رد: عبارت است از بازگرداندن مابقی ترکه به کسانی از اهل فروض که مستحق آن هستند.
سبب رد نقص در سهام و زیادت در نصیب‌‌ها می‌‌باشد. مساله رد عکس مساله عول است که عبارت بود از زیادت در نصیب‌‌های ورثه؛
ورثه‌‌ای که مساله‌‌ی رد شامل آن‌ها نمی‌‌شود
زیادت ترکه پس از تقسیم سهام در میان ورثه، به تمام اصحاب فروض بازگردانده می‌‌شود جز زن و شوهر و پدر و پدربزرگ؛ زیرا پدر و پدربزرگ عصبه هستند و باقی ماترک را بنا به تعصیب و نه رد به ارث می‌‌برند. و نیز مابقی ترکه به زن و شوهر بازگردانده نمی‌‌شود، زیرا مستحق رد (=بازگرداندن) زیادت ترکه خویشاوندان هستند و پس از مرگ، از جهت زوجیت خویشاوندی بین زن و شوهر نخواهد بود. و خویشاوندان نسبت به یکدیگر سزاوارترند.
الله متعال می‌‌فرماید: ﴿ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ إِلَّآ أَن تَفۡعَلُوٓاْ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِكُم مَّعۡرُوفٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا﴾ [الأحزاب: 6] «و در کتاب الله خویشاوندان برخی از آنان به برخی (دیگر) از (سایر) مؤمنان و مهاجران سزاوارترند، مگر اینکه به دوستان‌تان نیکی کنید (و سهمی از اموال خود را به آنان بدهید) این (حکم) در کتاب (لوح محفوظ) نوشته شده است».
ورثه‌‌ای که زیادت ترکه به آن‌ها باز گردانده می‌‌شود
ورثه‌‌ای که زیادت ترکه به آن‌ها بازگردانده می‌‌شود، 8 نفر هستند: دختر، دخترِ پسر، خواهر تنی، خواهرِ پدری، مادر، مادربزرگ، برادرِ مادری، خواهرِ مادری؛
در یک مساله بیش از سه نفر از این هشت نفر نخواهند بود.
در تمام مسایل رد، اصل مساله از مخرج 6 می‌‌باشد. سپس، سهم فروض جمع می‌‌شوند و حاصل را اصل مسایل رد قرار می‌‌دهیم. مثال: چون وارثان دختر و دخترِ پسر باشند، مساله از مخرج 6 خواهد بود. و مقدار 4 سهم بر مبنای رد به ورثه بازگردانده می‌‌شود. سهم دختر یک‌‌دوم (3 سهم) و سهم دخترِ پسر یک‌‌ششم (1 سهم) می‌‌باشد و از ترکه 2 سهم باقی می‌‌ماند. در این‌‌صورت اصل مساله رد را از مجموع سهامِ اصلِ فروض به دست می‌‌آوریم که در اینجا (4=1+3) می‌‌شود و اینگونه دختر 3 سهم بر مبنای فرض و رد و دخترِ پسر یک سهم بر مبنای فرض و رد به ارث می‌‌برد.
1- سهام شامل تمام ترکه نشود. چون در این‌‌صورت چیزی از ترکه باقی نمی‌‌ماند تا به اهل فروض برگردانده شود.
2- عدم وجود یکی از عصبه؛ زیرا عصبه باقی ترکه را به ارث می‌‌برد و چیزی از آن برای رد باقی نمی‌‌ماند.
3- وجود صاحب فرض.
اهل رد دو حالت کلی دارند؛ اینکه همراه آن‌ها یکی از زن و شوهر هست یا نه؛
درصورتی‌‌که یکی از زن و شوهر همراه آن‌ها باشد. زن یا شوهر سهم مشخص خود را از ترکه دریافت میکند که یا یک‌‌دوم یا یک‌‌چهارم یا یک‌‌هشتم می‌‌باشد. و این مقدار را از اصل ترکه دریافت میکند. و باقی ترکه برای اصحاب فروض خواهد بود، هریک بر حسب سهمش؛ اگر از اصحاب فروض یک نفر مثلا یک دختر باشد، تمام مال را بنا به فرض و رد، به ارث می‌‌برد. یا اگر متعدد باشد، مثلا سه دختر باشد، تمام باقی مانده ترکه را بنا به فرض و رد، به ارث می‌‌برند.
و اگر کسانی‌که ترکه به آن‌ها بازگردانده می‌‌شود، بیش از یک صنف باشد، مانند دختران و خواهران همراه یکی از زن و شوهر؛ سهم مشخص زن یا شوهر با توجه به مخرج سهم وی از ترکه داده می‌‌شود و باقی ترکه برای اهل رد خواهد بود سپس مساله را برای اهل رد از اصل 6 حساب می‌‌کنیم.
مثال: چون وارثان همسر، مادر، برادرانِ مادری باشند، اصل مساله از 4 می‌‌باشد: سهم همسر یک‌‌چهارم (یک سهم) و باقی ترکه (سه سهم) برای مادر و برادرانِ مادری خواهد بود. و مساله‌‌ی رد، اصل آن از شش می‌‌باشد. بنابراین سهم مادر یک‌‌ششم (یک سهم) و سهم برادران مادری یک‌‌سوم (2 سهم) و مساله آن‌ها برمبنای رد از اصل (3=1+2) خواهد بود.
اگر به همراه اهل رد یکی از زن و شوهر نباشد. در این‌‌صورت سه حالت وجود دارد:
1- در صورتی که رد متوجه یک نفر باشد، تمام ترکه بر مبنای فرض و رد به او داده می‌‌شود.
مثال: چون وارث یک دختر یا یک خواهر باشد، تمام ترکه بر مبنای فرض و رد برای او خواهد بود.
2- اگر رد متوجه یک صنف باشد، اصل مساله برابر است با تعداد آن‌ها همچون عصبه.
مثال: چون وارثان دو دختر یا 5 دخترِ پسر یا 4 خواهر حقیقی باشند، اصل مساله از جمع تعداد آن‌ها می‌‌باشد، مانند عصبه.
3- اگر رد متوجه بیش از یک صنف باشد مانند مادربزرگ‌‌ها به همراه خواهران و از این قبیل؛ اصل مساله از 6 خواهد بود و سهم هریک مشخص می‌‌شود، گویا در مساله رد وجود ندارد. سپس سهام همه‌‌ی آن‌ها جمع می‌‌شود و حاصل آن، اصل مساله رد قرار می‌‌گیرد مانند عول؛ و اگر نیازی به تصحیح داشته باشد تصحیح می‌‌شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر