گفت و گوی عبدالله بن زبیر با معاویه درباره بیعت با یزید

گفت و گوی عبدالله بن زبیر با  معاویه درباره بیعت با یزید

معاویه در سال 50 هجری در مراسم حجّ به مکه آمد و جهت گرفتن بیعت از مردم برای ولیعهدی فرزندش یزید نظر عبدالله بن زبیر را جویا شد. عبدالله گفت: ای امیرالمؤمنین! ما شما را بین سه راه اختیار می‌دهیم هر کدام را اجرا کنید، قبول است؛ یا مانند رسول‌الله ج عمل کنید یا مانند ابوبکرس و یا مانند عمرس.

معاویه گفت: آنان چگونه عمل کرده‌اند؟ گفت: رسول‌الله ج مردم را در انتخاب خلیفه و امیر آزاد گذاشت و آنان به خلافت ابوبکر راضی شدند. معاویه گفت: امّا امروز همانند ابوبکر در میانتان یافت نمی‌شود و من می‌ترسم اگر شما را به حال خودتان رها کنم دچار اختلاف شوید. عبدالله گفت: درست است پس مانند ابوبکر عمل کن. معاویه گفت: او چگونه عمل کرد؟ عبدالله گفت: او یکی از مسلمانان را که با او نسبت فامیلی نداشت از میان قریش انتخاب و به مردم پیشنهاد کرد با او بیعت کنند، مردم نیز پذیرفتند؛ تو نیز از میان قریش غیر از خویشاوندانت کسی را انتخاب کن ما می‌پذیریم. معاویه گفت: روش سوّم چیست؟ عبدالله گفت: همانند عمر عمل کن. گفت: او چه کار کرد؟ عبدالله پاسخ داد: مسئله را به شورای شش نفره سپرد که در میان آنان هیچ یک از فرزندان و خویشاوندانش نبود. معاویه گفت: آیا نظر دیگری نداری؟ عبدالله گفت: خیر⁽[1]⁾.

هنگامی که معاویه صراحتاً خواستار بیعت عبدالله بن زبیر با یزید شد، عبدالله امتناع ورزید و گفت: بیعت با دو خلیفه در یک زمان مخالف حدیث رسول‌الله ج است. سپس به معاویه گفت: خود شما به ما یادآوری کردید که رسول‌الله ج فرموده است: اگر در یک زمان دو خلیفه در زمین بود یکی از آن دو را بکشید⁽[2]⁾.

---

[1]- عبدالعزیز، امیر؛ الوجیز فی تاریخ الاسلام و المسلمین؛ ص 451، چاپ اوّل، بیروت: دار ابن حزم، 1424هـ/ 2003م.

[2]- صلّابی، الدولة الامویة: 1 /419.