هرگاه کسی از مسلمانان در حالت احتضار قرار گرفت بر نزدیکانش مستحب است که کلمه شهاده را به او تلقین کنند:
از ابوسعید خدری روایت است که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود: (لقنوا موتاکم لا إله إلا الله)[1] «به کسانی که در حال احتضار هستند لا إله إلا الله را تلقین کنید».
امر پیامبر صل الله علیه و آله و سلم به تلقین، به این امید است که آخرین سخن محتضر لا إله إلا الله باشد. از معاذبن جبل روایت است: پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود: (من کان آخر کلامه لا إله إلا الله دخل الجنة)[2] «کسی که آخرین سخنش لا إله إلا الله باشد، داخل بهشت می‌شود».
و چون روحش تسلیم شد بر بازماندگانش رعایت موارد زیر لازم است:
1 و 2 چشمهای میت را ببندند و برای او دعا کنند
از ام سلمه روایت است: پیامبر صل الله علیه و آله و سلم بر ابوسلمه وارد شد در حالی که چشمهایش باز بود، پیامبر صل الله علیه و آله و سلم چشمهای ابوسلمه را بست و فرمود: (إن الروح إذا قبض تبعه البصر) «وقتی که روح قبض شود، چشم آنرا دنبال می‌‌کند برخی از نزدیکانش شیون و گریه کردند، پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود: (لاتدعوا علی أنفسکم إلا بخیر، فإن الملائکة یؤمنون علی ما تقولون) «دعای خیر برای خودتان کنید، چون ملائکه بر آنچه می‌گویید آمین می‌گویند» سپس فرمود: (اللهم اغفر لإبی سلمة، و ارفع درجته فی المهدیین، و اخلفه فی عقبه فی الغابرین، و اغفرلنا و له یا رب العالمین، و افسح له فی قبره، و نور له فیه)[3] «پرودرگارا! گناهان ابو سلمه را بیامرز و مقام او را در میان هدایت یافتگان رفیع فرما و از فرزندانش جانشینی برای او در میان بازماندگان قرار بده، ای پروردگار عالیمان! گناهان ما و او را بیامرز و قبرش را گشاد و فراخ و نورانی فرما».
3- پوشاندن او با پارچه‌ای که تمام بدنش را فرا گیرد
از عایشه روایت است: (أن رسول الله صل الله علیه و آله و سلم حین توفی سجی ببرد حبرة)[4] «وقتی پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فوت کرد با پارچه‌ای خط‌دار یمانی پوشانده شد».
4- عجله برای تجهیز و خارج کردن آن برای دفن
از ابوهریره روایت است که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود: (أسرعوا بالجنازة فإن تک صالحة فخیر تقدمونها علیه، و إن تکن غیر ذلک فشر تضعونه عن رقابکم)[5] «در تجهیز و دفن جنازه عجله کنید؛ چون اگر (جنازه) انسانی صالح باشد، خیری را به او می‌رسانید، در غیر اینصورت شری است که از گردنتان پائین می‌گذارید».
5- بعضی از نزدیکان میت باید فورا اقدام به پرداخت دیون میت از داراییهایش نمایند اگرچه قرض تمام مالش را فرا گیرد
از جابر بن عبدالله روایت است: (مات رجل، فغسلناه و کفناه و حنطناه، و وضعناه لرسول الله صل الله علیه و آله و سلم حیث توضع الجنائز، عند مقام جبرئیل ثم آذنا رسول الله صل الله علیه و آله و سلم بالصلاة علیه فجاء معنا خطی، ثم قال: لعل علی صاحبکم دینا، قالوا: نعم دیناران، فتخلف، فقال له رجل منا یقال له أبو قتادة: یا رسول الله هما علی فجعل رسول الله صل الله علیه و آله و سلم یقول: هما علیک و فی مالک و المیت منهما بری، فقال نعم فصلی علیه، فجعل رسول الله صل الله علیه و آله و سلم إذا لقی أبا قتادة یقول: ما صنعت الدیناران؟ حتی کان آخر ذلک قال: قد قضیتهما یا رسول الله، قال: الآن حین بردت علیه جلده)[6]. «مردی فوت کرد، او را غسل داده و کفن کردیم و بوی خوش به او زدیم و آنرا برای پیامبر صل الله علیه و آله و سلم در محل مخصوص جنازه نزد مقام جبرئیل قرار دادیم. پیامبر صل الله علیه و آله و سلم را برای خواندن نماز خبر کردیم چند قدمی با ما آمد، سپس فرمود: شاید دوست شما دینی بر گردن داشته باشد، گفتند: بله، دو دینار بدهکار است، پیامبر صل الله علیه و آله و سلم برگشت، مردی از ما که به او ابوقتاده گفته می‌شد به او گفت: ای رسول خدا! پرداخت آن دو دینار بر عهده من، پیامبر صل الله علیه و آله و سلم چند مرتبه فرمود: آیا آن دو دینار بر عهده توست و از مال تو پرداخت می‌شود و میت از آن بری است؟ گفت بله، سپس بر او نماز خواند، بعد از آن پیامبر صل الله علیه و آله و سلم هر وقت ابوقتاده را می‌دید، می‌فرمود: با آن دو دینار چه کردی؟ بعد از مدتی (ابوقتاده) گفت: ای رسول خدا آنها را پرداخت کردم، پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود: الان عذاب از او برداشته شد».
[1]) صحیح : [الإرواء 686]، م (916/631/2)، د (3101/386/8)، ت (983/225/2)، جه (1445/464/1)، نس 5/4).
[2]) صحیح : [ص. د 2673]، د (3100/385/8).
[3]) صحیح : [الجنائز 12]، م (920/634/2)، د (3102/387/8)، در روایت ابوداود جمله «إن الروح» وجود ندارد.
[4]) متفق علیه : م (942/651/2)، مسلم حدیث را بصورت مختصر روایت کرده است، خ (1241/113/3)، بخاری حدیث را بصورت طولانی روایت کرده است.
[5]) متفق علیه : خ (131/182/3)، م (944/651/2)، د (3165/469/8)، ت (1020/1)، نس (42/4).
[6]) صحیح : [الجنائز 16]، کم (58/2)، هق 74/6).
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر