حكايت هايى از اخلاق و اعمال پيامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم كه سبب هدايت مردم گرديد.
داستان اسلام آوردن زیدبن سُعنه عالم اسرائیلى رضی الله عنه
طبرانى از عبدالله بن سلام رضی الله عنه روایت نموده، که گفت: چون خداوند تبارک و تعالى خواست زید بن سُعنه را هدایت نماید، زید گفت: همه علامتهاى نبوّت را در روى محمّد صل الله علیه و آله و سلم هنگامى که به سویش نگاه کردم شناختم، مگر دو علامت آن را، که از وى ندانستم .یکى این که بردبارى و گذشتش بر غضب وى سبقت داشته باشد و دیگرى این که برخوردهاى جاهلانه مردم، جز بر حلم و بردباریش نیفزاید. زید بن سعنه مىگوید: روزى پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم از حجره خود - که حضرت على رضی الله عنه با وى همراه بود - بیرون آمد، مردى سوار بر شترش که به روستایى مىماند نزدش آمده گفت: اى پیامبر خدا، من یک تعداد افرادى در قریه بنى فلان دارم، آنان اسلام آورده و به این دین داخل شدهاند، و براى‌شان گفته بودم که اگر اسلام بیاورند رزق به وسعت براى‌شان مىآید. و اکنون آنها به خشک سالى و سختى و قحطى مواجهاند، و باران در آنجا نمىبارد، و اى پیامبر خدا، من از این هراس دارم که آنها چنان که در اسلام به طمع داخل شده بودند، از آن به طمع برگردند. اگر خواسته باشى که براى‌شان چیزى جهت فریادرسى و امداد بفرستى این کار را بکن. پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم به طرف همان مردى که در پهلویش قرار داشت متوجه شد - گمان مىکنم وى على بود -، او گفت: اى پیامبر خدا از آن چیزى باقى نمانده است. زید بن سعنه مىگوید: من به وى نزدیک شده گفتم: اى محمد، آیا براى من خرماى معینى را از بستان بنى فلان تا وقت معین به فروش مىرسانى. پیامبر صل الله علیه و آله و سلم گفت: «بستان (معینى را از) بنى فلان نام مبر»، گفتم: درست است، به این صورت او برایم فروخت و من کیسه کمر خود را گشوده و از آن هشتاد مثقال طلا برایش در بدل خرماى معینى و تا یک وقت مقرر دادم، آن گاه او آن طلاها را به آن مرد داده فرمود: «در میان آنها عدالت را مراعات کن، و به فریاد‌شان برس».
زید بن سعنه مىگوید: دو یا سه روز به همان موعد باقى بود که پیامبر خدا در حالى که ابوبکر و عمر و عثمان، و گروهى از اصحابش رضی الله عنهم او را همراهى مىنمودند بیرون رفت، چون بر جنازه نماز خواند، به دیوار نزدیک شد تا به آن بنشیند، نزدش آمده، از گریبان و چادر وى گرفتم و با چهره زشت به وى نگاه نموده، به او گفتم: اى محمد، آیا حقم را به من نمىدهى؟ به خدا سوگند، شما بنى عبدالمطّلب به تعلل و نپرداختن قرض مشهورید، و من این عادت شما را مىدانستم. آن گاه به عمر نگاه کردم که چشمانش از فرط غضب در رویش چون چرخ دور مىزد، بعد از آن با یک هجوم چشم به من گفت: اى دشمن خدا، آیا چیزى را به پیامبر خدا مىگویى که من مىشنوم؟ و با وى عملى را انجام مىدهى که مىبینم؟ سوگند به ذاتى که جانم در دست اوست اگر از فوت آن نمىترسیدم[1] هم اکنون سرت را با شمشیرم قطع مىنمودم. پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم درین فرصت با سکون و آرامش خاصى به طرفم نگاه مىکرد. سپس زبان گشود و فرمود: «اى عمر ما و او به چیزى دیگرى غیر ازین نیاز داشتیم و آن این که مرا به حسن ادا، و او را به نیکى در طلب امر کنى. اى عمر او را ببر و حقش را بده و بیست پیمانه خرما در بدل ترسانیدنت به او اضافه بپرداز».
زید مىگوید: عمر مرا با خود برد، حقم را ادا نمود، و بیست پیمانه خرماى دیگر اضافه به من داد، گفتم: اى عمر این زیادت چیست؟! گفت: پیامبر صل الله علیه و آله و سلم مرا دستور داده است تا در بدل این که تو را ترسانیدم این را برایت زیاد بدهم. زید مىافزاید: پرسیدم: اى عمر، مرا مىشناسى؟ گفت: نخیر. گفتم: من زید بن سعنه هستم. پرسید: عالم (یهودى)؟ گفتم: بلى عالم (یهودى). گفت: تو را چه واداشت تا آن عمل را در مقابل پیامبر صل الله علیه و آله و سلم انجام دادى و آن چیزها را به او گفتى؟ گفتم: اى عمر، من همه علامتهاى نبوّت را هنگامى که به روى وى نگاه نمودم دانستم، مگر دو چیز را، که آن دو را از وى نفهمیدم یکى این که حلم و بردبارى اش بر غضبش سبقت داشته باشد، و دیگرى این که شدت جهل مردم جز بر بردبارى وى نیفزاید. ومن این دو را در وى امتحان نمودم، و اى عمر تو را شاهد مىگیرم، که خدا را به عنوان پروردگار برگزیدم، و اسلام را به عنوان دین پذیرفتم، و محمّد صل الله علیه و آله و سلم را به عنوان نبى قبول نمودم، و تو را شاهد مىگیرم که نصف مالم - چون من از همه امت محمّد مال زیادتر دارم - براى امت محمّد صل الله علیه و آله و سلم صدقه است. عمر گفت: بهتر این است که بعضى امت محمّد بگویى، چون تو توان همه آنها را ندارى، گفتم: آرى، براى بعضى آنها. سپس عمر و زید هر دوى‌شان نزد پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم برگشتند، زید گفت: گواهى مىدهم که معبودى جز یک خدا نیست، و گواهى مىدهم که محمّد صل الله علیه و آله و سلم بنده و رسول اوست. و به این صورت وى به پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم ایمان آورد، و او را تصدیق نموده همراهش بیعت کرد، و با وى در غزوههاى زیادى شرکت ورزید، تا این که در غزوه تبوک در حالى که پیش می‌رفت، نه به عقب، وفات نمود. خداوند زید را رحمت کند[2]. هیثمى (240/8) مىگوید: این را طبرانى روایت نموده، و رجال وى ثقهاند، و ابن ماجه بخشى از آن را روایت کرده است.
این را همچنان ابن حبان، حاکم ابوالشیخ در کتاب اخلاق النبى و غیر ایشان، چنان که در الاصابه (566/1) آمده، روایت نمودهاند، و در الاصابه گفته است: رجال اسناد ثقه دانسته شدهاند، ولید هم در آن به تحدیث[3] تصریح نموده، و مدار آن بر محمّد بن ابى سرى، راوى ازولید مىباشد. (یعنى غیر از ابى سرى، راوى دیگرى آن را از ولید روایت نکرده است). ابن معین وى را ثقه دانسته، و ابوحاتم او را لین الحدیث گفته است. و این عدى مىگوید: محمّد کثیرالغلط است. والله اعلم. من براى قصه وى شاهدى از وجه دیگرى یافتم، ولیکن در آن (از ابن سعنه) نام برده نشده. ابن سعد مىگوید: یزید براى مان حدیث بیان داشت، جریر بن حازم به ما خبر داد، کسى که از زهرى شنیده بود، به من گفت: که وى مىگوید: یک یهودى گفت: من همه صفتهاى محمّد صل الله علیه و آله و سلم را که در تورات آمده بودم دیدم، مگر حلم و بردبارى را... و قصه را متذکر شده. ابونعیم نیز این را در الدلائل (ص23) روایت کرده است.
[1]- آنچه که عمر رضی الله عنه از فوت آن مىترسید ممکن عدم ایمان آوردن زید به پیامبر صل الله علیه و آله و سلم و بى‌بهره شدن او از نعمتهاى ایمان باشد.
[2]- حسن. طبرانی در «الکبیر» (5147) و حاکم (3/604، 605) و بیهقی در «الدلائل» (6/278) در سند آن حمزة بن یوسف بن عبدالله بن سلام است که مجهول است . کسی جز ابن حبان وی را ثقه ندانسته است. محمد بن أبی السری عسقلانی نیز صدوق اما دارای اوهام است. ذهبی در تعقیب بر سخن حاکم که آن را صحیح دانسته گفته است: انکارش نمی‌کنم.
می‌گویم: اما این حدیث متابعه شده است. عبدالوهاب بن عدة الحوطی نزد طبرانی و أبی الشیخ آن را متابعه کرده‌اند. همچنین یعقوب بن حمید کاسب نزد ابن ماجه. نگا: «إرواء الغلیل» (1381) آلبانی آن را حسن دانسته. همچنین ابنحجر در «التهذیب» آن را حسن دانسته است.
[3]- در روایت حدثنا... گفته است. م.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر