حیض در لغت عبارت از جاری شدن است.
و در اصطلاح شرع حیض عبارت از خونی است که از درون رحم زن در اوقات معین و بدون هیچگونه بیماری و یا ضربه و صدمه‌ای بیرون آید. این خون، خونی است که خداوند علیم و حکیم، آن را در ذات و سرشت دختران بنی آدم نهاده است. خداوند حکیم آن را در رحم زن آفرید تا در دوره حاملگی غذای جنین باشد؛ آنگاه پس از تولد نوزاد تبدیل به شیر می‌شود. و البته حکمت‌ها و مصلحت‌های دیگری نیز دارد که هرکس بنابر مطالعه و دانش امروزی میتواند پی به گوشه‌های دیگری از آن ببرد، به همین علت در اوقات مشخصی از بدن خارج می‌شود که در اصطلاح به آن قاعدگی و یا عادت ماهانه گفته می‌شود.
1- آیا دلیلی بر زمانبندی بعضی از فقها در مورد شروع حیض (عادت ماهیانه) در نه سالگی و پایان آن در پنجاه سالگی وجود دارد؟
از قرآن و سنت دلیلی بر زمانبندی شروع حیض در نه سالگی و پایان آن در پنجاه سالگی وجود ندارد، و صحیح آنست که هروقت زن آن خون معروف نزد زنان را ببیند آن خون، خون حیض است.
2- آیا زن حائض در دوره عادت ماهانه روزه و نمازش را باید ترک کند؟
در قرآن دلیلی برای ترک عبادات در این دوره وجود ندارد!
اما براساس روایات (نه قرآن) در قاعدگی، انجام این عبادت‌ها بر زن واجب نیست.
هنگامی که زن حائض، پاک شد فقط قضای روزه فرض ماه مبارک رمضان را می‌گیرد، ولی نمازش قضا ندارد.
3- آیا بر زن حائض دست زدن به قرآن بدون پوشش و پرده، جایز است؟
در قرآن دلیلی برای گناه بودن این کار وجود ندارد!
اما جمهور فقها و از جمله سه مذهب حنفی، شافعی و حنبلی لمس کردن قرآن را برای اشخاص جنب، حائض، نفاس (خون40ِ روز اول ز ایمان) و در یک کلام بی وضو، منع کرده‌اند و فقط مذهب امام مالک لمس قرآن از سوی شخص بی وضو (جنب، حائض، نفاس، البته به شرط طهارت قلبی یعنی داشتن ایمان) را برای تعلیم و تعلم جایز شمرده‌اند.
اما تلاوت قرآن برای زن حائض بدون دست زدن به آن، حکم اکثر مذاهب آن است که در غیر ضرورت، قرائت نکند و ضرورت موقعی است که بترسد قرآن حفظ شده خودش را فراموش کند.
4- در مورد زنی که هنگام عادت ماهیانه نماز خوانده است سوال شد:
در قرآن کریم دلیلی برای حرام بودن آن نیست!
اما بر اساس روایاتی که تقریباً اکثر حدیث شناسان بر نسبت آن‌ها به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اعتماد نموده‌اند، جائز نیست که زن در حالی که خون حیض و خون بعد از زایمان، از او خارج می‌شود نماز بخواند.
اکثر علمای مسلمین بر این رای‌اند که روزه و نماز برای زن حائض جایز نیست، بر این اساس بر زنی که هنگام حیض به علت شرم و حیا نماز خوانده لازم است که بر احادیث اعتماد نموده و از کرده خود استغفار نماید.
همچنین بر اساس احادیثی که از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است، طواف خانه خدا بر زن حائض جایز نیست.
ماندن و مکث کردن در داخل مسجد برای زن حائض نیز نادرست است اما عبور کردن از داخل مسجد بدون توقف در آن، برای وی جایز است.
اما در تمام مذاهب اشکالی ندارد زن در عادت ماهانه اذکار و او راد شرعی از قبیل تهلیل، تکبیر، تسبیح و ادعیه را بخواند؛ همچنین وی میتواند اوراد و اذکار شرعی مشروع در صبح و شام و هنگام خوابیدن و بیدارشدن و امثال این‌ها را بجا آورد؛ در ضمن اشکالی ندارد که وی کتاب‌های علمی از قبیل کتاب‌های تفسیر، حدیث و فقه را مطالعه نماید.
5- آیا جائز است، زن حائض جهت شرکت در مجالس ذکر به مسجد برود؟
در قرآن کریم دلیلی برای حرام بودن آن نیست!
اما بر اساس اجتهاد امامان، ماندن زن حائض در مسجد جائز نیست، پس در این‌صورت صحیح نیست که جهت گوش‌دادن به ذکر و قرائت قرآن به مسجد برود، اما عبور از آن چنان‌چه زن اطمینان داشته باشد که مسجد آلوده نمی‌شود و همچنین نشستن و گوش‌دادن به ذکر و قرائت قرآن در جائی خارج از مسجد بوسیله بلندگو اشکالی ندارد، زیرا جائز است که زن در حالت قائدگی به ذکر و قرائت قرآن گوش فرا دهد، و ثابت شده است که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حالی که حضرت عایشه رضی الله عنها حائض بود در اتاق وی تکیه می‌زد و قرآن را تلاوت می‌نمود، اما اینکه برای گوش دادن به ذکر و قرائت در مسجد بماند جائز نیست.
6- چنان‌چه زنی بعد از وقت نماز، مثلاً نماز ظهر، حائض شود و او نماز ظهر را نخوانده باشد، آیا قضای آن نماز بر وی واجب است؟
بر اساس مذهب حنفی و مالکی، اگر وقت نمازی فرا رسید، سپس زن قبل از این که نماز همان وقت را بخواند، تازه حیض شد و یا بچه‌دار شد، قضای آن نماز که فرصت ادای نماز را پیدا نکرده است به سبب شروع حیض و یا زایمان بر او واجب نیست. (البته اگر بدون کوتاهی و تقصیری خواندن نمازش را به تاخیر‌انداخته است، و قصد و هدفی نداشته است).
اما جمهور علماء و براساس مذهب شافعی و حنبلی می‌گویند چنان‌چه شروع حیض مثلا نیم ساعت بعد از وقت نماز باشد لازم است بعد از پاک شدن نمازی را که هنگام وقت آن در پاکی بسر برده است و در آن کوناهی کرده است (در اول وقت نخوانده است) بخواند.
اما نمازهائی که زمان آن‌ها، در حیض بوده است و پاکی به صورت کامل و مطمئن، حاصل نشده است، نماز قضا نمی‌شود.
اما اگر بعد از پایان حیض به‌اندازه خواندن یک رکعت فرصت داشته باشد نماز آن وقت را باید بخواند. پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید: کسی که قبل از غروب آفتاب یک رکعت از نماز عصر را دریابد نماز عصر را دریافته است.
در این‌صورت اگر چنان‌چه عصر و یا قبل از طلوع آفتاب پاک شود، و قبل از غروب و یا طلوع به‌اندازه یک رکعت وقت داشته باشد در مورد اول نماز عصر و در مورد دوم نماز صبح را باید خواند.
7- خانمی که عادتش شش روز بوده و چند روزی بر آن اضافه شده‌است؟
در صورتی که عادت این زن شش روز بوده باشد و سپس این مدت نه یا ده روز بطول انجامد آن زن تا زمانی که پاک نشده باشد نباید نماز بخواند.
پس تا زمانی که خون باقیست زن بر همان حال خود باقی میماند تا اینکه پاک شود و غسل کرده و سپس نماز بخواند، و چنان‌چه در ماه بعد عادتی کمتر از ماه قبل به وی دست دهد بمجرد پاک شدن غسل مینماید گرچه از مدت ما قبل کمتر باشد، و خلاصه اینکه هرگاه حیض جریان داشته باشد جائز نیست که نماز بخواند، خواه خون حیض برابر عادت قبلی باشد و یا زیاد و کم شود، و بعد از پاکی نماز می‌خواند.
8- خانمی که عادتش اول هر ماه بوده و سپس خون را در آخر ماه دیده است؟
اگر چنان‌چه عادت زن به تاخیر افتد، هرگاه که از خون پاک شود، طاهر به حساب می‌آید.
9- اگر چنان‌چه در ماه مبارک رمضان نقطه‌ای خون در حال روزه از زن خارج شود و این وضعیت تا آخر رمضان نسبت به وی ادامه داشته باشد آیا روزه‌اش صحیح است؟
آری روزه‌اش صحیح است، و این نقطه خون نیز چیزی نیست زیرا که در اثر پاره‌شدن رگ خارج شده. و از علی رضی الله عنه نقل شده است که فرمود: نقطه خونی که شبیه قطره خون است حیض نیست.
10- هرگاه زنی جریان خون و یا درد عادت را احساس نماید، اما تا قبل از غروب خون خارج نشود، آیا روزه آن روز صحیح است یا اینکه قضای آن روز بر او واجب می‌باشد.
در صورتی که زن غیر حائض در حال روزه احساس حرکت خون و یا درد عادت کند اما خون بعد از غروب آفتاب خارج شود، روزه آن روزش صحیح بوده و چنان‌چه روزه‌اش فرض بوده، صحیح است و قضای آن لازم نیست و اگر روزه سنت باشد ثوابش باطل نمی‌شود.
11- اگر خانمی خونی را مشاهده کند اما مطمئن نباشد که آن خون، خون حیض است یا نه آیا روزه آن روزش صحیح است؟
روزه آن روزش صحیح می‌باشد زیرا که اصل بر عدم حیض است تا اینکه از حیض بودن وی، خون دیده شود.
12- خانمی در آخرین روزهای عادت و قبل از پاکی اثری از خون نمی‌بیند، آیا در آن روز و قبل از مشاهده مایع سفید رنگ روزه بگیرد؟
اگر آن زن مانند بعضی از زنان مایع سفید رنگ را مشاهده نمی‌کند روزه بگیرد و اگر مایع سفید رنگ را مشاهده می‌کند روزه نگیرد تا اینکه مایع سفید را ببیند[1].
13- اگر زن حائض یا زن نفساء، قبل از نماز مغرب و یا قبل از نماز صبح از خون پاک شد، چکار کند؟
اگر زن حائض یا زن نفساء، قبل از غروب آفتاب از خون پاک شد (مدت حیض و خون زایمان به پایان رسید)؛ خواندن نماز ظهر و عصر را باهم جمع می‌کند و خواندن آن دو در همان روز بر وی واجب است.
همچنین اگر زنی در شب، قبل از ورود وقت نماز صبح (فجر) پاک شود؛ خواندن نماز مغرب و عشاء (به صورت جمع) در همان شب بر وی واجب است.
زیرا وقت نماز دوم (عصر در روز و عشاء در شب) در حالت‌های معذور (حالت‌هایی که ضرورت ایجاب می‌کند مانند سفر، بیماری و...) وقت نماز اول (ظهر در روز و مغرب در شب) نیز است.
(این قضیه جمع دو نماز است، که بدین صورت است: در زمان‌های معذوریت، نماز ظهر و عصر باهم خوانده می‌شود و نماز مغرب و عشاء هم درکنار هم، یعنی وقت بین دو نماز مشترک است).
شخص به خواب مانده و یا فراموش کرده ـ اگر کوتاهی و تقصیری نداشت ـ آنچه که وی انجام می‌دهد به عنوان قضای نماز نیست. بلکه هروقت که وی از خواب بیدار شد و یا فراموش کرد هروقت به یاد آورد، همان وقت، برای آن‌ها وقت نماز است.
14- زنی که با دیدن کدِری و قبل از عادتش نماز را ترک کرده و سپس هنگام عادتش خون جریان پیدا کرده است؟
هرگاه مایعی‌ای به رنگ زرد و یا کدِر در دوره عادت ماهانه از زن خارج شد، آن دو را خون قاعدگی به حساب می‌آورد و همه آن احکامی که در مورد زن حائض گفته شد، در مورد چنین زنی نیز صادق است. ولی اگر مایعی زرد رنگ و یا کدِری در غیر از دوره قاعدگی از فرج زنی خارج شد؛ آن‌ها چیزی به عنوان حیض به حساب نمی‌آیند. و زن باید خودش را پاک بداند. به دلیل حدیث ام عطیهل که گفته‌اند: «ما مایع زرد رنگ و کدِر را پس از پاک شدن از عادت ماهانه چیزی به حساب نمی‌آوریم» بر این اساس به نظرم این کدِری که قبل از حیض بوجود آمده حیض به حساب نمی‌آید.
15- زنی که با دارو سبب خروج خون حیض شده و نماز را ترک کرده است، آیا بر آن زن واجب است نمازهای ترک شده را قضا نماید؟
زن اگر با خوردن قرص، سبب عدم خروج حیض شود نماز را قضا نمی‌کند، چون‌که حیض خون نیست که هنگام وجود حکمش بر آن مترتب می‌شود، کما اینکه اگر زن چیزی را استعمال کند که خون حیض را قطع نماید واجب است که نماز بخواند و روزه بگیرد نه اینکه روزه را قضا کند. به دلیل اینکه آن زن در این حال حائض بشمار نمی‌رود، پس حکم به علتش بستگی دارد،
بنابراین با وجود خون ماهیانه، حکم حیض روشن است، و بدون آن، حکم حیض ثابت نمی‌شود.
16- یک زن چگونه میتواند انتها و پایان دوره عادت ماهانه خود را تشخیص دهد؟
این امر با قطع شدن خون شناخته می‌شود؛ قطع خون هم دو نشانه دارد:
نشانه اول: خروج مایع سفید رنگ به دنبال قطع شدن خون که شبیه به آب آلوده به گچ (و یا سفیدهی تخم مرغ) است، و گاهی اوقات رنگش سفید نیست؛ و گاهی اوقات هم به اختلاف احوال زنان رنگش تغییر پیدا می‌کند.
نشانه دوم: خشک بودن، به این‌صورت که زن تکه پارچه و یا مقداری پنبه را در فرج خود می‌کند و سپس آن را بیرون می‌آورد و نگاه می‌کند که پارچه خشک بوده و چیزی روی آن نیست. و آلوده به خون و مایع زرد رنگ و یا کدٍر نیست.
17- آنچه که پس از پایان عادت ماهانه بر زن حائض لازم است؟
بر زن حائض واجب است که پس از پایان عادت ماهانه غسل کند؛ به این‌صورت که به وسیله آب تمام بدنش را به نیت پاک شدن از حیض بشوید. بنابر حدیث رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
«هرگاه دوره عادت ماهانه تو فرا رسد، نماز را کنار بگذار؛ و وقتی آن دوره تمام شد و پشت کرد، غسل کن و نماز بخوان».
اول نیت رفع ناپاکی و یا نیت طهارت برای نماز و همانند این را بکند. آنگاه «بسم الله» بگوید، سپس بر تمام بدنش آب بریزد و زیر موها را خیس کند، اگر موهای خود را به صورت گیسو بافته است، واجب نیست آن را باز کند، بلکه فقط آن را با آب خیس می‌کند.
اگر از صابون و یا سایر مواد پاک کننده به همراه آب استفاده می‌کند، بسیار خوب است، و مستحب است پس از اتمام غسل تکه پنبه‌ای را با عطر آغشته نموده و در داخل فرج خود قرار دهد؛ به دلیل حدیث رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم که به اسماءل این دستور را دادند[2].
[1]- زیرا خروج مایع سفید که دال بر پایان حیض است، از بعضی از زنان خارج می‌شود و از برخی دیگر خارج نمی‌شود. لذا در جواب این سوال: اگر این زن بر حسب عادتش در پایان حیض مایع سفید از او خارج نمی‌شود (مشاهده نمی‌کند) بلکه مجرد قطع خون از او دلیل بر انتهای حیض وی می‌باشد روزه بگیرد. اما اگر برعکس بنا به عادت وی حیضاش به پایان نمی‌رسد مگر اینک مایع سفید از او خارج شود (مشاهده کند) روزه نگیرد تا اینکه مایع سفید را ببیند (از او خارج شود).
[2]- رواه مسلم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر