از ابوهریره روایت است که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود: (من صلی علی جنازة و لم یتبعها فله قیراط، فإن تبعها فله قیراطان، قیل و ما القیراطان؟ قال: أصغر هما مثل أحد)[1] «هر کس بر جنازه‌ای نماز بخواند ولی آن را تشییع نکند یک قیراط (أجر) دارد و اگر آن را تشییع کند دو قیراط (أجر) دارد، گفته شد دو قیراط چقدر است؟ فرمود: کوچکترین آن به اندازه کوه أحد است».
فضیلت تشییع جنازه فقط برای مردان است و شامل زنان نمی‌شود؛ چون پیامبر صل الله علیه و آله و سلم زنان را از شرکت در تشیع جنازه نهی فرموده است البته این نهی، نهی تنزیهی است. أم عطیه(رض) گوید: (نهینا عن اتباع الجنائز و لم یعزم علینا)[2] «از تشییع جنازه‌ها منع شدیم ولی نه به طور قطعی».
تشییع جنازه با ارتکاب اعمالی که مخالف شریعت باشد جایز نیست، در سنت نبوی به دو مورد تصریح شده، که عبارتند از:
گریه کردن با صدای بلند و تشییع همراه با روشن کردن بخور (آتش)
به دلیل فرموده پیامبر صل الله علیه و آله و سلم (لا تتبع الجنازة بصوت و لانار)[3] «جنازه با سر و صدا و آتش تشییع نشود».
این نهی، ذکر کردن با صدای بلند در پیشاپیش جنازه را نیز شامل می‌شود؛ چون این کار بدعت است و قیس بن عباد گوید: (کان أصحاب النبی صل الله علیه و آله و سلم یکرهون رفع الصوت عند الجنائز)[4] «اصحاب پیامبر صل الله علیه و آله و سلم بلند کردن صدا هنگام تشییع جنازه را مکروه می‌دانستند». چراکه اینکار مشابهت به نصاری است، چون آنان به هنگام خواندن انجیل و دعاهایشان، آوازشان را همراه با کشیدن صدا و لحن دادن به آن و غمناک کردن آن بلند می‌کردند.
زشت‌تر از آن این است که تشییع جنازه با نواختن آلات موسیقی با صدایی حزن‌انگیز پیشاپیش جنازه همراه باشد، همچنان که در بعضی از ممالک اسلامی به تقلید از کفار این کار را انجام می‌دهند. – والله المستعان-.
سرعت در بردن جنازه، بدون دویدن واجب است
به دلیل فرموده پیامبر صل الله علیه و آله و سلم : (أسرعوا بالجنازة، فإن تک صالحة فخیر تقدمونها علیه و إن تکن غیر ذلک فشر تضعونه عن رقابکم)[5] «در دفن جنازه عجله کنید؛ چون اگر (جنازه) انسان صالحی باشد خیری را به او می‌رسانید و اگر غیر از آن باشد، شری است که از دوش خود برمی‌دارید».
جایز است تشییع کننده از جلو و پشت سر و طرف راست و چپ جنازه حرکت کند به شرط اینکه به جنازه نزدیک باشد مگر اینکه سواره باشد که در اینصورت باید پشت سر جنازه حرکت کند؛ به دلیل حدیث مغیره بن شعبه که گفت: پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود:
(الراکب خلف الجنازة و الماشی حیث شاء منها)[6] «سواره پشت سر جنازه و پیاده از هر طرفی که خواست حرکت کند».
اما حرکت پشت سر جنازه بهتر است؛ چون این امر مطابق این فرموده پیامبر صل الله علیه و آله و سلم است: (واتبعوا الجنائز) «و جنازه‌ها را دنبال کنید».
قول علی رضی الله عنه نیز این را تأیید می‌کند، که می‌گوید: (المشی خلفها أفضل من المشی أمامها، کفضل صلاة الرجل فی جماعة علی صلاته فذا)[7] «فضیلت حرکت کردن پشت سر جنازه بر حرکت کردن جلو آن مانند فضیلت نماز جماعت بر نماز فرادی است».
[1]) صحیح : [ص. ج 6355]، م (945 – 53 – 653/2).
[2]) متفق علیه : خ (1278/144/3)، م (938/646/2)، د (3151/449/8)، جه (1577/502/1).
[3]) حسن : [الجنائز 70]، د (3155/453/8).
[4]) راویان این حدیث ثقه هستند : [الجنائز 71]، هق (74/4).
[5]) تخریج در ص (216).
[6]) صحیح : [ص. ج 3533]، ت (1036/248/2)، نس (55/4)، د (3164/467/8).
[7]) سند آن حسن است : [الجنائز 74]، هق (25/4).
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر