡ٥ وَيُدۡخِلُهُمُ ٱلۡجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمۡ٦﴾ [محمد: 4-6] «پس هنگامی‌که (در میدان نبرد) با کسانی‌که کفر ورزیدند، روبرو شدید گردن‌ها(ی‌‌شان) را بزنید (و نبرد را ادامه دهید) تا هنگامی‌که (بسیاری از) آنها را از پای در آوردید و بکشتید، پس بند (اسیران) را محکم ببندید، آنگاه پس از آن یا بر آنان منت گذارید (و آزاد‌شان کنید) یا (از آنان) فدیه بگیرید (و رهای‌شان کنید) تا جنگ بار سنگین خود را (بر زمین) نهد، (حکم) این است و اگر الله می‌خواست از آنها انتقام می‌گرفت و لیکن (میخواهد) بعضی از شما را با بعضی دیگر بیازماید و کسانی‌که در راه الله کشته شدند، پس (الله) هرگز اعمال آنها را نابود نمیکند. به زودی آنها را هدایت می‌نماید و (حال و) کارشان را اصلاح می‌کند. و آنها را به بهشتی که (اوصافش) برای آنها بیان داشته است، وارد می‌کند».
زنانی که اسیر می‌‌شوند، به محض اسیر شدن نکاح‌‌شان فسخ می‌‌شود -اگر ازدواج کرده باشند- و آمیزش با آنها جایز نیست مگر بعد از تقسیم کردن آنها؛ و زنی که در میان اسیران حامله است با وضع حمل و آنکه حامله نیست با حیض شدن، از پاک بودن رحمش اطلاع حاصل می‌‌شود.
عملکرد امام در سرزمینی که غنیمت به دست آمده است؛
چون مسلمانان زمینی را از دشمن‌‌شان غنیمت بگیرند رهبر مسلمانان میان دو امر مختار است: تقسیم آن بین مسلمانان یا اینکه آن‌‌را بر مسلمانان وقف کند. و چون آن‌‌را وقف مسلمانان کند خراج و مالیات مستمر بر آن تعیین می‌کند و آن‌‌را از کسانی وصول می‌کند که غنایم را در اختیار دارند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر