توجه توجه

بعضی نوشته ها ادامه دارند برای مشاهده کامل نوشته ها به برچسب های مورد نظر یا پست قبل و بعد مراجعه کنید

۱۴۰۳ خرداد ۷, دوشنبه

ظهار

 

ظهار

هر کس به همسرش بگوید: تو برای من مانند پشت مادرم هستی به این شخص مظاهر (ظهارکننده) گفته می‌شود و همسرش بر او حرام می‌گردد و نباید با او همستر شود و یا به چیزی از او لذت ببرد تا وقتی که با آنچه خداوند در قرآن مشخص کرده، کفاره دهد:

) وَالَّذِینَ یُظَاهِرُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ یَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِیرُ رَقَبَةٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَتَمَاسَّا ذَلِکُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ. فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیَامُ شَهْرَیْنِ مُتَتَابِعَیْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَتَمَاسَّا فَمَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّینَ مِسْکِیناً ذَلِکَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ وَ لِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ ( (مجادله: 4 - 3)

«کسانی که زنان خود را ظهار می‌کنند سپس از آنچه گفته‌اند پشیمان می‌شوند، باید برده‌ای را آزاد کنند پیش از آنکه با هم همبستر شوند. این درس و پندی است که به شما داده می‌شود و خدا آگاه از هر چیزی است که انجام می‌دهید. اگر برده‌ای را نیابد و توانایی آزاد کردن او را نداشته باشد باید دو ماه پیاپی و بدون فاصله روزه بگیرد، پیش از آنکه شوهر و همسر باهم همبستر شوند، اگر هم نتوانست باید شصت نفر فقیر را خوراک بدهد. این بدان خاطر است که به گونه‌ لازم به خدا و پیغمبرش ایمان بیاورید اینها قوانین و مقررات خدا است و کافران عذاب دردناکی دارند».

ازخویله بنت مالک بن ثعلبه روایت است: (ظاهر منی زوجی أوس بن الصامت، فجئت رسول الله صل الله علیه و آله و سلم  أشکو إلیه، و رسول الله صل الله علیه و آله و سلم  یجادلنی فیه، و یقول اتق الله، فإنه ابن عمک، فما برحت حتی نزل القرآن: ) قَد سَمِعَ اللهُ قَولَ الَّتِی تُجَادِلُکَ فِی زَوجِهَا ( إلی ) وَ لِلکَفِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ (، فقال: یعتق رقبة، قالت: لایجد، قال فیصوم شهرین متتابعین، قالت: یا رسول الله إنه شیخ کبر ما به من صیام، قال: فلیطعم ستین مسیکنا، قالت: ما عنده من شی یتصدق به، قال: فأتی ساعتئذ بعرف فیه تمر، قلت یا رسول الله فإنی أعینه بعرق آخر، قال قد أحسنت، إذهبی فأطعمی بها عنه ستین مسکینا، وارجعی إلی ابن عمک، قال: والعرق ستون صاعا).[1]

«شوهرم أوس بن الصامت مرا ظهار کرد، نزد پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  رفتم و از او شکایت کردم، پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  درباره شوهرم با من صحبت کرد و فرمود: از خدا بترس، او پسر عموی تو است، آنجا را ترک نکردم تا قرآن نازل شد: ) قَد سَمِعَ اللهُ قَولَ الَّتِی تُجَادِلُکَ فِی زَوجِهَا... ( «خداوند گفتار آن زنی را شنید که درباره شوهرش با تو بحث و مجادله می‌کرد ...» تا ) وَ لِلکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ ( «و برای کافران عذاب دردناکی هست» سپس پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  فرمود: باید (به کفاره ارتکاب این جرم) برده‌ای را آزاد کند، خویله گفت: ندارد، پیامبر فرمود: پس دوماه پشت سر هم روزه بگیرد، خویله گفت: ای رسول خدا! او مردی مسن است و نمی‌تواند روزه بگیرد. پیامبر فرمود: پس شصت مسکین را غذا بدهد، خویله گفت: چیزی ندارد که با آن صدقه بدهد،خویله گفت: در آن هنگام سبدی پر از خرما آورده شد. گفتم ای رسول خدا! من هم با سبدی دیگر او را یاری می‌کنم، پیامبر فرمود: آفرین بر تو برو و به جای او آنرا به شصت مسکین بده و نزد عموزاده‌ات برگرد، گفت: عرق، شصت صاع است».

از عروه بن زبیر روایت است که[2] عایشه گفت: والا مقام است آن ذات بزرگواری که شنوایی‌اش همه چیز را فرا گرفته، من به سخن خوله بنت ثعلبه گوش فرا دادم، بعضی از آنرا نفهمیدم در حالی که او ازشوهرش نزد پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  شکایت می‌کرد گفت: ای رسول خدا! جوانی‌ام را از بین برد و فرزندان زیادی را برایش به دنیا آوردم و الان که سنی از من گذشته و دیگر نمی‌توانم بچه‌دار شوم مرا ظهار کرد، خداوندا! شکایت حالم را نزد تو می‌آورم. پیامبر را ترک نکرد تا اینکه جبرئیل این آیات را نازل کرد: ) قَد سَمِعَ اللهُ قَولَ الَّتِی تُجَادِلُکَ فِی زَوجِهَا وَ تَشتَکِی إلَی اللهِ ( «خداوند گفتار آن زنی را شنید که درباره شوهرش با تو بحث و مجادله می‌کند و به خدا شکایت می‌برد».

کسی که به مدت یک روز یا یک ماه یا مانند اینها همسرش را ظهار کند و بگوید: شما به مدت یک ماه برای من مانند پشت مادرم هستی، این شخص ظهار کننده به حساب می‌آید؛ اگر به سوگندش عمل کرد چیزی بر او نیست ولی اگر قبل از مدتی که معین کرده با او همبستر شده کفاره ظهار بر او واجب می‌شود:

از سلمه بن صخر بیاضی روایت است: من کسی بودم که زنان زیادی می‌گرفتم، مردی را نمی‌شناسم که به اندازه من گرفته باشد، وقتی رمضان فرا رسید تا آخر رمضان با زنم ظهار کردم، در حالیکه در یکی از شبهای رمضان با من صحبت می‌کرد قسمتی از بدن او را دیدم،کنترل خود را از دست داده با او آمیزش کردم، وقتی صبح فرا رسید نزد قومم رفتم و جریان برایشان بازگوکردم و گفتم: از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  برایم سؤال کنید، گفتند: ما این کار را نمی‌کنیم زیرا که خداوند آیه‌ای را درباره ما نازل می‌کند یا پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  درباره ما سخنی می‌گوید و عیب و عار آن بر ما باقی می‌ماند، در نتیجه، ما تو را به جرم گناهت تحویل او می‌دهیم، تا وضعیت خود را برای پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  بازگو کنی. گوید: بیرون رفتم تا نزد پیامبر رسیدم و جریان را برایش بازگو کردم. پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  فرمود: (أنت بذاک؟) «تواین کار را کرده‌ای؟» گفتم: من این کار را کرده‌ام، ای رسول خدا! من در برابر حکم خدا صابر و شکیبا هستم، پیامبر فرمود: (فأعتق رقبة) «برده‌ای آزاد کن»، گوید: گفتم: قسم به ذاتی که تو را به حق مبعوث کرده است مالک هیچ چیزی نیستم مگر خودم، فرمود: (فصم شهرین متتابعین) «پس دو ماه پشت سر هم روزه بگیر» گوید: گفتم: ای رسول خدا آیا بلایی که بر سرم آمده تنها به سبب روزه نبوده است؟ فرمود: (فتصدق أوأطعم ستین مسکینا) «پس صدقه بده یا شصت مسکین را غذا بده»، گوید: گفتم: قسم به ذاتی که تو را به حق مبعوث کرده است شبمان را بدون شام سپری کردیم. فرمود: (فاذهب إلی صاحب صدقة بنی زریق فقل له، فلیدفعها إلیک، و أطعم ستین مسکینا و انتفع ببقیتها)[3] «پس نزد مسئول جمع‌آوری صدقات قبیله بنی‌زریق برو و به او بگو تا صدقه آنها را به تو بدهد و با آن شصت مسکین را غذا بده و از بقیه‌اش استفاده کن».

شاهد در این حدیث این است که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم  ظهار اورا انکار نکرد بلکه همبستر شدن او با همسرش را قبل از پایان مدت معلوم انکار کرد.

حکم ظهار

ظهار حرام است؛ چون خداوند آنرا به سخن ناهنجار و دروغ وصف کرده و کار ظهارکننده را ناپسند دانسته است.

) الَّذِینَ یُظَاهِرُونَ مِنکُم مِن نِسَائِهِم مَاهُنَّ أُمَّهَاتِم إن أُمَّهَاتُهُم إِلاَّ اللاَّئِی وَلَدنَهُم، وَ إنَّهُم لَیَقُولُونَ مُنکَراً مِنَ القَولِ وَزُوراً، وَ إنَّ اللهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ (                            (مجادله: 2)

«کسانی که زنان خود را اظهار می‌کنند، آنان مادرانشان نمی‌گردند و بلکه مادرانشان تنها زنانی هستند که ایشان را زاییده‌اند، چنین کسانی سخن ناهنجار و دروغی را می‌گویند، و خداوند بسیار با گذشت و بخشنده است».



[1]) حسن : [ص. د 1934]، این حدیث در صحیح سنن ابی‌داود «والعرق ستون صاعا» آمده است، د (2199/301/6).

[2]) صحیح : [ص. جه 1678]، جه (2063/666/1).

[3]) صحیح : [ص. جه 1677]، جه (2062/665/1)، د (2198/298/6)، ت (1215/335/2)، ترمذی این حدیث را بصورت مختصر روایت کرده است.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

مقدمه‌ی مؤلف

  مقدمه‌ی مؤلف الحمد لله رب العالـمين، والصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين‏. أما بعد: از جمله درس‌هایی که در مسجد...