باب (61): آنچه در مورد مجسمه سازان آمده است([1]).
از ابوهريره رضی الله عنه روايت است كه رسول الله صل الله علیه و آله و سلم فرمود: «قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذَهَبَ يَخْلُقُ كَخَلْقِي, فَلْيَخْلُقُوا ذَرَّةً أَوْ لِيَخْلُقُوا حَبَّةً أَوْ شَعِيرَةً». [متفق عليه]. «اللهI، مي‌فرمايد: چه كسي ظالمتر است از كسي كه مي‌خواهد، مانند من مخلوق، بيافريند. (اگر كسي مي‌تواند) پس ذره‌اي يا دانه‌اي و يا يك دانه جو بيافريند».
«و از عايشه روايت است كه رسول الله صل الله علیه و آله و سلم فرمود: «أشدّ النّاس عذاباً يومَ القيامة الذَّين يُضاهِئون بِخلقِ الله».
بدترين و شديدترين عذاب روز قيامت از آن كساني است كه در آفرينش با خدا، مماثلت مي‌كنند»([2]).
در حديث ابوهريره رضی الله عنه آمده است كه ظالمترين فرد، كسي است كه در آفرينش، با خدا مماثلت مي‌كند. و اين، ظن و گماني بيش نيست زيرا در واقع كسي توانايي برابري با الله را ندارد بخاطر همين است كه خداوند مي‌فرمايد: اگر راست مي‌گوييد: پس ذره‌اي و دانه و جوي بيافرينيد.
و از ابن عباس روايت است كه رسول الله صل الله علیه و آله و سلم فرمود: «كُلُّ مُصَوِّرٍ فِي النَّارِ, يُجْعَلُ لَهُ بِكُلِّ صُورَةٍ صَوَّرَهَا نَفْس يُعَذِّبُ بها فِي جَهَنَّمَ». ( بخاري و مسلم). «جاي هر مصوِّر در آتش است، هر تصويري كه ساخته است، بصورت موجود زنده‌اي در مي‌آيد و او را در دوزخ بوسيلة آن، عذاب مي‌دهند».
همچنين از ابن عباس، مرفوعاً روايت است: «مَنْ صَوَّرَ صُورَةً في الدنيا؛ كُلِّفَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَنْ يَنْفُخَ فِيهَا الرُّوحَ وَلَيْسَ بِنَافِخٍ». (بخاري و مسلم).
«هر كس در دنيا تصويري ساخته است، در آنجا او را موظف مي‌كنند كه در آن، روح بدمد و او قادر به چنين كاري نخواهد بود»([3]).
از ابو الهيّاج روايت است كه مي‌گويد: علي رضی الله عنه به من گفت: آيا تو را براي انجام كاري كه رسول الله صل الله علیه و آله و سلم مرا براي انجام آن فرستاده بود، نفرستم؟ رسول الله صل الله علیه و آله و سلم ، فرمود: «لا تَدع صورةً إلا طَمستها ولا قَبراً مُشرفاً إلا سويته». (مسلم).
«هيچ تصويري را نگذار مگر آنرا نابود كن و هيچ قبر مرتفعي نگذار مگر آنرا با خاك مساوي كن»([4]).
خلاصه آنچه در اين باب بيان شد:
1ـ مجازات سنگين براي تصوير برداران و مجسمه سازان.
2ـ بيان علت آن كه, عبارت است از جسارت و بي‌ادبي نسبت به خدا، چنانكه فرمود:
«چه كسي ظالمتر از آن كسي است كه مي‌خواهد، مانند من دست به آفرينش بزند».
3ـ تذكر به اين مطلب كه او، توانا و بندگان ناتوان‌اند. حتي ذره و دانه‌اي نمي‌توانند بيافرينند.
4ـ تصريح اين مطلب كه سخترين عذاب، قيامت متعلق به آنان است.
5ـ در مقابل هر تصويري كه ساخته است، موجودي در دوزخ آفريده مي‌شود كه بوسيلة آن موجود، شكنجه داده مي‌شود.
6ـ موظف مي‌شود كه در آن، روح بدمد.
7ـ به ما امر شده كه هر جا تصوير و مجسمه‌اي ديديم، آنرا نابود كنيم.
[1]- «مصور» به كسي مي‌گويند كه با دست شكل و صورتهائي مي‌سازد. و اين كار، دو نوع اشكال دارد: تنديسگر، كه با دست به نوعي تشابه با خالق مي‌زند و مانند او به آفرينش مي‌پردازد.
دوم اينكه، تصويرها و مجسمه‌ها وسيله‌اي براي شرك ورزيدن به خدا مي‌باشند. چنانكه بسياري از مشركين عهد سابق بوسيلة تصويرها و مجسمه‌ها شرك مي‌ورزيدند و بخاطر حساسيتي كه در دين مبين اسلام نسبت به شرك وجود دارد، طبعاً با تصوير و مجسمه، بعنوان ابزارهاي شرك، سازگاري نخواهد داشت.
[2]- اما مفهوم حديث، عايشه چنين بود كه سخت‌ترين عذاب قيامت به كسي اختصاص دارد كه خود را همچون خدا، آفريننده مي‌داند. و چنين گماني كفر اكبر است. البته در صورتي كه داراي يكي از اين دو حالت باشد:
1ـ بتي بسازد با علم به اينكه مورد پرستش قرار خواهد گرفت.
2ـ و اينكه تصوير و مجسمه يا نقاشي‌اي بسازد و خيال بكند: از آنچه خدا آفريده، بهتر است.
حديث فوق را علما بر همين حمل كرده‌اند. البته تصويرسازي و مجسمه‌تراشي از گناهان كبيره مي‌باشند و كساني كه با اين چيزها سر و كار دارند، نفرين شده و به عذاب دردناك وعده داده شده‌اند.
[3]- از حديث ابن عباس، بر مي‌آيد كه تصويرهاي حيوانات و انسانها ممنوع مي‌باشند.
[4]- از مفهوم حديث علي، بر مي‌آيد كه علت اصلي حرمت تصوير و مجسمه‌سازي همان وسيلة شرك بودن آنست، چنانكه حكم آن با حكم قبرهاي مشرف كه وسيلة بارز شرك و گاهي محل شرك مي‌باشند، يكسان است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر