11- میراث مفقود

 

11- میراث مفقود

مفقود: عبارت است از کسی‌که هیچ اطلاعی در مورد او و زنده یا مرده بودنش در دست نیست.

احکام مفقود

مفقود دو حالت دارد: مرگ و حیات؛ و هر حالت احکام خاص خود را داراست:

احکام مربوط به همسرش، احکام مربوط به ارث بردن وی از دیگران، احکام مربوط به ارث بردن دیگران از او، احکام مربوط به ارث بردن دیگران به همراه او.

اگر احتمال ترجیح هیچ‌یک از دو حالت زنده یا مرده بودن مفقود بر دیگری نباشد، به ناچار قاضی مدتی را برای جستجوی وی معین می‌کند و این مدت به اجتهاد قاضی برمی‌‌گردد و بستگی به مصلحت یا ضرر موجود دارد.

احوال مفقود

مفقود دو حالت دارد:

1- درصورتی‌‌که مفقود مونث باشد و مدتی که قاضی برای جستجوی وی تعیین کرده به پایان برسد و وضعیت وی مشخص نشود، به مرگ وی حکم می‌‌شود و اموالش و اموال مورثش که برای او توقیف شده است، میان ورثه‌‌ای تقسیم می‌‌شود که هنگام حکم قاضی به مرگ مفقود، زنده باشند نه ورثه‌‌ای که در مدت مشخص شده از سوی قاضی مرده باشند.

2- اگر مفقود وارث باشد و مزاحمی از میان سایر وارثان نداشته باشد، تا روشن شدن وضعیت وی یا به پایان رسیدن مدت مشخص شده از سوی قاضی، سهم وی توقیف می‌‌شود و اگر مزاحمی از میان ورثه داشته باشد و خواهان تقسیم میراث باشد، کم‌‌ترین مقدار سهم ورثه به آن‌ها داده می‌‌شود و باقی ترکه تا روشن شدن وضعیت مفقود تقسیم نمی‌‌شود؛ پس اگر زنده بوده که سهمش را دریافت می‌‌کند، وگرنه سهم وی به خانواده‌‌اش داده می‌‌شود.

در تقسیم میراث مفقود، یک‌‌بار با فرض زنده بودن وی میراث وارثان محاسبه می‌شود و یک‌‌بار بر فرض مرده بودنش؛

کسانی‌که در هردو حالت ارث می‌‌برند و ارث‌‌شان در هربار متفاوت است، کم‌‌ترین مقدار سهم را دریافت می‌‌کنند و هرکس در دو حالت به‌‌ طور مساوی ارث می‌‌برد، سهمش را به‌‌طور کامل دریافت می‌‌کند. و کسی‌که فقط در یکی از دو حالت ارث می‌برد، چیزی از ارث دریافت نمی‌کند و باقی مانده ترکه تقسیم نمی‌‌شود تا اینکه وضعیت مفقود مشخص شود.

به عنوان مثال:

اگر وارثان، همسر، مادربزرگ، عمو و پسر مفقود باشند، اصل مساله از 24 می‌‌باشد.

سهم همسر یک‌‌هشتم (سه سهم) با فرض کم‌‌ترین مقدار سهم می‌‌باشد. سهم مادربزرگ یک‌‌ششم (چهار سهم) زیرا مفقود از سهم وی نمی‌‌کاهد. و به عمو سهمی داده نمی‌‌شود زیرا در صورت زنده بودن مفقود مانع ارث بردن وی می‌‌شود. و باقی ترکه تقسیم نمی‌‌شود تا اینکه وضعیت مفقود مشخص شود. پس اگر مفقود زنده بود، سهمش را دریافت می‌کند و اگر مفقود بعد از مرگ مورثش فوت شده باشد یا به مرگ وی حکم شده باشد، اموال وی را میان ورثه‌‌اش تقسیم می‌‌کنیم. و اگر قبل از مرگ مورثش مرده باشد یا به مرگ وی حکم شده باشد، سهمی نخواهد داشت و باقی ترکه میان بقیه ورثه تقسیم می‌‌شود.