انكار بر كسى كه بيرون رفتن در راه خدا عزوجل تأخير نمايد

 

انكار بر كسى كه بيرون رفتن در راه خدا  عزوجل  تأخير نمايد

انکار پیامبر  صل الله علیه و آله و سلم  برای ابن رواحه

امام احمد از ابن عباس  رضی الله عنهما  روایت نموده که: رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  لشکری را به مؤته فرستاد، و زید را امیر آن کرد، اگر وی کشته شد امارت به جعفر برسد، و اگر جعفر هم کشته شد امارت به ابن رواحه برسد، ابن رواحه درنگ نمود، و نماز جمعه را با پیامبر خدا  صل الله علیه و آله و سلم  به‌جای آورد، رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  وی را دید و گفت: «چه باعث تخلفت شد؟» گفت: به خاطر این که جمعه را همراهت بخوانم. پیامبر  صل الله علیه و آله و سلم  فرمود: «یک صبح و یا یک بیگاه بر آمدن در راه خدا، از دنیا و آنچه در آن است، بهتر است»^[1]. این چنین در البدایه (242/4) آمده. و این را همچنین ابن ابی شیبه از ابن عباس مانند آن چنان که در الکنز (309/5) آمده، روایت کرده است.

امام احمد همچنین از ابن عباس  رضی الله عنهما  روایت نموده، که گفت: رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  عبدالله بن رواحه را به سریه‏ای فرستاد، و آن روز مصادف با روز جمعه بود. (راوی) می‏گوید: ابن رواحه یاران خود را پیش فرستاد، و گفت: من می‏باشم و با رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  نماز جمعه را می‏خوانم، و بعد از آن، به آنها می‏پیوندم. (راوی) می‏افزاید: هنگامی که رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  نماز خواند، وی را دید، و فرمود: «چه چیز تو را بازداشت که صبحگاه با یاران خود خارج شوی؟» گفت: خواستم جمعه را همراه تو بخوانم، و بعد به ایشان بپیودم. رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  گفت: «اگر همه آنچه را در روی زمین است، انفاق نمایی، همان خارج شدن صبحگاه‌شان را درک نخواهی نمود»^[2]. و این حدیث را ترمذی روایت نموده، و بعد از آن او را به آنچه از شعبه حکایت نموده معلول دانسته، موصوف گفته است: حکم از مقسّم جز پنج حدیث دیگر نشنیده است، و این حدیث از جمله آنها نیست. این چنین در البدایه (242/4) آمده.

انکار پیامبر  صل الله علیه و آله و سلم  بر یکی از یارانش که در بیرون رفتن تأخیر نموده بود

امام احمد همچنین از معاذ بن انس  رضی الله عنه  و او از رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  روایت نموده که: وی یاران خود را به جنگ دستور داد. مردی به اهل خود گفت: من می‏باشم، تا با رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  نماز بخوانم، بعد از آن به وی سلام بدهم، و همراهش وداع گویم، و او برایم دعایی کند، که روز قیامت در پیش من قرار داشته باشد. هنگامی که رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  نماز خواند،آن مرد در حال یکه به وی سلام می‏داد به طرف او روی آور. رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  به او گفت: «آیا می‏دانی که یارانت چقدر از تو سبقت نموده‏اند؟» گفت: بلی، فقط همین روز را به خاطر بیرون شدنشان در وقت صبح ازمن سبقت نموده؟» پیامبر  صل الله علیه و آله و سلم  گفت: سوگند به ذاتی که جانم دردست اوست،آنها در فضیلت به فاصله دورتر از میان مشرقین و مغربین از تو سبقت جسته‏اند»^[3]. هیثمی (284/5) می‏گوید: در این زبّان بن فائد آمده، وی را ابوحاتم ثقه دانسته، و گروهی ضعیفش دانسته‏اند، و بقیه رجال وی ثقه گفته‏اند.

پیامبر  صل الله علیه و آله و سلم  و دستور خروج سریه در شب

بیهقی (158/9) از ابوهریره  رضی الله عنه  روایت نموده، که گفت: رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  سریه‏ای را دستور داد که خارج شود، گفتند: ای رسول خدا، آیا در شب بیرون رویم، و یا توقّف نماییم تا صبحگاهان حرکت کنیم؟ فرمود: «آیا دوست ندارید که باغچه‏ای^[4] از باغچه‏های جنت بخوابید؟»^[5] این را همچنین طبرانی از ابوهریره  رضی الله عنه  مانند آن روایت نموده است. و هیثمی (276/5) می‏گوید: شیخ وی بکر بن سهل دمیاطی است، ذهبی گفته: موصوف مقارب الحدیث می‏باشد، ونسائی می‏گوید: ضعیف است، و در آن ابن لهیعه نیز آمده است.

انکار عمر برمعاذبن جبل به خاطر تأخیر وی در خروج

ابن راهویه و بیهقی از ابوزرعه بن عمر بن جریر روایت نموده‏اند که گفت: عمربن الخطاب  رضی الله عنه  لشکری را فرستاد که معاذ بن جبل  رضی الله عنه  نیز در میان آن سپاه بود، هنگامی که آنها حرکت نمودند، معاذ را دید، گفت: چه چیز تو را نگه داشت؟ گفت: خواستم جمعه را بخوانم و بعد بروم. عمر  رضی الله عنه  گفت: آیا از رسول خدا  صل الله علیه و آله و سلم  نشنیدی که می‏گفت: «صبح رفتن و بیگاه در راه خدا، از دنیا و آنچه در آن است، بهتر است؟!»^[6] این چنین در کنزالعمال (287/2) آمده.

 

 

---

[1]- صحیح. احمد (1/257).

[2]- ضعیف. احمد (1/224) و ترمذی (527) او می‌گوید: این حدیثی است غریب که جز از این وجه آن را نمی شناسیم. علی بن المدینی می‌گوید: یحیی بت سعید و شعبه می‌گویند: حکم از مقسم جز 5 حدیث روایت نکرده است سپس شعبه آن 5 حدیث را شمرد و این حدیث جزو آنها نبود. آلبانی نیز آن را در «ضعیف الترمذی» (281) ضعیف دانسته است.

[3]- ضعیف. احمد (3/438) در سند آن ابن لهیعه و زبان بن فائد است که هردو ضعیف‌اند. نگا: «مجمع الزوائد» (5/284).

[4]- در حدیث «خریف» استعمال شده، ودر متن آن را «حدیقه»، «باغچه» ترجمه نموده است، و به خاطر ضروری نبودن آن، از ذکر دوباره‏اش در متن منصرف شدیم. م.

[5]- ضعیف. بیهقی (9/158) و نگا: «مجمع الزوائد» (5/276).

[6]- صحیح. همچنین این حدیث را به این صورت بخاری و مسلم و ترمذی از حدیث انس چنانکه در «صحیح الترغیب» (1/376) آمده است روایت کرده‌اند. همچنین ابنحبان به مانند آن را از حدیث ابی هریره روایت کرده است چنانکه در صحیح الترغیب و الترهیب (3767) آمده است.