ج- سنایی غزنوی (463، 473 -535)
ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی عارف مشهور و شاعر و نویسنده توانای قرن پنجم و اوائل قرن ششم سال تولد و وفاتش کاملاً معلوم نيست و با تحقیقاتی که فضلا و دانشمندان دربارۀ این شخصیت معروف انجام دادهاند سال تولدش در حدود سالهای 463- 473 و سال وفاتش 535 است.
بسیاری از شاعران و عارفان او را می‌ستایند از قبیل جلال الدین محمد مولوی و غیره این عارف بزرگوار در قصائدش خلفای راشدین را با فصاحت و بلاغت می‌ستاید و ممدوحان خود را در صفات حمیده به آنها تشبیه می‌کند.
1- نعت خواجه لولاک و اصحاب پاک او
1- در قصیدهای در (نعت خواجه لولاک و اصحاب پاک او) می‌فرماید:
گفتم: ای بوبکر با احمد چرا یکتا شدی
گفت: هر حرفی که ضعفی یافت آن مُدغَم بوَد
گفتم: ای عُمَر تو دیدی بوالحکم[1] بس چون برید
گفــــت: زُمرُدکی سزای دیدۀ ارقم[2] بُوَد
گفتــــم: ای عثمان بناگه کشتۀ غوغا شدی
گـفت: خلخال عروس عاشقان زان دم بُوَد
گفتـــم: ای حیدر میی از ساغر شیران بخور
گفــت: فتـح ما ز فتح زادۀ مُلجَم بُوَد[3]. (قصائد/167)
2- در قصیدۀ بلندی در (حکمت و موعظه و نصیحت) که با مطلع بیت زیر آغاز می شود:
ای خداوندان مال، الاعتبار الاعتبار ای خدا خوانان قال، الاعتذار الاعتذار
این چنین خلفا را ستایش می‌کند:
جز به دستوریّ «قالَالله» یا «قالَالرّسول»[4]
ره مرو فرمان مده، حاجت مگو، حجّت میار
چار گوهر، چارپایۀ عرش و شرع مصطفی است
صدق و علم و شرم و مردی کار این هر چار یار
چار یار مصطفی را مُقتـدا دار و بدان
ملک او را هست نوبت پنج، نوبت زن چهار
(قصائد/191)
3- در قصیدهای در ستایش (عارف ممجّد ابوالمعالی احمد بن یوسف بن احمد) ممدوحش را به «چار یار» تشبیه می‌کند:
لاله و کوهی به لون و حلم با بوئی و رنگ
آتش و آبی به قدر و لطف بی دود و بخار
کان دین را مایه‌ی همچون بدن را پنج حس
لشکری مر ملک عزّ را چون نبی را چار یار
(قصائد/220)
4- در قصیدهای در ستایش «سرهنگ عمید محمد خطیب هِرَوی» این چنین از چهار یار سخن می‌‌گوید:
ای چو عثمان و چو حیدر شرم روی و زورمند
وی چو بوبکر و چو عمر راست گوی و دادگر
(قصائد/279)
در هر دو مصراع بیت بالا، صنعت لفّ و نشر مرتّب به گونۀ زیبایی به کار رفته است:
شرم روی برای عثمان و زورمند برای حیدر و راست گویی برای ابوبکر و دادگری برای عمر و هر چهار صفت، چهار ویژگی برای خلفاست.
5- در قصیدهای در (حال خود و نکوهش اصحاب صورت در بارۀ معرفت و تصوّف) چهار یار را راهبر خود می‌شمارد و راه نجات و رهایی را پیروی از خلفای راشدین میداند:
|
سپر ندارم درکف به دفع
تیغ فلک |
|
چو ایمنم از طریق سداد می‌سپرم |
(قصائد/370)
6- در قصیدهای در (ستایش و نعت خواجۀ دو سرا، سیّد انبیاء؛ محمّد مصطفی) خلفاء را به چار صفت صدق، قنوت[5]، انفاق و استغفار می‌ستاید.
صادقین بوبکر بود و قانتین فرّخ عُمَر
مُنِفقین عثمان، علی مستغفرین آمد بهم
7- در غزلی زیبا این چنین نغمه سرایی می‌کند و صدق ابوبکر در تحمّل نیش مار در غار حرا، و جنگجویی و دلاوری عمر در گسترش اسلام، و پارسایی عثمان در شورش مخالفان، و شجاعت و فرماندهی علی را در صفّین اینگونه رنگ آمیزی می‌نماید:
خُلـق پیغـمبر کجا تا از بزرگان عـرب
جور و رنج ناسزایان از پی یزدان کشد
صادقی باید که چون بوبکر در صدق و صواب
زخم مار و بیم دشمن از بن دندان کشد
یا نه چون عمر که در اسلام بعد از مصطـفی
از عرب لشکر ز جیحون سوی ترکستان کشد
پارسایی کو که در محراب و مصحف بیگناه
تا ز غوغا سوزش شمشیر چون عثمان کشد
حیـدر کرّار کو کاندر مصاف از بهر دین
در صف صفّین ستم از لشکر مروان کشد
(قصائد: 859)
8- در قصیدهای که در (تمجید و توحید باری جَلَّت عَظَمَتُهُ وعَلَت کَلِمَتهُ) سروده اینگونه از خلفاء سخن به میان آورده است:
مطلع قصیده:
آیا از چنبر اسلام دایم برده سر بیرون
ز سنّت کرده دل خالی ز بدعت کرده سر مشحون
هوی همواره شیطانی شده بر نفس تو سلطان
تنت را جهل پیرایه دلت را کفر، پیرامون
ور از اصحاب پیغمبر عتیق[6] و عمّر و عثمان
علی و سعد و سلمان و صهیب و خالد و مظنون[7].
تعـالی صانعی این جمله از آب او پدید آورد
پس آنگه جمله را هم وی به خاک اندر کند مدفون
(قصائد/542)
9- در قصیدهای غرّا چهار یار نبی را چنین می‌ستاید:
|
ور پی بوبکر خواهی رفت بعد از مصطفی |
|
پای بردندان مار و دست بر دینار کو؟ |
|
|
||
|
|
||
|
|
(قصائد/ 573)
در قصیدۀ دیگری با همین قافیه و ردیف از عمر و علی رضی الله عنهما چنین می‌‌گوید:
سراسر جمله عالم پر ز شیراست ولی شیری چو حیدر با سخا کو؟(571)
سراسر جمله عالم پر ز پیک است ولی پیکی چو عمّر بادپا کو؟(572)
در این ابیات، سخاوت علی و سرعت نبرد و جهانگشایی عمر نیک توصیف شده است.
1- در قصیدهای در (نكوهش اصحاب قال) صدیق را سر حلقه صدّیقان و رنج کشان و هم سنگر «نوح کمال یافته» میداند:
|
در جهان آزاده کو؟ تا که با وی دم زنیم |
|
محرم
و شایسته و اهل و مرید و بی ملال |
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
(قصائد/347)
سنائی رنج و بخشش بوبکر و کمال انسانی نوح نبی را، حرکتهای سرنوشت ساز در خط توحیدی پروردگار به حساب میآورد. در قصیدۀ دیگری صداقت بوبکر و حذاقت علی را در برابر کفر و عناد فرعون و هامان قرار می‌دهد.
صدق بوبکری وحذق حیدری کردن رها پس دل اندر زمرۀ فرعون وهامان داشتن
(قصائد/461)
2- درتاریخ هجرت، عظمتی نهفته است که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم در غار ثور سر در دامن ابوبکر نهاد و به خواب رفت و ناگهان ماری از سوراخی سر بیرون آورد و ابوبکر برای اینکه از حضرت رسول صل الله علیه و آله و سلم محافظت کند پایش را بر سوراخ نهاد و مار که نتوانست بیرون آید پای او را گزید و صدّیق شدت درد را تحمل کرد و اشک درد از چشمش بر گونۀ رسول اکرم غلطید و حضرت بیدار شد. «نیش مار» حماسه مقاومت و جان بازی و اخلاص در طول تاریخ پر نشیب و فراز اسلام است:
قوّت شرع از فقیهان می‌شناسم نز فقیر لاف بوبکر از محمّد می‌شناسم نه ز غار
(قصائد/219)
آری به زخم ماری ابوبکر صبر کرد تا لا جرم وزیر نبی گشت و یار غار
(قصائد/235)
مصطفی را یار بوبکر است اندر غار و بس بولهب را باز بوجهل است یار و همنشین
(قصائد/552)
به کار بردن (مصطفی – بوبکر – بولهب – بوجهل) از باب صنعت تضاد است.
گیرمت بوبکر نامت چون نداری صدق او باری آن دندان مار وزخم آن درغار کو؟
(قصائد/576)
رمز موفقیت ابوبکر در «صدق» و یک رنگی اوست، و صدّیقان تاریخ هیچگاه سنگر صدق و تعهد را رها نکردهاند.
کی بترسد ز زخم مار آنکو خویشتن یار غار خواهد کرد
(قصائد/133)
3- در ستایش عُمَر رضی الله عنه
عمر رضی الله عنه در تاریخ اسلام مظهر عدل و نمونۀ بارز اندیشه و درایت و تیز هوشی وکاردانی است:
1- هرجا عدالت وجود دارد عمر نیز همراز عدل و نصفت است و عمر صفتان تاریخ زیادند:
نام عمر از عدل بلند است و گر نی یک کوی ندانم که در آنجا عمری نیست
(قصائد/100)
گر عدل عمر خواهی آنک در او بنشین ور جود علی جوئی اینک کف او اِشرَب[11].
(قصائد/67)
در قصیدهای در پند به (حسن عجائبی ملقّب به حسن زشت) می‌‌گوید:
دوری از جهل همچو علم علی پاکی از جور همچو عدل عمر
(قصائد/254)
در قصیدهای در اندرز نصیحت (طاهر بن علی) چنین میسراید:
آنکه مر مُلک مَلِک را ز نکو رائی و داد دست بنهاد چه درعمر خود از عدل عُمَر
(قصائد/270)
در قصیدهای در مدح (بهرامشاه بن مسعود غزنوی) عدالت او را به عمر تشبیه می‌کند:
امروز درین دور دریغی نخورد هیش[12] از عدل تویک سوخته برعدل عُمَر بر
(قصائد/252)
در قصیدهای در «انقلاب حال مردمان و تغییر دَور زمان» شِکوَه سر می‌دهد و زبان اعتراض می‌گشاید که: کار دین و کشورداری به جایی رسیده است که ستمگر را چون عمر عادل میشمارند!
گاه وصّافی برای وقف و ادرار[13] و عَمَل با عُمَر در عدل ظالم را برابر کردهاند
(قصائد/148)
در قصیدهای در «معرفت انسان کامل و ترجیح آن بر مردمان جاهل» می‌‌گوید که: در روز رستاخیز ضمن حشر ستمگران عادلان را نزد عمر بن خطّاب می‌برند:
ظالمان را حشر با آب نیاز عادلان را زی[14] امیرالمؤمنین عمر برند
(قصائد/156)
2- لباس پینه بسته و ردای ساده و کهنه عُمَر درسی است برای مسلمانان روشنگر و فرمانروایان آزاده:
ور دیو([15]) ز لا حول تو خواهی که گریزد از زرق تبّرا کن و با دَلقِ[16] عمر باش
(قصائد/313)
3- دربارۀ هماهنگی و موازنه نیروها، و همسنگی کارگزاران نظام عملی حکومتی چنین پیام می‌دهد:
آهوی خود پیش افتد مرد باید چون عمر چون عُمَر درزین نشیند بوالحسن بایدسوار
(قصائد/225)
لیک بهر مشورت را با مَلِک بهتر وزیر وز برای مصلحت را با علی بهتر عُمَر
آری، آنگاه که عُمَر سوار می‌شود باید هم رکابش علی باشد و زمانیکه عُمَر در باره مصالح مسلمانان مشورت می‌کند بهتر است که با علی مشورت نماید.
4- در ترکیب بندی بلند و مشهوری که در ستایش ابوالمفاخر محمد بن منصور قاضی القضاة خراسان سروده است، او را به پیروی از «عدل دارالحکمة» «دار الملک انصاف» عُمَر تشویق می‌نماید:
تا به روز عدل دارالحکمه از تأثیر عدل همچو دار الملک انصاف عُمَر معمور باد
مجلس حکمت ز ناپاکان عالم پاک باد منبر علمت ز مهجوران دین مهجور باد
(قصائد/731)
5- در قصیدهای که «در بطلان حجّت دهریان و برهان بر اثبات ذات خداوند سبحان» به رشتۀ نظم درآورده است، عُمَر را از زبان پیامبر بزرگوار صل الله علیه و آله و سلم «شمع جنّت» مینامد و او را چنین نیکو می‌ستاید:
|
ای خردمند مـوحّد، پاک دین هـوشیار |
|
از امام دین حقّ یک حجّت از من، گوش
دار |
|
|
||
|
|
||
|
|
(قصائد/238- 239)
6- در قصیدهای در «نصیحت و ترغیب به طی طریق حقیقت» از سخت کوشی و پاسداری عُمَر در اجرای عدالت اجتماعی و در دست گرفتن «تازیانه» برای احقاق حقوق و جلوگیری از ستم و تجاوز چنین سخن می‌‌گوید.
یا چون عُمَر به درّه جهان را قرار ده یا چون علی به تیغ فراوان حصار گیر
به کار بردن حرف ربط مزدوج «یا» برای تسویه است و حرف مزدوج «یا» که دو بار تکرار شده است این حقیقت را در بر دارد که تازیانه عمر و تیغ علی یکسانند.
در قصیدۀ «نکوهش اصحاب قال» دوال و تازیانه چرمی عمر را دولت عدالت مینامد و می‌‌گوید عُمَرها وجود دارند ولی سخت کوشان ستم ستیز نیستند:
دولتی بود آن دوالی[18] کش عُمَر در کف گرفت ورنه عمر هست بسیاری نمی بینم دوال
(قصائد/347)
7- در قصیدۀ مدیحهای که فقیه ابویعقوب بن احمد لجامی را سروده، عمر و علی را چنین ستایش کرده است:
چون عُمَر خطّاب سر سنّت و دینی چون حیدر کرّار در علم و سخائی
سختگیری عُمَر در دفاع از دین خدا و سنّت نبوی، و دانش و سخای علی زبانزد خاص و عام است.
1- در تاریخ اسلام، شرم و حیای عثمان ذوالنورُین[19] خلیفه سوم ارزش ویژهای دارد و از خدمات شایسته این خلیفه، جمع کردن قرآن مجید است. که از تعدّد قرائتها و لهجهها صرف نظر کرد و به یک قرائت اکتفا نمود:
تو ای مُقری[20] مگر خود را نگویی کاهل قرآنم
که از گوهر نهای آگه که مرد صوت و الحانی
برهنه تا نشد قرآن ز پردۀ حرف پیش تو
ترا گر جان بُوَد عمری نگویم کاهل قرآنی
به اخماس و به اعشار و به ادغام و امالت[21] کی؟
ترا رهبر بُوَد قرآن بسوی سرّ یزدانی
رسن دادت ز قرآن تا ز چاه تن برون آئی
که فرمودت رسن بازی ز راه دیو نفسانی؟!
بدین جمعی که عثمان کرد بهر بندگی حق را
تو زین چون خواجگی جوئی بگو کو شرم عثمانی
(قصائد/685)
عثمان، قرآن را برای بندگی حق جمع کرد ولی تو از قرآن خواجگی، امارت دنیا جویی، پس شرم و حیای عثمانی کجاست؟!
2- از ویژگیهای زندگی عثمان عبادت و شب بیداری اوست:
پارسایی کو که در محراب و مصحف[22] بی گناه
تا ز غوغا سوزش شمشیر چون عثمان کشد
(قصائد/859)
بالاخره در این راه جان داد و بگفته استاد ابوالأعلی مودودی برای دفاع ز خود، از لشکریان اسلام استفاده نکرد[23].
3- عثمان اهل حلم و شرم و دارای چشم و دل بیدار است:
ور دَرِ عثمان گرفتی شرم کو و حلم کو؟ دیدۀ روشن ز دین و سینه بیدار کو؟
(قصائد/573)
یک جهان بوبکر و عثمان و علی بینم همی
آن حیا و حلم و عدل و صدق آن هر چار کو؟
(قصائد/573)
علی اسدالله و مرد میدانهای شجاعت و عدالت و سخاوت است. تاریخ اسلام این آزاد مرد را از زبدهترین مردان تاریخ انسانیت و نصفت به شمار میآورد.
1- علی شیر خداست و همواره در راه دین پیکار کرده است:
چون در خیبر به جز حیدر نکند از بعد آن خانۀ دین را که داند کرد جز حیدر دری
(قصائد/656)
هیچ رونق بود اندر دین و ملت تا نبود ذوالفقار حیدری را یار، دست حیدری
(قصائد/662)
ذوالفقار علی شمشیر همیشه کشیده ضد ستمگر و سرکش راه خداست.
کار کردار علی دارد و گرنه روز جنگ هیچ کاری ناید از نقش علی و ذوالفقار
(قصائد/214)
سراسر جمله عالم پر ز شیر است ولی شیری چو حیدر با سخا کو؟
(قصائد/571)
عالمی پر ذوالخمار[24] است از خمار خواجگی ای دریغا در جهان یک حیدر کرار کو؟
(قصائد/574)
جعفر طیّار[25] باید تا به علّیّین پرد حیدر کرّار باید تا ز دشمن کین کشد
(قصائد/138)
2- علی دریای علم و دُرّ تابناک پیکره هستی است:
دوری از جهل همچو علم علی پاکی از جور همچو عدل عُمَر
(قصائد/254)
چون عمر خطّاب سر سنّت و دینی چون حیدر کرّار دَرِ علم[26] و سخائی
(قصائد/606)
شو مدینه علم را در جوی و پس در وی خرام
تا کی آخر خویشتن چون حلقه بر داشتن[27].
(قصائد/468)
3- فتح خیبر، شکست یهود و طلوع شکوه و عظمت اسلام بود، و علی پهلوان ربانی و کننده در خیبر است؛ باید کوشش کنیم که یکدل و یکرنگ باشیم و از وسواس نفس خود را آزاد سازیم:
دَرِ کفر و جهودی را از اول چون علی برکن
که تا آخر چنو یابی ز دین تشریف ربّانی
(قصائد/680)
دعوی ایمان کنی و نفس را فرمان بری با علی بیعت کنی و زهر پاشی بر حسن!
(قصائد/530)
4- سنائی که از جان و دل علی را دوست دارد در قصیده زیبایی او را چنین می‌ستاید:
ای امیرالمؤمنین ای شمع دین ای بوالحسن
ای به یک ضربت ربوده جان دشمن از بدن
ای به تیغ تیز رستاخیر کرده روز جنگ
وی به نوک نیزه کرده شمع فرعونان لگن
از برای دین حق آباد کرده شرق و غرب
کردی از نوک سنانت عالمی را پر سُنَن
تیغ إِلاّ الله زدی بر فرق لا گویان دین
هرکه لا می گفت وی را می زدی برجان و تن[28]
تا جهان خالی نکردی از بتان و بت پرست
تا نکردی لات را شهمات و عزّی[29] را حَزَن
تیغ ننهادی، ز دست و درع ننهادی ز پشت
شاد باش ای شاه دین پرور، چراغ انجمن
گر نبودی زخم تیغ و تیرت اندر راه دین
دین نپوشیدی لباس ایمنی بر خویشتن
لا جرم اکنون چنان کردی که در هر ساعتی
کافری از جور دین بر خود بدرّد پیرهن
مرحبا ای مهتری کز بیم تیغت در جهان
پیش چشم دشمنانت خون همی آید لَبَن[30]
فرش کفر از روی عالم در نوشتی سر بسر
ناصر دین هُدی و قاهر کفر و وثَن[31]
کمترانت را سزد گر مهتری دعوی کنند
ای امیر نام گستر وی سوار نیزه زن
هیچکس را در جهان این مایۀ مردی نبود
کو به میدان خطر سازد برای دین وطن
راه دین بود است مخوف از ابتدا لیکن به جهد
آن مخالف را همی موقوف کردی در زمن
از برای نصرت دین ساختی هر روز و شب
طبل و منجوق[32] و طراده[33] نیزه و خود[34] و مجن[35]
پای این مردان نداری جامه ایشان مپوش
برگ بی برگی نداری لاف درویشی مزن
روز حرب از هیبت بلرزیدی زمین
همچنان کز بیم خصمی تند، مردی ممتحن
ذوالفقارت گر بدیدی کرگدن در روز جنگ
کاه گشتی در زمان گر کوه بودی کرگدن
سرکشان را سر به سر نابود کردی در جهان
تختهاشان تخته کردی، حلّههاشان[36] را کفن
این جلال و این کمال و این جمال و منزلت
نیست کس را در جهان جز مر تو را ای بوالحسن
هر دلی کو مهرت اندر دل ندارد همچو جان
هر دلی کو عشقت اندر جان ندارد مقترن
روی جنات العُلی هرگز نبیند بی خلاف
لا یزالی ماند اندر نار[37] با گُُرم[38] و حَزَن
گر نبودی روی و مویت هم نبودی روز و شب
گر نبودی رنگ و بویت گل نبودی در چمن
چون تو صاحب دولتی هرگز نبودی در جهان
هم نخواهد بود هرگز چون توئی در هیچ فن
(قصائد/492)
[1] - بوالحکم: ابوجهل.
[2] - اَرقَم: مار سیاه و سفید و زهر دارد.
[3] - دیوان حکیم ابوالمجد مجدودین آدم سنائی غزنوی با مقدمه و حواشی و فهرست به سعی واهتمام مدرس رضوی/ انتشارات کتابخانه سنائی.167 شماره صفحه کتاب است که شماره های بعدی نیز چنین است.
[4] - سکون به علّت وزن شعر است و دراصل «قالَ اللهُ» - قالَ الرسولُ» بوده است. صدق برای ابوبکر، علم برای علی، شرم برای عثمان، و مردی برای عمر به کار رفته است.
[5] - قنوت: دعا و نیایش و وقانت به معنی نیایشگر و دعا خوان است.
[6] - عتیق: ابوبکر.
[7] - سعد و سلمان و صهیب و خالد و مظنون از صحابه رسول خدا هستند.
[8] - داد: عدل.
[9] - شیرخدا: اسدالله، علی است.
[10] - نال: نی باریک.
[11] - اِشرَب: بنوش
[12] - هیش: هیچ.
[13] - ادرار: مقررّی، ماهانه.
[14] - زی: بسوی.
[15]- دیو: شیطان دهر- نیروی اهریمنی.
[16] - دلق: جامه ژنده و مرقّع.
[17] - ابوحنیفه نعمان بن ثابت مکّی ملقّب به امام اعظم یکی از ائمه و پیشوایان چهارگانه اهل سنّت است (متولد 80 وفات 150 هجری). البته باید مختصرا اشاره نمود که امام در نزد اهل سنت عبارت است از یک فقیه و عالم و دانشمند و پیشوای مذهبی، و انسانی چون سایر بشر جایز الخطأ، و این همان باور اولیه شیعه در مورد امام است. ولی متأسفانه بر این تصور در طول زمان شاخ و برگهایی افزوده شده تا امام در نزد شیعه به موجودی فرابشری تبدیل گشته و معصوم از هر گناه، و صاحب وحی تلقی شده! و در واقع بگونه ای ادامه نبوت را در کالبد او ترسیم کردهاند، و این اندیشه تماما با روح اسلام و ختم نبوت رسول اکرم صل الله علیه و آله و سلم در تضاد است. و تشیع علوی با آن بکلی بیگانه. و همچنین امامت را میراث فرزندان پیامبر اکرم دانسته اند که با روح شورا که قرآن بصراحت بر آن تکیه گذاشته مخالفت دارد، و اثری است از رسوبات نظام کسروی و پادشاهی در ایران زمین! اینها از جمله ساختارهای افراطی است که توسط برخی مصلحت جویان به مذهب تشیع افزوده شده است، و حضرت علی و امامان و شیعه های آنان از آن بکلی بیزارند!.. (ب)
[18] - دوال: تسمه – تازیانه ای که از چرم ساخته شده باشد.
[19] - ذوالنورین: صاحب دو نور یعنی ازدواج با دو دختر پیامبر ص یکی پس از دیگری.
[20] - مقری: قرآن خوان.
[21] - اصطلاحات علم تجوید قرآن هستند.
[22] - مصحف: قرآن.
[23] - خلافت و ملوکیّت / ابوالاعلی مودودی.
[24] - ذوالخمار: عوف بن ربیع بن ذی الرمحین در جنگ جمل مقنعه زن خود را روپوش خود قرار می دهد و از آن پس به ذوالخمار یعنی مقنعه پوش مشهور می گردد.
[25] - جعفر طیّار: جعفر بن ابی طالب و برادر علی است که شهید شد و پیغمبر فرمود: جعفر را می بینم که در بهشت با دو بال پرواز می کند. و از آن پس او را جعفر طیّار نامیدند.
[26] - اشاره به «أنا مدینة العلم وعلیّ بابُها» است. البته این روایت از جمله روایاتی است که دوستان نادان در حق حضرت علی بافتهاند. واگر مکانت و جایگاه واقعی آن حضرت را می دانستند نیازی به ساختن چنین روایتهایی نداشتند. (ب)
[27] - در ابیات بعدی مطالبی است که می رساند الحاقی است و با اشعار قبلی و خط فکری سنایی مطابقت ندارد.
[28] - لاگویان: کسانی هستند که خدا را نفی می کنند.
[29] - لات و عُزّی دو بت جاهلیت هستند.
[30] - لبن: شیر
[31] - وَثَن: بُت
[32] - منجوق: آنچه بر سر درفش و عَلَم نصب کنند- چتر
[33] - طراده: نیزه کوتاه- زورق
[34] - خود: کلاه جنگی
[35] - مجن: سپر
[36] - حُلّه: جامه
[37] - نار: آتش
[38] - گُرم: اندوه، غم، به معنی زخم و جراحت آمده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر